14/03/2023
#මෙරට පළමු වතු කම්කරු සටන මුල්ඔය අරගලය සහ මෙරට කම්කරු සටනකදී දිවි පිදූ පළමු කම්කරුවා ගෝවින්දන්
ලංකාවේ කෝපි වගාවෙන් පසුව 1877 දී තේ වගාව ආරම්භ කරමින් ඉන්දියාවේ සිට ලක්ෂ ගණනින් දුප්පත් පීඩිත ජන කොටසක් රැගෙන ඇවිත් වහලුන් සේ තේ වතුවල වැඩට යොදා ගෙන ඇත. විශාල වතු එම වතු පාලනය කළ අධිකාරිවරුන්ගේ තනි රාජ්‍යයක් ලෙස පැවති අතර, කම්කරුවන්ට වහල් සිර කඳවුරක් ලෙස ශ්‍රමය සූරා කන ලදි. මෙම ජනයා ජීවිතය හා වෘත්තිමය වශයෙන් මුහුණ පා තිබුණා වූ අසීරුකම් නිසා වතු වලින් පළා යාමට උත්සාහ දැරූ අතර පාලනාධිකාරිය විසින් ඔවුන්ව අල්ලා විවෘත ස්ථානයක දී අමානුෂික ලෙස දඬුවම් පමුණුවන ලදි. එම පළා යාම වැළැක්වීම සඳහා මුරකරුවන් මෙන් මුර බල්ලෝද යොදා තිබුණි. එපමණක් නොව එවන් පුද්ගලයන් හා වතු අධිකාරිවරුන්ට එරෙහිව කටයුතු කළ ජනයා මානසික රෝහල්වලට ඇතුල් කළ බවද 1930 ගණන්වලදී පවා මානසික රෝහල්වල 450 ක් වැනි ගණනක් සිටි බවද වතුකරයේ පළමු වැනි වෘත්තිය සමිතිය ආරම්භ කළ කේ. නඩේසඅයියර් සාක්ෂි සහිතව ඉදිරිපත් කර ඇත. මෙවන් පසුබිමක කේ. නඩේසයියර් විවිධ වෙස් ගෙන වතුවලට ඇතුල් වී කම්කරු ප්‍රජාව ප්‍රශ්නයෙන් මිදීමට අවබෝධ කර දිරිමත් කළ අතර 1930 ගණන්වල සම සමාජ පක්ෂය විසින් සමස්ත ලංකා වතු කම්කරු සංගමය පිහිටුවන ලදි.
ඔවුන් විසින් මෙහෙයවන ලද පළමුවෙනි වැටුප් අරගලයේදී ඔවුන් ඉල්ලා සිටියේ ශත 16 කි. එම අරගලයේදී පොලිස් වෙඩි ප්‍රහාරයකදී මුල්ඔය වතුයායේ ගෝවින්දන් නම් වූ කම්කරුවා ජීවිතක්ෂයට පත් විය. ගෝවින්දන්ගේ මරණය විසින් තත්ත්වය තවදුරටත් බැරෑරුම් කළ අතර ඒ හේතුවෙන් එවකට රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවේ ස්වදේශ කටයුතු භාර ඇමතිවරයා වු සර් ඩී.බී ජයතිලක සිය අමාත්‍යංශ කමිටුව හරහා මුල්ඔය වෙඩි තැබීම ගැන විභාගයක් පවත්වන්නට තීරණය කරන ලදි. එහිදී පොලිසිය කරුණු දක්වමින් කියා සිටියේ ගෝවින්දන් විසින් කම්කරුවන් සිරකොට තබා ගෙන ගැටුම් ඇති කිරීමට කටයුතු කළ බව ය. ඔහු ආයුධ රැගත් කම්කරු කණ්ඩායමේ නායකයෙක් බව කියන්නට ද පොලිසිය අමතක නොකළේය. ආණ්ඩුකාර ඇන්ඩෘ කැල්ඩිකොට් ස්වදේශී කටයුතු ඇමති ජයතිලක වෙත චෝදනා කරමින් පොලිසිය වෙත සහයෝගය දැක්වීමත් සමග ආණ්ඩුකාරවරයාට එරෙහිව විරෝධය එල්ල වන්නට වූ අතර එහි ප්රතිඵලයක් ලෙසින් ඇමති මණ්ඩලය එක් වර ඉල්ලා අස් විය. එය සමථයකට පත් කිරීම වෙනුවෙන් ආණ්ඩුකාර කැල්ඩිකොට් මහත් වෙහෙසක් ගත්තේ අතර ජී. ජී. පොන්නම්බලම් රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාවට කරනු ලැබූ යෝජනාවකට අනුව මුල්ඔය පොලිස් වෙඩි තැබීම පිළිබඳව තේරීම් කාරක සභාවක් පත් කිරීමට අවසානයේ ආණ්ඩුකාරයා කටයුතු කරන ලද්දේ තත්ත්වය පාලනය කරගැනීම පිණිස ය. මහනුවර අධිකරණයේදී ගෝවින්දන්ගේ මරණය පිළිබඳ සාක්ෂි විමසීම් දිගු කාලයක් පුරා පැවති අතර සමසමාජ පක්ෂයේ පුරෝගාමී නායකයෙකු වූ ආචාර්ය කොල්වින් ආර් ද සිල්වා කම්කරුවන් වෙනුවෙන් දින 27 ක් පුරා තේරීම් කාරක සභාව වෙත කරුණු දැක්වීය. ගෝවින්දන් මරා දැමීම අයුක්ති සහගත බවට තීරණය කරන්නට ඒ කරුණු දැක්වීම බලපෑවද පොලිස් වෙඩි තැබීම ක්‍ෂණිකව ගනු ලැබූ තීරණයක් මත සිදු වූ වරදක් බවටද එහිදී නිගමනය කරනු ලැබිණි.
මෙම අරගලයෙන් පසුව වතු වල වෘත්තිය සමිති පිහිටුවීමට නීතිමය අවසරය ලැබුණත්, වතු පාලකයෝ අවසර නොදී කම්කරු ප්‍රජාව පීඩනයට පත් කරමින් වැඩට යොදවන ලදි. එපමණක් නොව එවන් අරගලවලට ඉඩ නොදිය යුතුයැයි තීරණය කරමින්, තම පාලනය දැඩි කළහ. මුල්ඔය වතු යායේදී සිදුවුණු අරගලය හා ඝාතනයෙන් පසුව වතු කම්කරුවන් සංවිධාන වී තම අයිතීන් දිනාගත හැකි බව තේරුම් ගනිමින් ඒ සම්බන්ධයෙන් රහසිගතව සාකච්ඡා කළහ. මුල්ඔය වතුයාය අසල තිබුණු කන්දලා වත්තෙහි මෙයියප්පන් හා ඔහුගේ මිතුරන් වන වීරා සාමි වේලායුදම් එක්වී වෘත්තිය සමිතියක් පිහිටුවීමට රහසින් කටයුතු කළ අතර වතු කම්කරුවන්ද මෙයියප්පන්ගේ නායකත්වය පිළිගනිමින් සාමාජික මුදල් ඔහුගේ අතට පිරිනැමූ අතර, එම වෘත්තිය සමිතියේ ලේකම් ලෙස කටයුතු කළේ වීරා සාමිය. මෙවන් දෙයක් බලාපොරොත්තු නොවූ වතු අධිකාරිවරයා කිසිදු හේතුවක් නොමැතිව වීරා සාමිගේ වැඩ තහනම් කළේය. වහාම කටයුතු කළ මෙයියප්පන් තම සගයා වන වීරා සාමිට නැවත රැකියාව ලබා දුන්නේය. එයින් කෝපයට පත් වූ වතු අධිකාරිවරයා පළිගැනීමක් වශයෙන් කිසිදු හේතුවකින් තොරව 1941 ජනවාරි මස මෙයියප්පන්ගේ රැකියාව අහිමි කළේය. මේ සම්බන්ධයෙන් නුවර තිබුණු ඔවුන්ගේ වෘත්තිය සමිති කාර්යාලවලට දැනුම් දුන් විට එම කාර්යාලයෙන් මෙයියප්පන්ව නැවත රැකියාවේ පිහිටුවන ලෙසද, වීරා සාමි වෙනුවෙන් ඔහු පෙනී සිටියේ සාධාරණ හේතූන් මත බව ද ප්‍රකාශ කරමින් 1941 අප්‍රියෙල් 26 වෙනිදා ලිපියක් යවන ලදි. මෙය පිළිගැනීමට නොහැකි බව, වතු අධිකාරිය විසින් ප්‍රකාශ කරමින් මෙයියප්පන් වත්තෙහි අනවසරයෙන් පදිංචි වී සිටින බවටද, වහාම අත්අඩංගුවට ගන්නා ලෙසද අධිකරණ නියෝග පනවා ගත්තේය. ඔහුව අත්අඩංගුවට ගැනීම සඳහා පොලිසිය වත්තට පැමිණියද එසේ කිරීමට නොහැකි විය. මෙයියප්පන් සිටින ස්ථානය ඔවුන්ගේ වෘත්තිය සමිතියේ ලේකම් වන වීරා සාමිටත්, ඔහුගේ මිත්‍රයන් වන වේලායුදම් කුක්කුෂාමි හා රාස කෞන්ඩර් යන අය පමණක් දැන සිටි අතර ඔවුන් රහසිගතව නුවර පිහිටා ඇති තම වෘත්තිය සමිති කාර්යාලයට ගොස්, මෙයියප්පන් හමු වී වත්තට පොලිසිය පැමිණි බවද, සමිතියේ ඉදිරි ගමන ගැනද සාකච්ඡා කර පැමිණියහ. පසුදින මෙයියප්පන් පොලිසියට බාර වුණ අතර, අධිකරණයෙන් ඔහුට ඇප ලැබුණේය. එදින රාත්‍රියේ සුපුරුදු පරිදි වතු අධිකාරියට වරයා කන්දලා වතුයාය අසල පිහිටා ඇති ලෙවලන් වතු අධිකාරිවරයා වන ආර්.ඩී. බ්ලැක් හමුවීමට ගියේය. එදින රාත්‍රියේ ආහාර ගැනීමෙන් පසු 11.00 පමණ තම වාහනයෙන් කන්දලා වත්තට පැමිණි අතර වංගු සහිත එම මාර්ගයේ එක් තැනක ගසක් වැටී තිබුණි. වාහනය නවතා තම වාහනයෙන් බැස, ගස් වැටී ඇති තැනට ගිය අතර එම අවස්ථාව පැමිණෙන තුරු බලාපොරොත්තුවෙන් සැඟව සිටි වීරා සාමි, වේලායුදම් සහ ඔවුන්ගේ මිතුරන් වන වේළු, රෙන්ග සාමි, කුක්කු සාමි, සිංහ මුනියාන්ඩි යන අයවලුන් වතු අධිකාරිවරයාට පොලු වලින් පහර දුන් අතර අධිකාරිවරයා එම ස්ථානයේම මිය ගියේය. පසුදින පොලිසිය විසින් සියලු දෙනා අත්අඩංගුවට ගත් අතර වීරා සාමි හා වේලායුදම් තම මිතුරන්ට පොරොන්දු වූ ආකාරයෙන්ම එම ඝාතනය තමන් විසින් කළ බවට පාපොච්චාරණය කරන ලදි. වර්ෂයක් පමණ කාලයක් විභාග කළ මෙම නඩුව නිම කරමින් ඔවුන් දෙදෙනාට මරණීය දණ්ඩනය නියම කළ අතර ඉහළ අධිකරණයට අභියාචනා කළත් එහිදී ද එම දඬුවම ස්ථිර කරන ලදි. මෙම නඩු තීන්දුව අනුව බෝගම්බර සිරගෙදර දී 1942.2.27 දින පෙරවරු 8.00 වීරා ෂාමිද, (වයස අවු.22), පසුදින එනම් 28 දින පෙරවරු 8.00 වේලායුදම්ද (වයස අවු.24) එල්ලා මරණ ලදි. මරණ දණ්ඩනයට පෙර දින ඔවුන්ගේ අවසන් ආශාව හා බලාපොරොත්තු කුමක්දැයි අසන විට ඔවුන් දෙදෙනා වෙනුවෙන් වේලායුදම් “ලොවේ දුප්පත් සහෝදරවරු ජීවත් විය යුතුයි. තම සංගමය දෙවියන්ගේ පිහිටෙන් දියුණු විය යුතු යැයි” කියමින් ලිපියක් බාර දුන් අතර දුප්පත් සහෝදරවරුන් ලෙස ඔවුන් හැඳින්වූයේ ලෝක කම්කරු පන්තිය ගැනයි.
අයිතීන් දිනාගැනීමේ කම්කරු පංති සටනේ පාලකයන්ගේ වෙඩි පහරින් මිය ගිය පුද්ගලයන් බහුලව ඇත. එමෙන්ම අප රටේ කඳුකර ජනතාවගේ ඉතිහාසයේ ද එවන් කුරිරු ඝාතනයට ලක් වූ බොහෝ දෙනා ඇත. නමුත් නිදහසට පෙර වහල් ක්‍රම යුගයේදී තම පන්තියේ නිදහස වෙනුවෙන් ද, වෘත්තිය සමිති අයිතීන් වෙනුවෙන් ද දිවි පූජා කළ පළමු පුද්ගලයා ලෙස ගෝවින්දන් ඉතිහාසයට එක් වූ අතර වීරා සාමි සහ වේලායුදම් ජයග්‍රහණයේ ලකුණක් ලෙස කඳුකර ජනතාවගේ ඉතිහාසයට එක් වේ. ඔවුන් වෘත්තිය සමිති වෙනුවෙන් දිවි දුන් පසු කඳුකරයේ වතු ක්ෂේත්‍රයේ සිදුවුණු සහන නිසාත්, එම ඝාතනය රට තුළ ඇති කළ ආන්දෝලනය නිසාත්, එම නඩුවේ පෙනී සිටි ආණ්ඩු පක්ෂයේ නීතීඥයා වන ඕ.එල්.ඩී. කට්සර් සියළු සාක්ෂි ගොනු කරමින් 1942 පස්වන මස 21 දින පොතක් එළිදැක්වීය.
වචනයේ පරිසමාප්ත අරුතින්ම මෙරට පළමු නිර්ධන පාන්තික බලවේගය ලෙස හැඳින්විය හැකි වතු කම්කරුවෝ වසර 150 කටත් වැඩි කාලයක සිට ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකයට තීරණාත්මක දායකත්වයක් ලබාදී අවම ජීවත තත්ත්වයන් යටතේ දැනටත් දිවි ගෙවන අතර මේ ජනවාරියේ දී මෙරට වතු කම්කරු ඉතිහාසයේ පළමු වරට අරගලයක දී පොලිසිය වෙඩි තබා වතු කම්කරුවකු මරා දමනු ලැබීමේ සිදුවීමට වසර 82 ක් (2022.01.15) සම්පූර්ණ වේ. ඒ, 1940 ජනවාරි 10 වැනිදා හේවාහැට ආසනයේ මුල්ඔය වත්තෙන් පැන නැඟුණු කම්කරු සටනේදී ය.
1939 අවසාන භාගය වන විට මුල්ඔය වත්තේ කම්කරුවන් 1250 දෙනකුගෙන් 800 දෙනෙක්ම ලංකා සමසමාජ පක්ෂයට අනුබද්ධිත සමස්ත ලංකා වතු කම්කරු සංගමයේ ලියාපදිංචි සාමාජිකත්වය ලබා සිටි ලසසපයට අමතරව, වතු කම්කරු ක්ෂේත්‍රයේ වෘත්තීය සමිති පුරෝගාමියා වූයේ එස්. කේ. නඩේසඅයියර්ගේ නායකත්වයෙන් පිහිටුවා තිබූ සමස්ත ලංකා ඉන්දීය කම්කරු සම්මේලනය වේ. මුල්ඔය වත්තේ වතු කම්කරුවකු ලෙස සේවය කළ ජෙගනාදන් සිය විවේකී කාලය තුළ වතු කම්කරු දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය ඉහල නැංවීම වෙනුවෙන් වැය කළ අතර ඔහුගේ දැනුවත් කිරීම මත කම්කරුවෝ සමස්ත ලංකා වතු කම්කරු සංගමය වෙත බැඳෙන්නට විය. වතු අධිකාරි ඩබ්ලිව්.ඊ. ස්පාලින් ජෙගනාදන්ගේ මෙම වැඩ පිළිවෙල නොරිස්සු අතර 1939 දෙසැම්බර් අග දිනෙක ජෙගනාදන් ඔහුගේ බිරිඳත් සමගින් වැඩ කරමින් සිටි වත්තේ මැදි කොටසින් පහළ කොටසකට මාරු කෙරුණි. තම අත්තනෝමතික ක්රියා පිළිවෙතට එරෙහිව නැගී එන කම්කරු විරෝධය කෙරෙහි තැකීමක් නොකළ වතු අධිකාරිවරයා සිය ස්ථාවරය වෙනස් කරන්නට සුදානම් නොවුණි.
1940 ජනවාරිය උදා වන්නේ මුල්ඔය කම්කරුවන්ගේ ඉල්ලීම් කිහිපයක් වතු පාලක වෙත ඉදිරිපත් කරමිනි. ජෙගනාදන්ගේ හා ඔහුගේ බිරිඳගේ ස්ථාන මාරුව අවලංගු කිරීමටත්, දෛනික වැටුප ශත 16 කින් වැඩි කිරීමටත් ඒ ඉල්ලීම් මගින් බලකර තිබිණ. ඒ වනවිට දෛනික වතු කම්කරු වැටුප ශත 40ක්ව තිබිණ. එහෙත් එකී ඉල්ලීම් සම්බන්ධයෙන් කම්කරුවන් සමග සාකච්ජා කිරීමට පවා මනාප නොවූ වතු අධිකාරි ස්පාලින් පොලීසිය මැදිහත් කරමින් වර්ජනය මැඩ පැවැත්වීමට උත්සාහ දැරීය. එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස සමස්ත ලංකා වතු කම්කරු සංගමයේ මහනුවර දිසා ලේකම් පී. එම්. වේලුසාමි මුල්ඔය වතු කම්කරුවන්ගේ සහායට පැමිණි අතර ජනවාරි 2 වැනිදා මුල්ඔය ට පැමිණි වේලුසාමි කම්කරුවන් සමග සාකච්ජා කරමින් සිටියදී ගලහ පොලිසියෙන් පැමිණි පොලිස් බල ඇණි අක්කර 1413 කින් යුත් මුල්ඔය වත්තේ කඳවුරු බැඳ, වේලූසාමි අත් අඩංගුවට ගන්නා ලදි.එහෙත් පොලිස් බලපෑම නොකඩවා එල්ල වුවද වතු කම්කරුවන් වර්ජනය අත් හරින්නට සුදානම් නොවුණු අතර ඕනෑම තත්ත්වයකට මුහුණ දීමට ඔවුහු සුදානම් වී තිබිණ. වර්ජනය අඛණ්ඩව ඉදිරියට ඇදුනු අතර දින පහක් ගෙවීගිය තැන වර්ජකයන්ට සහල් බෙදා දීමට මුල්ඔය වත්ත අවට ගම්වාසී සමසමාජ පාක්ෂිකයෝ මැදිහත් වූහ. මින් කෝපයට පත් වතු අධිකාරිවරයා සිය අන්තේවාසික සේවකයන් ලවා කම්කරුවන් බිය වැද්දීමට කටයුතු කරන ලද්දේ එවැනි සන්ධානයක අනතුර වටහා ගත් හෙයිනි. ඊට පසු දින ජනවාරි 8 වැනිදා වතු අධිකාරි ස්පාලින් මහනුවර බලා පිටත් වුයේ වේලුසාමිට එරෙහිව සාක්ෂි ලබා දීමේ අරමුණෙන් වූ අතර සාක්ෂි විමසා බැලු මහනුවර දිසා අධිකරණය කම්කරුවන් වර්ජනයට පෙළඹවීම වෙනුවෙන් වේලුසාමිට බරපතල වැඩ සහිත තුන් මාසයක සිර දඬුවමක් නියම කරනු ලැබුණි. එහෙත් එකී තීන්දුව වතු කම්කරුවන්ගේ වර්ජනය උත්සන්න කිරීමට තව දුරටත් ඉවහල් වූ අතර වර්ජනය අනෙකුත් වතු කරා ද පැතිර යාමට ඇති අවදානම ගැන බිය වූ අනෙකුත් වතු හිමියන් හා යටත්විජිත පාලකයන් කම්කරු වර්ජනය කෙසේ හෝ මුල්ඔයෙන් නිමා කිරීම සඳහා පොලිසියට අතිරේක බලතල පැවරීමට කටයුතු කරන ලදි.
වැඩ වර්ජනය අඩපණ කිරීමට දේශපාලන මැදිහත්වීම් සිද්ධ වූයේ මේ අතරවාරයේ ය. ඒ අනුව, රාජ්‍ය මන්ත්‍රණ සභාව නියෝජනය කළ නුවරඑලිය මන්ත්‍රී ඊ.ඩබ්ලිව්. අබේගුණසේකර තම ආධාරකරුවන් තාවකාලික කම්කරුවන් ලෙසින් මුල්ඔය වත්තට එවනු ලැබූ අතර පොලිස් ආරක්ෂාව යටතේ අබේගුණසේකරගේ කම්කරුවන් මුල්ඔය තේ කර්මාන්ත ශාලාව වෙත ලොරි මගින් ප්‍රවාහනය කෙරුණි.
මෙම හේතුවෙන් මුල්ඔය වැඩ වර්ජිත කම්කරුවන් හා අබේගුණසේකරගේ කම්කරුවන් අතර ගැටුම්කාරීත්වයක් නිර්මාණය විය. පිටතින් කම්කරුවන් රැගෙන විත් වර්ජනය කඩාකප්පල් කිරීමට පොලිසිය ගන්නා ක්රියා මාර්ගයට එරෙහිවූ මුල්ඔය කම්කරුවන් අත තිබු පොලු, මුගුරු ආදිය සිය බාරයට ගත් පොලිසිය කම්කරුවන් විසුරුවා හැරීමට කටයුතු කළ නමුත් යළි සංවිධානය වූ කම්කරු තරුණ පිරිස් පොලිසිය පැහැරගත් පොලු, මුගුරු ආදිය නැවතත් ඔවුන් වෙත ලබා ගැනීමට සමත්විය. එයින් කුපිත වූ පොලිස් කණ්ඩායම් අමතර පොලිස් බලඇණි ද යොදා ගනිමින් මුල්ඔය වත්ත පීරා කම්කරුවන් දඩයම් කිරීම ආරම්භ කළ අතර අධික වේගයෙන් ධාවනය වූ පොලිස් ජීප් රථයකට අටේ ලයින් කාමරය අසලදී පෙරියසාමි නම් කම්කරුවා යට වී අනතුරට පත් වීමත් සමගින් කම්කරුවන්ගේ කෝපය උත්සන්න විය. ගල් පෙරලා දමා මාර්ග අවහිර කරමින් පොලිසිය වෙත සිය විරෝධය දක්වන්නට වූ කම්කරුවෝ කර්මාන්ත ශාලාව අසළට රැස් වී සටන් පාඨ කියමින් මාර්ගය දිගේ ඉදිරියට ගමන් කළෝය. කම්කරුවන් වෙත පොලිස් වෙඩි ප්‍රහාර එල්ලවන්නේ මේ අවස්ථාවේදී ය.
ජනවාරි 15 වන දිනය උදාවිය. එය වතු කම්කරු ඉතිහාසයේ ශෝකාන්තයක් නමුත් ජයග්‍රහණ රැසක් ලබා දෙනු ඇතැයි කිසිවෙකු නොසිතන්නට ඇත. කම්කරුවන් පිරිසක් කර්මාන්ත ශාලාව දෙසින් පහලට බසිමින් සිටි අතර එක්වරම කර්මාන්ත ශාලාවට ඉදිරියෙන් අඩි 20 ක පමණ දුරක සිට එල්ල කළ පොලිස් සැරයන් සුරවීරගේ රයිෆල් උණ්ඩය, කර්මාන්ත ශාලාව දෙසින් වූ බෑවුමේ පහලට බසිමින් සිටි පිරිස අතර වූ ගෝවින්දන්ගේ හිස පසාරු කොට ඉගිළ ගියේය. ගෝවින්දන් ඇද වැටිණ. කම්කරුවෝ හිස් ලු ලු අත දුවන්නට වූහ. සැරයන් සුරවීර ඒ සැණින්ම පොලිස් ජීප් රථයක නැගී මුල්ඔය වත්තෙන් පලා ගියේය. ගෝවින්දන්ගේ දොළොස් හැවිරිදි සොහොයුරු රාමයියා, ගෝවින්දන්ගේ බිරිඳට සහ මව ලෙච්චිමීට වෙඩි තැබීමේ සිද්ධිය ගැන ආරංචිය දන්වන විටත් ගෝවින්දන් මිය ගොස් සිටියේය.
ලංකාවේ කම්කරු සටන් ඉතිහාසය දහදියෙන් ලෙයින් සහ කඳුළෙන් ලියැවූවකි. එදා කම්කරු අරගල වලට පන්නරය ලබා දෙන්නට සටන් කළ සහෝදරවරුන් අද දින සැමරෙන්නේ ගෞරවයෙනි. මෙරට පළමු වැඩ වර්ජනයෙන් වසර 44කට පසු මෙම වැඩවර්ජනය ආරම්භ තිබූ අතර මෙරට කම්කරු සටන් ඉතිහාසයේ පොලිස් වෙඩි පහරකින් මියගිය මුල්ම කම්කරුවා දිවි පිදු ස්ථානය අද බොහෝ දෙනකුට අමතකය. එහෙත් ඒ සටන මෙරට වෘත්තිය අරගල වංශකතාවේ රන් අකුරින් ලියැවී තිබේ. ලෝක වැඩ වර්ජන පිළිබඳව ලියවුනු සුප්‍රකට සඟරාවක අද පවා මුල්ඔය වැඩ වර්ජනය පිළිබඳව සටහන් වන අතර එහි මෙරට පිළිබඳව සටහන් වන එකම අවස්ථාව එයයි. ජන කරලිය නාට්‍ය කන්ඩායම සහ පරාක්රම නිරිඇල්ල විසින් නිර්මානය කරන ලද “තිත්ත කහට” නාට්‍යයට පාදක වී ඇත්තේ ද මෙම ඉතිහාසයයි. එමෙන්ම මෙම පුවත සිනමාවට නැගීමට සූදානමක් ගැන ආරංචියක් ද මෑත කාලයේ සමාජ ගත වී තිබිණ.
එමෙන්ම පොදු ජන විරු දිනය නම් කොට ඇත්තේ මුල්ඔය කම්කරු සටනේදී මිය ගිය පළමු කම්කරුවා වූ ගෝවින්දන් මියගිය දිනය සිහි කරමිනි. මුල්ඔය වතු යාය අද පාලනය වන්නේ පුස්සැල්ලාව වැවිලි සභා ගම විසිනි. එදා මහ සටනක් සිදුවූ මුල්ඔය අද ඉතා සෞම්‍ය කාලගුණයක් හා දේශගුණයක් ඇති සුවබර ඉසව්වකි. බැලූ බැලූ අත දිස්වන නිල්ල මෙන්ම දියබැඳි ජලාශ, සුන්දර තණ පිටිය අලංකාර මල් ආදියෙන් ඒ අතීත සටන් බිමට සෞන්දර්යයක් එක්කර තිබේ. ඒ අතීත උරුමය සහිත මුල්ඔය වත්ත අද සශ්‍රීක තේ වගාවක් සහිත ස්ථානයකි. ප‍්‍රදේශයේ තේ නිෂ්පාදනය කෙරෙන සෙසු තේවතුවල නිෂ්පාදනවලට වඩා ඉහළ මිල ගණන්වලට පසුගියදා කොළඹ තේ වෙන්දේසියේදී මුල්ඔය තේ අලෙවිවූ බව සඳහන් වේ. අද වන විට ගෝවින්දන් ගැන දන්නා කිසිවෙකුත් සොයා ගැනීමට මුල්ඔය වතුයායේ නොමැත. ගෝවින්දන් පිළිබඳව තොරතුරු සොයා ගැනීම මූලාශ්‍ර ද නොමැත. නමුත් වතු ජනයා පවසන්නේ වතු කම්කරුවන්ගේ ලේ සාරය තේ ගසට උරා ගැනීමෙන් තේ නැවුම් රතු පාටක් ගන්නා බවයි.
කිසිඳු තොරතුරක් සොයා ගැනීමට නොහැකි වුවත් ගෝවින්දන්ගේ මරණය සිහි කිරීම වෙනුවෙන් ඉදිකළ සැමරුම් කුළුන, නව සටන් පැන නැගී පැතිරෙන මේ ජනවාරියේදී ද සටන්කාමි වතු කම්කරු ඉතිහාසයක මතකය යළි යළිත් අවදි කරන සංකේතයක් සේ මුල්ඔය වතුයායේ පොදු සුසානභූමියේ දැනටත් නැගී හිඳියි. එය වර්තමානයේ දැන්වීම් පත්‍රිකා පෝස්ටර් ආදියෙන් වැසී ගොස් ඇත. 1999.91.28 දින ඉදි කර ඇති එය දැන්වීම් ගලවා නිරාවරණය කල විට මෙරට කම්කරු සටනකදී දිවි පිදූ පළමු කම්කරුවා වූ ගෝවින්දන් නම් මිනිසා ගැන මෙසේ සටහන් වී තිබිණ.
"වතු කම්කරුවාට තම අයිතිය වෙනුවෙන් සටන් කිරීමටත් ජීවිතය පුද කරන්නටත් හැකියාව ඇති බව 1940 ජනවාරි 15 දා පෙන්වා දුන් මුල්ඔය ව්‍යාපාරයේ ගෝවින්දන් සහෝදරයා පිළිබඳ මතකය වෙනුවෙන්....."
