23/09/2024
Europejski Tydzień Mobilności dobiegł końca!
Udostępniamy Państwu ostatnią już trasę, tym razem pieszą.
Życzymy udanego spaceru!
Trasa VII – piesza
1.Kozienice - wyruszamy z parkingu obok zespołu pałacowo-parkowego, ul. Parkowa 5
2.Kapliczka - karawaka u zbiegu ulic Hamernickiej i Nowy Świat
3.Hamernia i Jaz z mostem
4.Biblioteka Publiczna Gminy Kozienice im. ks. Franciszka Siarczyńskiego
1. Zespół pałacowo-parkowy
Zespół pałacowo-parkowy znajduje się przy ulicy Parkowej 5 w płn.-wsch. części miasta.
W skład najokazalszego zabytku w Kozienicach wchodzi: zespół budynków stojących w miejscu XVIII-wiecznego założenia, kolumna Zygmunta I Starego, cmentarz rodziny Denów, wieża i park nawiązujący do dawnego stylu angielskiego.
Z dawnego zespołu pałacowego zachowały się do dziś:
• dawna wozownia i stajnia połączone w jeden zespół z obiektem dawnej oficyny kuchennej - lat 1778-82, przebudowana w latach ok. 1896-1900
• wieża (prawdopodobnie przełom XIX i XX w.)
• kamienne schody od strony parku (z poł. XIX w.)
• 2 cokoły pod rzeźby myśliwskie (z 2. poł. XVIII w.)
• cokoły z dwoma XIX-wiecznymi wazonami
• 4 XIX-wieczne słupy bramy wjazdowej
• 8 kolumn oświetleniowych
• basen obłożony kamiennym obramieniem
Park miejski, położony jest za pałacem, usytuowany na stoku opadającym ku rzece Zagożdżonce. Z dawnego, regularnego założenia zachowały się boczne aleje grabowe otaczające polanę na centralnej osi założenia. W południowo-wschodniej części parku niewielki cmentarz z nagrobkami rodziny Dehnów, który jest wpisany do rejestru zabytków. Obecnie park wzbogacony został o drewniane rzeźby wykonane prze lokalnych artystów.
2. Kapliczka - karawaka u zbiegu ulic Hamernickiej i Nowy Świat
Nazwa karawaka związana jest z hiszpańską nazwą miejscowości Caravaka de la Cruz, z której ponoć są drzazgi krzyża świętego. Dotarły one do Polski w krzyżu przyniesionym przez pielgrzymów w połowie XVI wieku.
Kapliczka charakteryzuje się dwuramiennym krzyżem. Jest to krzyż karawaka potocznie nazywany również cholerycznym lub krzyżem św. Zachariasza. Dwuramienny krzyż miał stanowić ochronę przed epidemiami dżumy, cholery, tyfusu czy czarnej ospy.
Ufundowana przez mieszkańców Kozienic murowana figura zastąpiła drewniany krzyż, została poświęcona w 1924 roku. W 2024 jest 100 rocznica jej poświęcenia.
3. Hamernia i Jaz z mostem
Założono ją na polecenie samego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Sama nazwa „hamernia” pochodzi od niemieckiego rzeczownika der Hammer, czyli młot. Hamernią nazywano dawniej manufaktury, zakłady, warsztaty kowalskie zajmujące się obróbką przetopionych z rud metali, które uzdatniano lub przerabiano za pomocą młota poruszanego np. kołem wodnym.
Jako fabryka broni palnej. Robotników - specjalistów do tej fabryki sprowadzono z Niderlandii i Saksonii. Fabryka ta wyrabiała wraz z fabrykami w Końskich i Przysusze, po 500 karabinów rocznie.
Fabryka ta czynna była 12 lat. W tym czasie oddział rosyjski wysłany w celu rozbicia wojsk Tadeusza Kościuszki, zniszczył ją doszczętnie, topiąc w Wiśle 1.500 sztuk niewykończonej broni. Po odbudowie fabryka ta czynna była aż do wybuchu I wojny światowej. Podczas walk pod Dęblinem, zakład ten został kolejny już raz całkowicie zniszczony.
W latach 1943-44 zakład był zajęty i używany przez Niemca Gustawa Armbrustera. Uruchomiono produkcję zbrojeniową.
Po zakończeniu wojny właściciel Jan Wrona, uzyskał z Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego tzw. list żelazny, zezwalający na uruchomienie hamerni, wraz z prawem skupu złomu z przyczółku magnuszewskiego.
W 1949 r. hamernia zostaje zajęta przez Państwo i oddana w zarząd Radomskim Zakładom Przemysłu Terenowego. Zarząd ten sprowadził się do całkowitego demontażu urządzeń i dewastacji hamerni. Sam budynek został zwrócony właścicielowi w latach pięćdziesiątych. Produkcja już nigdy nie została uruchomiona. Budynek opustoszały, służył właścicielowi jedynie na wynajem na cele magazynowe.
Jaz z mostem
Jaz jest większą budowlą hydrotechniczną wznoszoną w poprzek koryta rzeki w celu podniesienia zwierciadła wody na potrzebną wysokość. Aktualnie służy jako most drogowy na rzece Zagożdżonce.
4. Biblioteka Publiczna Gminy Kozienice im. ks. Franciszka Siarczyńskiego
Początki biblioteki publicznej w Kozienicach sięgają 1920 r.
Pierwsza biblioteka publiczna (1921 r.) mieściła się u zbiegu dzisiejszych ulic J. Kochanowskiego i Warszawskiej w wieży budynku nazywanego „Pod Giewontem”. Pierwsze zbiory pochodziły z darów prywatnych, a funkcje bibliotekarek pełniły społecznie m. in. M. Radzikowa i M. Bezowa.
W 1926 r. stała się biblioteką sejmikową, a więc powiatową i mieściła się w budynkach pałacu. Podczas okupacji hitlerowskiej biblioteka „zeszła do podziemia”, by odrodzić się ponownie w 1945 r. jako Powiatowa Biblioteka Publiczna. Największy zasięg biblioteka miała w 1954 r., gdy na 312 miejscowości w powiecie kozienickim zarejestrowano 301 bibliotek, filii i punktów bibliotecznych.
Link do trasy - https://shorturl.at/00Mzr
Gmina Kozienice
