Travel Buddhism.

08/04/2022

भारताच्या इतिहासात एकच असा 'एकमेव' म्हणण्यासारखा कालखंड आहे, जो स्वातंत्र्याचा काळ, अतिशय महत्त्वाचा काळ आणि वैभवाचा काळ म्हणता येईल आणि तो काळ म्हणजे मौर्य (सम्राट अशोकांच्या )राज्यकारभाराचा काळ होय.

---- डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर
(ॲनिहिलेशन ऑफ कास्ट)

#सम्राट_अशोक_जयंती_२०२२

02/04/2022

बुद्धाकडे अस काय?
"कोलीय आणि शाक्य यांच्यात रोहिणी नदीवरून वाद सुरू होता त्यावेळी,सिद्धार्थाने तो प्रश्न चर्चेतून सोडवावा अस आवाहन केलं.
-पण सिद्धार्थाच्या या आखणीवर प्रश्नचिन्ह निर्माण करण्यात आले.
व त्याचा निर्णय या सद्यस्थितीत पूरक नाही अस शाक्यांनी चर्चेत स्पष्ट केलं.
पण सिद्धार्थ त्याच्या मतावर ठाम होता त्याला युद्ध नको होतं.
-"त्यामुळे त्याला देशद्रोही ठरवून त्याला गृहत्यागाचा दंड देण्यात आला.
आणि त्याने तो स्वीकारला.
-तो घरातून बाहेर पडला आणि त्याला निरोप देण्यासाठी त्याचे आप्तेवाईक सोडायला आले.
-व तो महालातून महलापासून दूर झाला.
-पण त्याची सत्य शोधण्याची जी तहान होती जी जिज्ञासा होती,ती मात्र त्याकाळात वाढू लागली.
दिवसभराचे भ्रमण,भिक्षाटन आणि ध्यान एवढंच त्याची दिनचर्या होती.
-भिक्षाटन झाल्यानंतर तो ध्यानस्थ होत असे.
असे दिवसामागून दिवस गेले.
-पण जे सत्य त्याला मिळवायचं होत ते मात्र अजूनही दूर होत.
आणि मग त्याने अन्नत्याग केला.
त्यामुळे त्याचे शरीर लयास गेले,देह जणू हाडकांचा सापळा उरला होता.
मृत्यूच्या दारात जाऊन तो सत्य शोधण्याचा प्रयत्न करत होता.
-पण त्याचा देह अतिशय कृश झाला होता.
तेव्हा वृक्षाची पूजा करण्यासाठी आलेल्या सुजाताने त्यांना खीर भरवली.
आणि तेव्हा त्यान कळलेलं पहिलं सत्य होत.
की मनावर जर नियंत्रण मिळवायचं असेल तर शरीर सदृढ असणे गरजेचे आहे.
शरीर आणि मन या दोन गोष्टीचा समन्वय असेल तर मनुष्य एकाग्रता प्राप्त करू शकतो.
"आणि त्याने भोजन करून परत ध्यानास सुरुवात गेली.
त्यानंतर काही आठवड्यात,
त्याने मनावर नियंत्रण मिळवलं.
-मनात असलेल्या दृष्ट प्रवृत्तीचा नाश केला आणि तो बुद्ध झाला.
त्याने दुःखाचे कारण शोधले,
तृष्णा.
त्यानंतर तिला निरोध करण्याचा मार्ग आणि शेवटी निर्वानप्राप्ती एवढा सम्यक मार्ग त्याने शोधला.
-त्याला जर जवळून अनुभवलं तर कळेल की आयुष्याच्या संदर्भात असलेली सर्व प्रश्नांची उत्तरे त्याच्या मार्गात मिळू लागतात.
मनुष्याला मनुष्याने मनुष्यासम वागवावे.
"इतर धर्माचा विचार केला तर आढळून येईल.
की त्यात अनेक जाती आहेत.
पण बुद्धाच्या धम्मात जाती नाहीत सारे मानव एकसमान आहेत.
भलेही ते बौद्ध उपासक असोत किंवा नसोत.
पण ते माणूस असणे गरजेचे आहे.
स्त्रियांना ज्ञानार्जन करण्यासाठी मिळालेली पहिली संधी ही बुद्धाच्या धम्मातुन आली आहे.खरंतर त्यावेळच हे सर्वात मोठं क्रांतीच पाऊल होत.
-बुद्धाची शिकवण मानवी जीवनाच्या अनुभवाची साक्ष देत.
खरंतर कुठल्याही दुःख निवारणासाठी ती तितकीच योग्य ठरते.
-बुद्धाकडे जो मध्यम मार्ग आहे जी तटस्थ भूमिका आहे.
तो खरोखरच अभूतपूर्व आहे.
-त्याच्याकडचा स्थायीभाव क्षमाशीलता करुणा आणि नम्रता ह्या काही शलाका आहेत ह्या मानवी जीवनासाठी अत्यंत उपयुक्त आहेत.
त्याची एक शिकवण फारच सुंदर आहे.
-की हजार लढाई जिंकल्यापेक्षा ज्याने मनावर विजय मिळवला तो खरोखर एक चांगला योद्धा आहे.
त्याची संपूर्ण शिकवण ही मानवकेंद्रित असून,ती मानवीय जीवनासाठी खूप आवश्यक आहे.
-त्याने जे सत्य शोधलं ते खूप अथकपूर्व परिश्रम करून खूप त्याग करून खरतर त्याच्याइतका सत्य शोधण्याचा कोणीच प्रयत्न केला नसेल.....
-प्रविण.

18/03/2022

फाल्गुन पौर्णिमा ⚘

18/03/2022

फाल्गुन पौर्णिमा-

१ राहुल आणि नंद यांची धम्मदीक्षा.
२ बुद्ध यांची कपिलवस्तूला भेट.

फाल्गुन पौर्णिमेच्या सर्व विश्वाला हार्दिक शुभेच्छा.

#बौद्ध_संस्कृती_जतन_करा

#बौद्ध_संस्कृती_रुजवा

-मैत्रेय दिपक
जागतिक बुद्ध धम्म दिक्षा समिती

12/03/2022

11/03/2022

" मानवी चेतना ( मन ) ही क्रियामुलक , भावनामुलक , ज्ञानमुलक असते " !
हा सिध्दांत बुध्द आणी त्यांचा धम्म या ग्रंथात विश्वरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी मांडलेला आहे ..
मनाला बौध्द तत्वज्ञानामध्ये चित्त आणी विज्ञान हे दोन शब्द समानार्थी अर्थाने वापरलेले दिसून येतात ..
" माझा अष्टांगिकमार्ग विज्ञानावर आधारलेला आहे " !
असे जेंव्हा तथागत बुध्द धम्माबाबत म्हणतात तेंव्हा .. " विज्ञानाचा " अर्थ मन किंवा चित्त असाच असावा ..
माझा धम्म मनावर आधारलेला आहे ..असा तो अर्थ होईल ...
मन शुध्द झाले की मानवाची प्रत्येक कृती ही कुशलकर्माला अनुसरुन होईल ,.म्हणून धम्म हा मनाच्या शुध्दिकरणावरच भर देतो ..
असा हा धम्म भुतकाळ ,वर्तमानकाळ , भविष्यकाळ असा तिन्हीही काळात उपयुक्त असतो ..
महेंद्र शेगांवकर..

06/03/2022

भारतीय लेण्यांची सांस्कृतिक भव्यता , संपन्नता आजही आश्चर्यचकित करते ..इ.स.पु.दुसऱ्या शतकापासून ते इ.स.6 व्या शतकापर्यत भारतातील सर्वच राजे , महाराजे , धनाढ्य व्यापारी , परदेशी व्यापारी ह्यांनी आपली अलोट संपत्ती ह्या लेण्यासाठी दान म्हणून दिलेली आहेत ..तत्कालीन जेंव्हढे धन त्या काळात असेल त्यापैकी निम्यापेक्षा जास्त धन लेण्यांच्या निर्मितीसाठी वापरण्यात आले ,,म्हणूनच लेण्यांची संपन्नता ,भव्यता ,प्रसंन्नता अजूनही कायम आहे ..
विशेष म्हणजे त्या काळातील सर्वोच्य सामर्थ्यशाली राजांचे राजवाडे ,धनाढ्य व्यापाऱ्यांचे महाल आज अतित्वात नाहीत ..ते तेंव्हाच धुळीत मिळालेत ..
पण लेण्या अजूनही दिमाखात त्यांच्या कर्तुत्वाचा ध्वज फडफडत उभ्या आहेत, त्यांनी दालेली दान व दानलेखामुळे ते सर्वजण अजरामर झालेले आहेत.
अगदी सामान्य लोकांनीही आपआपली संपत्ती या लेणी निर्मितीसाठी दिलेली आहे .ही सामान्य जनता मातीच्या , कुडाच्या घरात राहत असे ..ते लोक व त्यांची घरे केंव्हाच मातीत मिसळून गेलीत ..पण ही सामान्य लोक देखील लेण्यावरील दानलेखामुळे आजही अजरामर झालेली आहेत .जेंव्हा जनता कुडाच्या मातीच्या घरात राहत ..तेंव्हा ह्या दुमजली ..तिन मजली लेण्या निर्माण होत होत्या ..त्या दानशूर लोकांच्या दातृत्वाला माझा सांष्टांग प्रणाम ...
आज या आधुनिक काळात तुम्ही अशी लेणी निर्माण करुच शकत नाही ..
महेन्द्र शेगांवकर ..

03/03/2022

अत्यंत नितांत सुंदर अप्रतिम शिल्प आहे , हे असे एकमेव शिल्प आहे असे दुसऱ्या अन्य लेणीत अन्य ठिकिणी कोठेच नाही .,..
याचे वैशिष्ट्ये म्हणजे या शिल्पात तथागत बसलेले आहेत त्या कमल पुष्पाला जो दांडा त्या दांड्याला आधार देणारे एकुण चार प्रांताचे राजे व सम्राट आहेत ...
खाली दोन राजे भारतातील आहेत.ते भारतीय दाखवतांना तत्कालिन प्रतिक वापरलेत .,ते म्हणजे त्यांचे मुकुटात पांच फणीधारक नाग आहेत ...
तर त्यांचे वर आणखी दोन राजे आहेत , त्यातील एक राजा इराण - इराकी मुकुट घातलेला तर दुसरा राजा हा पुर्वेकडील चिन , जपान , ब्रह्हदेश ,थायलँड या कडील मुकुट घातलेला आहे ...
या शिवाय ह्याच लेणीवर पर्शियन व चायनी लिपीत शिलालेख आहेत ,,.
या शिल्पाचा अर्थ ...बुध्द आणी त्यांचा धम्म सर्व जगात प्रसारीत झालाय ...!
कान्हेरी लेणी बोरिवली मुंबई ...

- महेंद्र शेगांवकर✍