11/10/2023
Stanowisko Fundacji w sprawie fortu 44 „Tonie”
Jesteśmy mocno zaniepokojeni sytuacją, że ten jeden z najlepiej zachowanych i najciekawszych obiektów Twierdzy Kraków może trafić w formie darowizny do instytucji, która z opieką nad zabytkami nie ma ostatnio zbyt wielu sukcesów (szczegóły na końcu tekstu). Fort, którego obiekty kubaturowe to ponad 3500 m2 ze względu na ich charakter był od lat typowany jako najistotniejszy element koncepcji „Otwartej Twierdzy”. Teren fortu to również prawie 20 ha terenów zielonych, z pięknym starodrzewem, zróżnicowaną roślinnością i masą dzikich zwierząt.
Fort Tonie przez wiele osób jest traktowany jako perełka Twierdzy Kraków, był przez środowisko forteczne typowany jako ten, który powinien być zachowany w stanie jak najbardziej zbliżonym do oryginału i w przyszłości mógłby się stać centrum turystyki fortecznej, obiektem muzealnym opowiadającym o historii Twierdzy, a tereny zielone fortu mogły by być jednym z największych terenów zielonych typu parkowego dostępnych dla mieszkańców. Niestety planowane przez Uniwersytet Pedagogiczny wykorzystanie tego obiektu może wymagać bardzo istotnych zmian w kubaturach obiektu, nie do końca jasne są również plany dotyczące wykorzystania terenów zielonych.
Mocno zastanawiające są naszym zdaniem również decyzje Pana Wojewody dotyczące darowizny. Uznano, że wniosek Uniwersytetu Pedagogicznego jest „godny uwagi” pomimo tego że zakupiony przez Uniwersytet fort nr 7 od dwóch lat nie doczekał się choćby podstawowych prac zabezpieczających przed dalszym niszczeniem, a wniosek Prezydenta Miasta Krakowa ma „brak skrystalizowanego celu”, gdy od 2006 r obowiązuje w Krakowie ramowy program ochrony i rewitalizacji zespołu historyczno – krajobrazowego Twierdzy Kraków, a w ostatnich latach zaczął być realizowany, co zaowocowało znaczącą poprawą stanu wielu obiektów oraz kilkoma bardzo udanymi rewitalizacjami. Osoby mające kontakt z urzędami może również dziwić nad wyraz niezwłoczne rozpatrywanie wniosków składanych przez Uniwersytet Pedagogiczny.
Mamy nadzieję, że Pan Wojewoda zmieni w tej sprawie jeszcze swoje zdanie i ten wspaniały obiekt doczeka się kiedyś konserwatorskiego remontu z prawdziwego zdarzenia, stając się miejscem edukacji historycznej, a 20 ha terenu zielonego wokół fortu stanie się miejscem wypoczynku dla Krakowian.
Wiedzę zebraną na podstawie wniosków o dostęp do informacji publicznej (są załącznikami) przedstawiamy w formie kalendarium, wyjaśniamy też pokrótce zawiłości związane z gospodarka nieruchomościami Skarbu Państwa, a na końcu trochę informacji o tym jak UP radzi sobie z fortem nr 7.
Kalendarium
05. 08. 2022 r. Prezydent Miasta Krakowa wystąpił o przekazanie fortu w formie darowizny na rzecz Gminy Miejskiej Kraków (szczegółowy opis wniosku w załączniku)
17. 10 2022 r. Wojewoda zwraca się do MON w sprawie podjęcia ostatecznej decyzji co do możliwości wykorzystania fortu na cele muzealne przez Muzeum Wojska Polskiego
01.02. 2023 r. Uniwersytet Pedagogiczny Występuje do Prezydenta Miasta Krakowa z wnioskiem o przekazanie fortu w formie darowizny na cele statutowe Uczelni, (szczegółowy opis w załączniku)
13. 02. 2023 r. Wojewoda Małopolski w piśmie do PMK stwierdza, że we wniosku miejskim „brak jest skrystalizowanego celu” jakiemu miały by służyć kubatury fortu, wniosek rektora ocenia natomiast jako godny uwagi i zwraca się o przeprowadzenie dogłębnej analizy tego wniosku
27. 04. 2023 r. UMK prosi Uniwersytet o przedstawienie harmonogramu realizacji celu darowizny i źródła finansowania. UMK nie dostaje w tej sprawie odpowiedzi od UP
22. 05. 2023 r. w odpowiedzi na wniosek o dostęp do informacji publicznej dostaję odpowiedź od Wojewody, że „Wojewoda nie rozpatruje wniosku Prezydenta Miasta Krakowa” w sprawie fortu
12. 07. 2023 r UP w piśmie skierowanym bezpośrednio do Wojewody (z pominięciem UMK) przedstawia wyjaśnienia dotyczące harmonogramu realizacji celu i źródeł finansowania
14. 07. 2023 r. Wojewoda informuje, że po zapoznaniu się z wyjaśnieniami UP uznał je za wystarczające do przystąpienia do planowanej umowy darowizny.
Stan na dzień 10. 10. 2023 r. umowa darowizny nie została jeszcze przeprowadzona ze względu na konieczność wydzielenia z działki pasa drogi publicznej – ul. Jurajskiej.
Kilka wyjaśnień aby zrozumieć zawiłości zarządzania, dzierżawy, sprzedaży czy darowizny nieruchomości Skarbu Państwa. Sprawy te reguluje ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z zapisami tej ustawy w przypadku Krakowa nieruchomościami Skarbu Państwa znajdującymi się na terenie miasta zarządza Prezydent Miasta Krakowa, natomiast na niektóre czynności ( w szczególności wieloletnia dzierżawa, darowizna,sprzedaż) wymagana jest zgoda Wojewody. Dokładnie tak samo jest w przypadku omawianego tu przypadku darowizny dokonuje starosta ( w naszym przypadku PMK) za zgodą wojewody, więc w tym przypadku to Prezydent Miasta Krakowa powinien być adresatem wniosku o darowiznę i wszelkiej korespondencji z tym związanej.
Dla Uniwersytetu Pedagogicznego fort Tonie to nie początek fortecznych doświadczeń. Jak idzie Uniwersytetowi opieka nad zabytkami fortecznymi można zobaczyć na przykładzie fortu nr 7 „Za Rzeką” (popularnie zwanego Bronowice). Uczelnia zakupiła fort na przetargu organizowanym przez Agencję Mienia Wojskowego, umowę podpisano 13 września 2021 roku. Warunkiem sprzedaży nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków jest opinia na ten temat Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Wymagane pozwolenie zostało wydane przez WKZ jeszcze w 2016 roku. Możemy tam znaleźć obowiązek wykonania przez kupującego w ciągu roku od dokonania zakupu szeregu prac zabezpieczających (pełna lista w załączniku). Warunki te były podane w dokumentach przetargowych. Już po niecałym miesiącu od dnia zakupu fortu UP wystąpiło do WKZ z wnioskiem o przesunięcie terminu wykonania wymaganych prac ze względu na konieczność wykonania inwentaryzacji zieleni i opracowania koncepcji zagospodarowania. WKZ rozpatrzył pozytywnie wniosek i przedłużył ten termin (nie podano mi do kiedy), co ciekawe wniosek rozpatrzono w 3 dni.
W lutym br, UP wystąpił do służb konserwatorskich o wydanie zaświadczenia, że fort jest utrzymywany i konserwowany zgodnie z przepisami ustawy o ochronie zabytków. Kontrola przeprowadzona 28. 02. 2023 r przez biuro MZK wykazała, że obiekt jest zabezpieczony ale stwierdzono uchybienia w stanie zachowania obiektu kubaturowego. Urząd konserwatorski odmówił wydania wnioskowanego zaświadczenia i wydał zalecenia pokontrolne. Po tej kontroli wykonywano jakieś prace interwencyjne, ale chyba do dnia dzisiejszego nie wykonano wszystkich prac nakazanych przez WKZ w pozwoleniu na sprzedaż (mijają właśnie dwa lata od daty zakupu fortu).
