11/10/2024
Als ik net een van de wandelaars op donderdagavond bij het kantoor van Pyrgos House heb afzet na een gezellige maaltijd in het dorp Pelagia aan de kust rijden we met enige weemoed terug naar het dorp, het is de laatste keer dit jaar dat we hier naar beneden rijden.
Dan ga ik ervan uit dat we niets vergeten zijn bij het vertrek straks later op de vrijdag.
De donderdag ervoor had ik nog eenmaal aan de bel getrokken voor een kleine wandeling en daar werd weer gretig op gereageerd.
Het verzamelpunt is de parking in Potamos, klokslag 11.
Wandeling nummer 8 uit het bekende wandelboekje van gids Frank van Weerde voert ons westwaarts het dorp uit.
Langs het oude inmiddels verwaarloosde ziekenhuis steken we verderop de randweg over naar het dorp Trifylianika.
Het asfalt gaat heen en terug wat zoveel betekend dat de weg aan het einde van het dorp doodloopt althans voor het gemotoriseerde verkeer.
Voor de wandelaar echter tal van mogelijkheden hier.
Een kleine 10 minuten later slaan we links richting een kerkje, een van de vele beschreven in het wandelboekje, de schrijver beroept zich op het copyright dus ik zal de informatie laten waar het hoort, in het boekje.
Vanaf het kerkje gaat een oud keienpad weer richting het asfalt wat we even later aan de rechterzijde verlaten.
Onderweg toont het landschap bijna die van de bloembollenvelden alleen zijn het hier de cyclaampjes die de bodem roze kleuren, opvallend veel in de verschillende kleuren van het roze.
Het volgende kerkje staat aan het pad en is ingepakt, al jaren als bescherming tegen de weersinvloeden.
Naast de kerk, er tegen aangebouwd een soort uitbouwsel, mooi maar ik heb echt nooit geweten wat het was.
“Jongens weet iemand waar dit voor was?” Ja we hebben Femke mee, een Brabantse, elk vogeltje, grassprietje of ander gewas en de wandelende encyclopedie uit Diakopoulianika, een gehucht bij Karavas, weet er iets over te vertellen.
De uitbouw werd gebruikt om de priester van de kerk te begraven.
De heilige werd rechtop begraven met het evangelie in zijn handen geklemd.
Hij is inmiddels helemaal vertrokken en wij stappen verder.
Verderop een pas schoongemaakte cisterne, een water verzamelplaats.
Een zijproject van de snoeiweken dat bij toeval werd ontdekt en maar gelijk even werd meegenomen.
Het oude pad gaat verder richting het dorp, links en rechts de gestapelde stenen.
Bij de asfaltweg steken we links weer een pad in wat na een hek steil naar beneden daalt en onderlangs de hoge rotswanden van het dorp gaat.
In de wand verschillende grotten, soms diep anders gewoon een onderkomen voor de oorspronkelijke inwoners van het eiland, de geiten.
Bij de bron met de gelijknamige naam van het eerder beschreven dorp is het even rust, geen water maar goed dat wisten we al.
Rust roest dus ik ga even op onderzoek uit boven de bron en vind daar diverse waterputten en moet goed uitkijken waar ik loop.
Bij een volgend terras staat een grafsteen, de tekst voor mij is onleesbaar en de mobiel brengt vanwege de slechte ontvangst ook geen uitkomst.
Het enige begrijpbare voor mij is de tekst 1947.
“Femke! Jij moet nu meekomen!” We schuifelen over de verwaarloosde landerijen en ik laat haar de steen zien, het blijkt geen grafsteen te zijn maar een plakkaat wat ooit boven een waterput of aquaduct heeft gestaan met de tekst van de eigenaar erbij.
Na de pauze gaan we een stukje terug dan rechts en weer rechts en dan stevig omhoog richting het bos van Potamos.
Bij een aanwijzing vlak voor het basketbalveld in het bos maken we even een markering op de grond, het pad is niet geheel goed zichtbaar dus we stapelen wat stenen.
De volgende stop is bij het openluchttheater wat zijn beste tijd wel gehad heeft, een mooie plek.
Een van de wandelaars geeft een kort optreden waarna ik mijn camera voor even kan opruimen, de vogels, eekhoorns en zelfs de boktoren zijn ineens verdwenen.
Na de asfaltweg te zijn overgestoken volgt een volgend kerkje en dan op naar de Artemios, een grotkerkje met een mooie geschiedenis.
Aangekomen bij de ingang zie ik een nieuwe trap en ook een te modern mozaïek voor de nauwe ingang van het Godshuisje.
Het is open, ik weet dat er verlichting hangt, alleen de accu om deze aan te sluiten is verdwenen.
Een zonnepaneeltje en een kleine accu zouden de oplossing kunnen zijn.
“In het ravijn dat eindigt in Kalani en ongeveer een kilometer hoger richting de rivier, bevindt zich een ontoegankelijke grot.
Ze vonden deze grot op voorstel van de grootmoeder
Prokopis-Konstantinos Trimmis en het team zijn opgetogen
van speleologen.
In de grot bevindt zich een tempel van Agios Artemios (volgens de traditie).
Er is een apart heiligdom bewaard gebleven met een geïmproviseerde heilige tafel, een gebedsnis en een tafeltje voor wierook en Zeon. Op de binnenmuur van het Heiligdom bevinden zich sporen van hagiografieën - rond de Intentie en aan de buitenkant een moeilijk te onderscheiden afbeelding van Christus, die het Evangelie vasthoudt.
In deze grot verstopte een Nieuw-Zeelandse soldaat zich in 1941 maandenlang voor de Duitsers, onder de bescherming en verzorging van de Kytheriërs. Hij trouwde met Tsirigotopoula en ze woonden in Nieuw-Zeeland. Dezelfde grot diende als schuilplaats tijdens de tragische jaren van de burgeroorlog.
Op 10 oktober 2016 vond na vele decennia opnieuw de Goddelijke Liturgie plaats in Agios Artemios. Een grote groep mensen (ofwel onbewust van het bestaan van de grot, ofwel nostalgisch naar het verleden uit de verhalen van vroeger) bevonden zich in de bijeenkomst. “
Dat is de letterlijke vertaling van het marmeren plakkaat wat aan de rotswand hangt.
We gaan terug hetzelfde pad af en rechts een volgend heiligdom.
Hierna volgt een afdaling met de mogelijkheid een ander pad te kiezen maar een blik op het horloge zegt ons dit niet te doen en ook een ander kerkje van de route af is een uitdaging voor de toekomst, ik zet hem vast op mijn to-do lijstje voor volgende jaar.
Wat rest is de weg naar het voetbalveld en via de velden en nog een oud verlaten huis door naar Potamos voor een biertje.
Als afsluiting een avondmaal met alle wandelaars ……. Tot ziens…….
Tot in 2025.
Bedankt een ieder voor het lezen en een fijne vreedzame winter……