Geschiedenis der dierentuinen (2024)

04/09/2022

THEMAWEEK 15: BRISTOL ZOO

Op 3 september sloot Bristol Zoo definitief haar deuren. Daarmee verdwijnt een monument in het dierentuinlandschap maar met een themaweek in onze groep willen we haar historische nagedachtenis extra in de verf zetten.

https://www.facebook.com/groups/1803001446634766

Bristol Zoo werd op 22 juli 1835 gesticht door Henry Riley, een lokale arts. Voor de uitbating werd 'Bristol, Clifton and West of England Zoological Society' opgericht, plaatselijke zoölogische vereniging voor 'het observeren van gewoonten, vorm en structuur van het dierenrijk, evenals het bieden van amusement en recreatie aan de bezoekers van de buurt'. Heel wat lokale notabelen sprongen bij om een startkapitaal bij elkaar te brengen. Bijna een jaar later, op maandag 11 juli 1836, opende deuren voor het publiek en daarmee is het de op vier na oudste dierentuin ter wereld!

Bristol opende als 'Clifton Zoo', naar de gelijknamige parochie waar het park toen lag. Door de positie van Bristol als havenstad had de plaatselijke dierentuin makkelijker toegang tot exotische dieren, een situatie die we wel vaker zien in Europese zoos uit die tijd. Onder andere olifant Zebi was in die periode een uithangbord van het park.

Als Britse tuin uit de 19de eeuw had de originele architectuur Victoriaanse invloeden. Tot in haar laatste dagen lag het binnen de authentieke ommuring; historisch waardevol maar door de beperkte oppervlakte onrechtstreeks ook verantwoordelijk voor de verhuis.

In de 20ste eeuw groeide Bristol Zoo gestaag. Bekende verblijven zoals het leeuwenhuis (1900), apentempel (1928), aquarium en ijsberenverblijf (beide 1935) werden neergepoot. Het park was ook een populaire locatie voor festiviteiten en leek me op dat vlak ook minder 'aristocratisch' dan leeftijdsgenoten in dierentuinland.

Naast de architectuur van het park mogen we ook de zoologische successen van het park niet vergeten. In 1934 was Bristol de eerste zoo van Europa waar er een chimpansee werd geboren, met hun jongen bij de doodshoofdaapjes hadden ze zelfs een wereldprimeur. Bovendien waren ze de eerste Britse dierentuin die kweekte met zwarte neushoorns (1958) en okapi's (1967)

Sinds de jaren '80 veranderde het aanzien van deze klassieke tuin. Er werden naast de meer historische monumenten ook 'modernere' verblijven geopend, meer in een landschapsstijl. Het park ging mee in de tendens van historische stadsdierentuinen die een nieuwe weg insloegen. Grotere soorten zoals olifanten gingen uit de collectie. Het park had echter ook amper uitbreidingsmogelijkheden en botst daarom op haar limieten. In 2013 opende het een zusterpark, het 'Wild Place Project'. In 2020 werd echter aangekondigd dat de site in Clifton de deuren zou sluiten en Bristol Zoo een doorstart zou maken op de locatie van haar zusterpark. Afgelopen zaterdag viel het doek over het oude park ...

Bron info en beeld: Bristol Zoo

16/08/2021

THEMAWEEK 14: ZOO FRANKFURT

Deze week organiseren we in onze groep opnieuw een themaweek en daarvoor gaan we op bezoek bij de op één na oudste dierentuin van Duitsland: Frankfurt!

Al in 1857 werd het idee van een zoo gelanceerd door een burgerinitiatief en op 8 augustus 1858 opende de dierentuin de deuren. Toen nog in de Lerschner'schen Garten én op proef. De bedoeling was om na 10 jaar te evalueren of het project duurzaam was. Die proefperiode werd goed doorstaan en in 1874 verhuisde het park naar een permanente locatie ten westen van de stad. Uit besparingsoverwegingen werden sommige verblijven steen voor steen afgebroken en in de nieuwe tuin terug opgebouwd! De zoo opende in 1876 de deuren op haar huidige locatie.

Het park kende een sterke groei in de eerste decennia en tal van grote projecten werden gelanceerd waaronder een roofdierenhuis en een antilopengebouw. Zoo Frankfurt was in de Belle Epoque ook een populaire ontmoetingsplek voor Duitse kunstenaars. De Eerste Wereldoorlog gooide echter roet in het eten en dat kan je bijna letterlijk nemen. Door grote voedselschaarste stierf een groot deel van de dierentuinpopulatie, zelfs nadat alle bloembedden al waren omgevormd tot akkers. In 1915 nam de stad het beheer over maar ook dat mocht niet baten. Desondanks hielp de Zoo de bevolking door zelf eieren en melk te doneren en mensen te informeren over eetbare wilde planten.

Met veel moeite overleefde het park de oorlog en tijdens het Interbellum kroop het geleidelijk terug uit het dal. Er werden gebouwen neergepoot voor apen en olifanten en het bekende zeeleeuwenverblijf dateert uit deze periode. Zoo Frankfurt leek de Tweede Wereldoorlog aanvankelijk beter te overleven dan de eerste. Tussen oktober 1943 en maart 1944 werd het park echter drie maal getroffen door een bombardement en raakte de dierentuin helemaal verwoest. De overgebleven dieren moesten van het stadsbeheer worden afgemaakt maar dat bevel werd door het park genegeerd. Vijf overgebleven personeelsleden zouden hen blijven verzorgen.

Na de oorlog kwam professor Bernhard Grzimek aan het hoofd van Zoo Frankfurt te staan, een dierenarts, bioloog en documentairemaker. Samen met een eerste instantie beperkt team trok hij Zoo Frankfurt uit het slop. Door een tekort aan financiële middelen moesten er heel wat alternatieve evenementen zoals circusvoorstellingen en bioscoopvertoningen worden georganiseerd om de kas te spijzen. In 1950 werd de "Gesellschaft der Freunde und Förderer des Zoologischen Gartens e.V" opgericht, in eerste instantie een organisatie om geld in te zamelen voor de dierentuin maar vanaf 1958 zou dit als FZS verdergaan als een natuurbehoudsorganisatie.

De dierentuin raakte er stilaan terug financieel bovenop en in 1958 werd het park met drie hectare uitgebreid. Stelselmatig werden er nieuwe verblijven gebouwd waaronder een vogelhuis, het poolhuis met pinguïns en het apengebouw dat toen al grotendeels met glas ipv tralies werd uitgevoerd. Het bekendste is misschien wel het nachtdierenhuis (ofwel Grzimek haus) dat in 1978 werd geopend en ook nu nog steeds geld als een wereldwijde referentie.

In 1975 werd er wegens beperkte groeimogelijkheden een nieuwe vestiging geopend in het Nidda Park onder de naam Nidda Zoo, maar dit project was geen lang leven beschoren waardoor er volop wordt ingezet op de huidige locatie.

Zoo Frankfurt is een typisch stadsdierentuin die geschiedenis ademt. Daarom verdient het hier zeker een eigen themaweek!
Bron: https://www.zoo-frankfurt.de/unser-zoo/geschichtea

06/12/2020

THEMAWEEK 13: Olmense Zoo

Voor onze dertiende themaweek zoeken we het in de Kempen en belanden we in Pakawi Park, tot 2019 bekend als de 'Olmense Zoo'. Onder dierentuinliefhebbers der Lage Landen is dit een bekende naam maar waarvan de geschiedenis nog onontgonnen terrein is. Onterecht! Het park heeft immers een rijke historie. Lezen jullie mee?

Wie 'Olmen' zegt, denkt automatisch ook aan de familie Verheyen. Directeur Charel stond vierentwintig jaar aan het roer toen zijn zoon Wim in 2019 de fakkel overnam. Het verhaal van deze dierentuin gaat echter nog verder terug. Louis Roofthooft, een scheepskapitein uit Antwerpen, was een verwoed liefhebber van (exotische) dieren en zocht een plekje om zijn uitdijende collectie een vaste stek te geven. Toen hij in 1976 van op zijn boot een terrein ontdekte aan het kanaal 'Olmense Vaart' was hij naar eigen zeggen "op slag verliefd". De locatie, oorspronkelijk weiland, was 4 hectare groot. Oorspronkelijk was het slechts beperkt toegankelijk maar in 1980 opende de Olmense Zoo de deuren voor het brede publiek. Bezoekers kunnen zich onder meer vergapen aan zebra's, poema's en leeuwen. Het park vangt ook heel wat exotische dieren op van particulieren en de collectie groeit gestaag. In die periode werden er nog boottochten met een antieke schuit georganiseerd op het kanaal in combinatie met een bezoek aan de dierentuin. Een ware publiekstrekker! De toegangsprijzen waren erg democratisch en de Olmense Zoo was lokaal erg populair. Toen een storm de tent vernielde van een circusgezelschap uit de buurt bood de Olmense Zoo hen onderdak. Het circus werd een vast onderdeel van de dierentuin en bezoekers kunnen er naast clownsacts en goochelnummers ook exotische dieren aan het werk zien zoals grote katten, chimpansees en een jonge olifant.

In 1993 overleed Louis Roofthooft en kreeg het park het erg moeilijk. Zijn vrouw nam het dagelijks beheer nog in handen maar dat was van korte duur. In 1994 werd er met Charel Verheyen een overnemer gevonden die een nieuwe wind liet waaien in de dierentuin. Ook Charel had voorheen al een eigen collectie exotische dieren en was eerder al succesvol met het kweeken van cheeta's. De collectie van de Olmense Zoo werd bij de overname dus meteen uitgebreid maar dat waren niet de enige veranderingen onder de nieuwe directeur! De park werd letterlijk groter: door de aanschaf van omliggende weilanden groeide het park tot een oppervlakte van 20 hectare. Daarop werden verschillende nieuwe verblijven gerealiseerd waarop het bekende 'Casa Panthera' waarin verschillende grote katten te zien waren en de 'Kraanvogelpromenade'. Deze grote katten en de vogels vormde een belangrijke spil in de collectie van de 'nieuwe Olmense zoo'. De soortenrijkdom in beide diergroep plaatste de dierentuin op de kaart.

De Olmense Zoo zette ook stappen vooruit in de huisvesting: er opende nieuwe open verblijven die werden geïntegreerd in een groene omgeving. Zeker de afgelopen jaren zijn er verschillende grote projecten gerealiseerd zoals het Berenbos, een grote doorloopvolière, een tropenhal van 2 000m² en een savanne. In 2017 kreeg het park een zware klap te verduren toen het de deuren moest sluiten op bevel van de minister van dierenwelzijn. Na enkele ingrepen, vernieuwingen in het bestuur en ambitieuze plannen konden enkele weken later de deuren toch terug open. Sinds 2019 gaat de Olmense Zoo door het leven als 'Pakawi Park onder leiding van Wim Verheyen met ondersteuning van zus Els. Hierdoor kunnen we stilaan van een echt familiepark spreken ...

De geschiedenis van Pakawipark is vooral interessant omdat het zich op enkele decennia ontwikkeld heeft van een kleine privé-tuin tot een grotere speler in de sector. Het is wellicht een laatbloeier maar het traject is er één vooruit.

Bron foto: Het Nieuwsblad (Tommy Maes).

01/11/2020

THEMAWEEK 12: Parc Paradisio/ Pairi Daiza

Voor onze twaalfde themaweek gaan we op bezoek bij de voorlopig jongste dierentuin in ons lijstje: Pairi Daiza! Deze bekende Henegouwse zoo in Cambron-Casteau werd in 1994 opgericht als vogelpark onder de naam 'Parc Paradisio'. De geschiedenis van het domein gaat echter ééuwen verder terug en brengt ons naar de voormalige abdij van Cambron waarvan nog heel wat monumenten bewaard zijn gebleven. Omwille van de grote transformatie én het boeiende verleden van het domein zetten we met plezier Paradisio/Pairi Daiza centraal, zo kijken jullie bij een volgend bezoek wellicht anders naar het park!

Het huidige Pairi Daiza is gevestigd op de site van de abdij van Cambron. In 1148 vestigde 12 monniken zich aan de oevers van de Blanche (een zijrivier van de Dender) in het toenmalige Graafschap Henegouwen. Al snel sloten de broeders zich aan de Cistercënzers, een orde beter bekend onder de naam 'Trappisten' en die bij bierliefhebbers zeker een belletje doet rinkelen ;) De geschiedenis van de 'Abdij van Cambron' is op z'n minst gezegd erg bewogen. De derde abt was bijvoorbeeld betrokken bij de kruistochten en in 1322 werd een kunstwerk zo zwaar toegetakeld dat zelfs de Paus tussenbeide moest komen. Het portret van de Maagd Maria is uiteindelijk hersteld en sindsdien werd de abdij een bedevaartsoord waar jaarlijks een processie uitgaat. In 1581 staan ruim 600 Hugenoten voor de poorten klaar om de abdij te bestormen maar dit wordt gelukkig afgeweerd: volgens de overlevering is dit te danken aan de 'Heilige Maagd van Cambron'!

De Heilige Maagd kon helaas niet voorkomen dat het domein erg zware schade opliep tijdens de successieoorlog in de 17de eeuw en in verval raakte. Dankzij vele schenkingen en erfenissen (heel wat broeders kwamen uit rijke en adelijke families) werd het domein echter heropgebouwd en bloeide als nooit tevoren! Onder meer het poortgebouw en neerhof, de kerk met de huidige toren en de monumentale trap dateren uit deze periode. Van de soberheid uit de beginjaren was geen spoor meer te bekennen! Deze decadentie leidde echter ook tot heel wat jaloezie en tegenkanting. In 1783 werd de 'Abdij van Cambron' door Keizer Jozef II opgeheven. In 1797 vertrokken de laatste 58 monniken uit Cambron.

In 1803 neemt Baron Constant Du Val de Beaulieu het domein over, zijn familie zou er zo'n twee eeuwen blijven wonen. In 1854 wordt een groot kasteel gebouw, leuk detail, dit gebouw bestaat nog steeds en doet nu dienst als aquarium! In 1873 slaat het noodlot toe en brand de abdijkerk bijna volledig uit, enkel de toren en de crypte blijven overeind. In 1982 worden alle overblijvende gebouwen en ruïnes geklasseerd als beschermd monument.

In 1993 koopt zakenman Eric Domb het abdijpark van Cambron: het toen vrij gehavende domein werd helemaal opgeknapt en in 1994 opende hij de deuren van vogelpark 'Parc Paradisio'!

De eerste jaren blijft Paradisio focussen op vogels en bouwt niet alleen een mooie collectie op, enkele verblijven zoals de 'Kathedraalvolière' is ondertussen toch echt klassiekers geworden in de dierentuinland. Een dierentuin zouden ze vrij geleidelijk worden. Rond de eeuwwisseling kwamen er enkele eilanden met primaten en in de tropische serres werden ook kleine zoogdieren als stokstaartjes toegevoegd.

In 2001 opende het aquarium in het kasteel en in 2006 de Chinese tuin. Dat zou uiteindelijk het startschot vormen voor de 'Jardins des mondes' die het park wordt. Dat uit zich sinds 2010 ook in een nieuwe naam Pairi Daiza; Oud-Perzisch voor 'Gesloten tuin'. Ook daar zit een historisch kantje aan want een groot deel van de authentieke abdijmuur is nog steeds intact.

Met de nieuwe naam kwamen ook de vele nieuwe bewoners waaronder de 'Big Five', reuzenpanda's en mensapen. Met deze themaweek willen we niet alleen de eeuwenoude geschiedenis in de verf zetten maar hopen we ook een stukje geschiedenis van het 'Parc Paradisio' te zien: een apart stukje met een eigen sfeer!

Bron foto: https://www.faune-flore.be

05/10/2020

THEMAWEEK 11: Zoo Duisburg

Tijdens onze elfde themaweek reizen we opnieuw naar het Ruhrgebied, een streek waar je nooit lang moet zoeken naar een dierentuin. Zoo Duisburg is een grote naam in de sector en heeft een erg interessante geschiedenis.

Het idee voor een dierenpark leefde al een tijdje in de stad en in 1933 werd de 'Duisburg-Hamborner Tierparkverein' opgericht, een vereniging die zich tot doel stelde om lokale diersoorten te tonen aan het brede publiek. Tandarts Dr. Henfried Wetje was de eerste voorzitter van de vereniging, bioloog en dierenarts Dr. Eduard Wiedemannnam het zoölogisch beheer op zich. Dankzij uitgebreide fondsenwerving en reclamecampagnes kon de vereniging een terrein van ruim één hectare verwerven op de Kaiserberg. De plannen leken eerst te worden gedwarsboomd door de aanleg van de snelweg 'A3' maar de vereniging zette toch door en opende op zaterdag 12 mei 1934 de deuren voor het publiek.

Zoals gezegd was de collectie in de beginfase zelfs statutair vastgelegd en konden bezoekers lokale diersoorten bewonderen in eenvoudige verblijven en houten stallen. Gaandeweg werden echter ook exotische soorten aan de collectie toegevoegd: in 1935 opende al het 'Huis van 1000 vissen', een vogelgebouw en een apenhuis. Een jaar later volgde ook roofdierenverblijven en een 'Boerenerf'. In 1938 was de dierentuin spectaculair gegroeid in collectie én in oppervlakte: de kweekresultaten boomden en het park was ondertussen 38 hectare groot! Opvallend aan het park in die tijd waren de vele shows met exotische dieren waar zelfs twee olifanten in optraden! De dieren die deelname maakte echter niet noodzakelijk deel uit van de permanente collectie van de zoo.

Aan de steile opmars van Zoo Duisburg in de jaren '30 kwam abrupt een einde tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1940 moesten op bevel van hogerhand alle roofdieren worden afgemaakt en gaandeweg stierven ook de viseters door gebrek aan voedsel. In het park vielen tientallen bommen en het 'Huis van 1000 vissen' brandde helemaal uit. Uiteindelijk zouden slechts een handvol vogels en boerderijdieren de oorlog overleven ... Het voortbestaan van de nog jonge dierentuin stond op het spel maar gelukkig hielpen collega dierentuinen het park uit de nood. Ondermeer Tierpark Hellabrun uit Munchen stuurde drie volle treinwagons aan dieren richting Duisburg. In 1946 kon het park terug de deuren openen al verliep de heropbouw moeizaam door gebrek aan geld én goede materialen. Onder meer glaspartijen voor het aquarium waren lastig te vinden ...

In de jaren '50 volgde enkele nieuwe projecten zoals een fazanterie (dat oorspronkelijk een aparte ingang had) en een nieuw vogelgebouw. Ook grotere bewoners zoals giraffen en olifanten kregen een (vaste) stek in Duisburg met de opening van een dikhuidenhuis. Ook het eerste themagebied (India) en de basis voor de vele zeezoogdieren in de collectie dateren uit deze periode.

In de jaren '60 kwamen de eerste dolfijnen, tuimelaars in Duisburg aan en de shows waar de dieren in optraden waren zo populair dat een permanent dolfinarium werd gebouwd. In 1962 opende het 'Equatorum', destijds het grootste apengebouw van Europa.

Vanaf de jaren '70 zette Zoo Duisburg verder in op speciale en unieke soorten. Via talloze expeditie's werden dieren binnengehaald die nergens anders te bezichtigen waren.

Vanaf de jaren '80 werd ingezet op betere huisvesting van de bewoners, onder meer de grote katten en mensapen kregen een nieuw verblijf. Daarnaast werd in 1982 ook een heuse 'dierentuinschool' geopend!

Tegenwoordig is Zoo Duisburg een moderne dierentuin maar de fans vinden hier en daar zeker nog een knipoog naar het rijke verleden. Ook de aanwezigheid van vele zeldzame soorten zal historici nog doen watertanden :)

Bron van foto: Zoo Duisburg

http://www.zoo-ag.de/projekte/70-jahre-duisburg/

09/09/2020

THEMAWEEK 10: Burgers' Zoo Arnhem

Na omzwervingen in de buurlanden zetten we opnieuw een Nederlandstalige dierentuin in de kijker en niet de minste: Koninklijke Burgers' Zoo in Arnhem! Dit dierenpark is één van de grootste parken in ons taalgebied en misschien ook wel één van de bekendste daarbuiten. Het is met haar 107 lentes echter ook één van de oudste! Tijd dus om eens bij haar historie stil te staan ...

Het verhaal van Burgers' Zoo begint bij Johannes Burgers: een zakenman uit het plaatsje 's-Heerenberg. Na zijn huwelijk kocht hij in 1895 een oud herenhuis met landgoed waar hij volop zijn hobby kon ontwikkelen: dieren kweken! Hij richtte zich oorspronkelijk op fazanterievogels en honden. Met die laatste nam hij ook deel aan internationale wedstrijden. Het was echter vooral zijn groeiende collectie siervogels dat hem er toe deed besluiten om zijn dieren te verhuizen naar een groter domein. In maart 1913 opende hij zijn 'Fazanterie Buitenlust' waar ook bezoekers zich konden vergapen aan zijn verzameling. Al snel breidde Johannes Burgers zijn collectie uit met onder meer antilopen, kamelen en zelfs beren en leeuwen! Dankzij goede contacten met lokale landbouwers (hij had inmiddels ook een slagerij geopend) slaagde hij er vrij vlot in om zijn park ook door de Eerste Wereldoorlog te loodsen.
Fazanterie Buitenlust -voor zover die naam de lading nog dekte- werd een groot succes en de toenmalige locatie voldeed niet meer aan de eisen. Niet alleen om de bewoners te huisvesten maar ook om de stroom aan bezoekers de baas te kunnen! Daarom ging de familie Burgers op zoek naar een nieuwe locatie waar een volwaardige zoo kon worden uitgebouwd. Zowel Nijmegen als Arnhem hadden interesse maar de keuze viel op de laatste.

In 1924 opende Burgers' dierenpark de deuren. Op dat moment had Nederland slechts drie andere dierentuinen en alledrie lagen ze midden in een grote stad in het Westen van het land. Burgers' introduceerde zowel de naam als concept 'dierenpark' in ons taalgebied met open verblijven in een groene omgeving. Ook de manier van huisvesten was vrij revolutionair in Nederland! Via goede contacten met Carl Hagenbeck uit Hamburg was Johannes bekend met diens methodes om dieren in tralieloze verblijven te houden en pasten dat ook in Arnhem toe.

In 1932 opende Burgers ook dochterpark in Tilburg en dat kan je best letterlijk nemen: het was immers een huwelijksgeschenk van Johannes aan zijn dochter en haar Tilburgse echtgenoot! Dit park zou tot 1973 blijven bestaan.

Johannes' andere dochter Lucie nam samen met haar man, Reinier van Hooff, het park over van haar vader. Het koppel moest meteen de uitdagingen van de Tweede Wereldoorlog het hoofd bieden. De streek werd zwaar getroffen in 'De Slag om Arnhem in 1944 waarbij ook veel verzorgers en bewoners van de zoo om het leven kwamen. Daarnaast werd de collectie ook geplunderd door Duitse militairen die de exotische dieren naar zoos in het thuisland brachten.

Burgers' Dierenpark overleefde de oorlog gelukkig en Lucie en Reinier slaagde er in om het park opnieuw op te bouwen. In de jaren '60 nam hun zoon Antoon Van Hooff, de fakkel over. Hij ging verder op het elan van baanbrekende verblijven met onder meer de opening van Burgers' Safari in 1968 als eerste safaripark van het Europese vasteland! In 1971 opende het beroemde chimpanseeverblijf en later zouden de eco-displays volgen waarmee het dierenpark bekendheid in heel Europa verwierf. Burgers Bush (1988) en Burgers Dessert (1994) waren heuse indoor-ecosystemen en werden begrippen in dierentuinland. Ook de onderwaterwereld Burgers' Ocean (2000) is erg vooruitstrevend te noemen.

Op dit moment staat met Alex Van Hoof de vierde generatie aan het roer van het park.
https://www.burgerszoo.nl/over-burgers-zoo/over-burgers-zoo #:~:text=Geschiedenis,altijd%20een%20echt%20familiebedrijf%20gebleven

04/09/2020

THEMAWEEK 8: La Ménagerie de jardin des plantes, Parijs

Voor onze achtste themaweek zoeken we het voor het eerst in Frankrijk en zetten we de op één na oudste dierentuin ter wereld in de kijker: Ménagerie de Jardin des Plantes in Parijs!
In 1640 opende in Parijs een nieuw park aan de oevers van de Seine de poorten waarin vooraanstaande bezoekers planten uit de hele wereld konden komen ontdekken. Deze 'Jardins de plantes' bloeide helemaal open in de 17de eeuw dankzij veelvuldige toevoer, voornamelijk uit de Franse kolonies. Het park was niet alleen een plek waar de aristocratie kon flaneren maar ook een wetenschappelijke instelling die tot op de dag van vandaag een vooraanstaande positie inneemt.
Naast de uitgebreide collectie planten was er ook de privécollectie exotische dieren van Franse monarchen in de tuin ondergebracht. Louis XIV, de Zonnekoning, liet zich inspireren op de Weense dierentuin Tiergarten Schönbrunn voor zijn Menagerie Royal. Tijdens de Franse Revolutie kwam de monarchie ten val en nam de bevolking het park over. Hier en daar werd geopperd om ook deze 'gevangenen' vrij te laten maar gelukkig kwamen ze tot het besef dat dit niet zo'n goed plan was en in 1794 opende de 'Ménagerie' de deuren voor het brede publiek.
De collectie van de Menagerie groeide dankzij toevoer van de Napoleonistische expedities, schenkingen en plunderingen uit de kolonies. In de 19de eeuw werden heel wat monumentale gebouwen en verblijven opgetrokken zoals het beroemde rotonde en het apengebouw, berenkuilen en ruime volières.
De hele Jardins de Plantes kreeg het echter zwaar te verduren tijdens de Frans-Duitse oorlog (1870-1871) en de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Omwille van de vele schade, krappe behuizing en beperkte uitbreidingsmogelijkheden opende in 1934 het zusterpark 'Zoo de Vincennes', net buiten de stadsmuren haar deuren. Grotere dieren zoals olifanten, giraffen en hoefdieren verhuisden naar deze ruimere tuin al bleven beide parken wel deel uit maken van dezelfde instelling. Helaas werden enkele monumentale gebouwen gewoonweg afgebroken! Gelukkig kwam in de jaren '80 van de 20ste eeuw een kentering en kregen de bestaande monumenten een bescherming en werd er meer een balans gezocht tussen het behoud van de historische waarde én meer dierenwelzijn.
Vandaag de dag zijn er vooral kleinere dieren te vinden in deze stadsdierentuin maar heeft dankzij haar rijke geschiedenis en enkele bewaarde, iconische gebouwen nog heel wat charme!
Ik ben benieuwd naar jullie beelden van deze klassieker! Dit oud beeld van de ingang krijgen jullie alvast van mij cadeau ... Deze ansichtkaart staat op de website van onze collega's 'Les zoos dans le monde'.
http://www.leszoosdanslemonde.com/

06/08/2020

THEMAWEEK 9: ZOO Berlijn

In onze negende themaweek zetten we een echte klassieker centraal; de oudste dierentuin van Duitsland en de soortenrijkste ter wereld. Thuis van iconische soorten en gebouwen. We bedoelen natuurlijk ZOO Berlin!

De oudste dierentuin van Berlijn startte in 1844 onder impuls van Martin Hinrich Lichtenstein, directeur van het zoölogisch museum en professor aan Universiteit Berlijn en in samenwerking met wetenschapper Alexander von Humboldt en landschapsarchitect Peter Joseph Lennéen. Het park werd een jaar later ook toegankelijk voor het brede publiek. Het dierenpark kan je echter ook bekijken als een doorstart van de privédierentuin van koning Frederik Willem III. Deze vorst had op dezelfde locatie, genaamd 'Pauweneiland', jarenlang en uitgebreide collectie van onder meer bizons, vogels, mangoesten, wasberen en zelfs kangoeroes, apen, neusberen en een pekari.

In de 19de eeuw was Berlijn een klassieke dierentuin met veel aandacht voor recreatie en entertainment. Op zoölogisch vlak liet het zich beïnvloeden door eerdere succesverhalen uit andere (Duitse) zoos. Niet helemaal toevallig want het park leek een voorliefde te hebben voor directeurs die eerder hun strepen al bij een concullega hadden verdiend: Heinrich Bodinus en Ludwig Heck stonden bijvoorbeeld voor hun loopbaan in Berlijn eerder al aan het hoofd van respectievelijk Frankfurt en Keulen.

Zoo Berlijn groeide in de 20ste eeuw aan tot een dierentuin met een ongekende weelde aan dieren en soorten. In 1939 telde de Zoo Berlin meer dan 4 000 dieren van 1 400 soorten! Heel wat monumentale verblijven en gebouwen werden in deze periode opgericht. Denk maar aan de berenrots, het aquarium, de antilopenverblijven en de fazanterie.

Wereldoorlog II zorgde helaas voor een enorme ravage in de ZOO, het park raakte haast volledig vernietigd en slechts 91 dieren overleefden. Dr. Katharina Heinroth bouwde als allereerste vrouwelijke dierentuindirecteur het park echter opnieuw op en enkele iconische gebouwen zoals het aquarium en het antilopengebouw werden herbouwd. Een ander gevolg van de oorlog was natuurlijk de opdeling van Duitsland en Berlijn zelf. Ook Oost-Berlijn kreeg zijn eigen dierenpark waar het wel eens mee op gespannen voet stond maar tegenwoordig goed mee samenwerkt.

Sinds de tweede helft van de twintigste eeuw ligt de focus ook meer op onderzoek, kweekprogramma's en herintroductie waarin ZOO Berlijn een voortrekkersrol speelt.

In de 21ste eeuw is ZOO Berlin nog steeds erg rijk aan soorten historische gebouwen en daarom alleen al een bezoekje waard ...
https://www.zoo-berlin.de/en/about-the-zoo/history-zoo-berlin

09/06/2020

THEMAWEEK 7: Ruhr Zoo Gelsenkirchen
De voorbije weken had ik afwisselend verschillende motieven om een bepaalde dierentuin uit te kiezen voor een themaweek. Enkele passanten zijn bekende tuinen met een onbekende geschiedenis, anderen waren dan weer echte klassiekers. Sommigen hadden een woelige geschiedenis achter de rug, een enkeling had die week een jubileum te vieren!

Dit keer koos ik voor een park die een symbool is voor de metamorfose die dierentuinen hebben ondergaan: Ruhr Zoo Gelsenkirchen! Geen enkele zoo belichaamt dat immers meer dan zij ... Deze dierentuin opende de deuren in 1949 als een typische 'Duitse Tuin', liefhebbers die het dierentuinjargon begrijpen weten dan wellicht hoe het park er destijds uitzag: netjes, praktisch en goed zichtbaar voor het publiek. Maar ook wat steriel en heel wat beton en tralies. Sommige noemen het sfeervol, anderen wat gedateerd maar over smaak valt natuurlijk niet te twisten!
Bij de eeuwwisseling werd het ruhr helemaal omgegooid (flauwe woordspeling, ik weet het) en werd het oude park helemaal afgebroken en kwamen er enkele gloednieuwe themagebieden in de plek die in niets meer leken op wat het was: ruime, open en natuurlijke verblijven gegroepeerd per geografische regio. ZOOM ERLEBNISWELT was geboren! In het nieuwe park zijn de themagebieden 'Alaska', 'Afrika' en 'Azië' uitgegroeid tot klassiekers in dierentuinland. Ik ben echter benieuwd naar jullie herinneringen aan het oude Ruhr Zoo!

De foto van de week is ironisch genoeg van het enige stukje Ruhr Zoo dat nog dienst doet in ZOOM ERLEBNISWELT: de ingang. Het beeld komt van http://www.zoofoerderer.net/

01/06/2020

THEMAWEEK 6: ZSL Londen

Voor onze zesde themaweek gaan we voor de oudste tuin tot nog toe: London Zoo! Deze 19de eeuwse stadsdierentuin uit de Britse hoofdstad verdient hier met recht en rede een plekje: ze is na Wenen en Parijs de op twee na oudste zoo ter wereld en was ook de allereerste eerste wetenschappelijke dierentuin. Haar pionierswerk op vlak van onderzoek en natuurbehoud en natuurlijk haar fantastische collectie en patrimonium maken haar historie erg boeiend.

In 1822 bracht sir Stamford Raffles (natuurkenner, voormalig gouverneur van Java én van Nederlandse origine) enkele wetenschappers samen voor de oprichting van de ‘Zoological Society of London’ met als doel de oprichting van een wetenschappelijke dierentuin. In 1826 werd een terrein verworven in Regent’s Park en twee jaar later opende het park voor leden van de society. De eerste jaren lag de nadruk sterk op onderzoek, onder meer Charles Darwin was aan ZSL verbonden! Het brede publiek mag echter de Zoo pas in sinds 1847 ...

Ondanks het vroege overlijden van stichter Stamford Raffles was London Zoo meteen een succes. De collectie groeide aan tot de rijkste ter wereld en diverse unieke projecten werden opgericht: in 1849 opende het allereerste reptielengebouw gevolgd door het oudste aquarium(1853) en insectenhuis (1881).

Al snel volgde ook de grotere dieren als neushoorns, olifanten en nijlpaarden en vanwege de beperkte uitbreidingsmogelijkheden en het voortschrijdend inzicht werd in 1926 een gigantisch stuk land in de buurt van Whipsnade aangekocht om dieren op grotere oppervlakten te kunnen houden. Dit park zou in 1931 openen voor het brede publiek.

Zoals wel meer dierentuinen had ZSL zwaar te lijden onder de Tweede Wereldoorlog door verschillende bombardementen en gebrekkige middelen. Heel wat dieren lieten het leven ... Nadien bloeide de Londense Zoo echter helemaal op. In de jaren ‘60 zette ZSL verder in op onderzoek en natuurbehoud. Er werden twee labo’s geopend en diverse kweekprogramma’s opgericht. Uiteraard volgde ook heel wat nieuwe en soms iconische verblijven. Vooral sinds jaren ‘90 schoot de tuin in een hogere versnelling met grotere open landschapsprojecten.

Bron foto: ZSL London Zoo

Geschiedenis der dierentuinen

04/09/2022

16/08/2021

06/12/2020

01/11/2020

05/10/2020

09/09/2020

04/09/2020

06/08/2020

09/06/2020

01/06/2020

Address

Telephone

Website

Alerts

Contact The Business

Shortcuts

Share