Kresy Magiczne

19/07/2024

Wileńskie ścieżki.

21/01/2024

Aleja parkowa w Tuhanowiczach.

17/01/2024

Połonne (Ukraina) - wnętrze kościoła pw. św. Anny.

17/01/2024

Kobryń - grób Aleksandra Mickiewicza, prawnika, brata poety.

17/01/2024

Jezioro Świteź

16/01/2024

Pomnik bobra w Bobrujsku.

14/01/2024

Głogowska Edukacja Kresowa wspiera, edukuje, pomaga, popularyzuje wiedzę o dawnych ziemiach wschodnich RP. Wesprzyjmy jej działalność, przekazując 1,5%, które z całą pewnością zostanie dobrze wykorzystane.
Katarzyna Węglicka

02/01/2024

Co to są porohy? Progi skalne, które przegradzały ukraińskie wielkie rzeki. Tu - porohy na Bohu Południowym w miejscowości Peczera, dawnym majątku Potockich.

01/01/2024

Piękna Ukraina. Ujście Seretu do Dniestru - wioska Beremiany.

01/01/2024

Meczet tatarski w Nowogródku.

30/12/2023

W Łyskowie na ziemi białoruskiej, koło ruin kościoła i klasztoru Misjonarzy, znajduje się grób poety dobry oświecenia, najbardziej znanego przedstawiciela nurtu sentymentalizmu, autora znanych pieśni religijnych: Kiedy ranne wstają zorze i Wszystkie nasze dzienne sprawy oraz chyba najpiękniejszej naszej kolędy - Bóg się rodzi - Franciszka Karpińskiego.

15/12/2023

Politechnika Lwowska.

14/12/2023

Spowita w porannych mgłach Prypeć i opromieniony zachodzącym słońcem Dniepr.

14/12/2023

Piękna poleska rzeka - Styr.

14/12/2023

Parki Stryjski we Lwowie zimową porą.

13/12/2023

Dąb Dewajtis w Hruszowej, poleskim majątki Marii Rodziewiczówny. Dąb, na który patrzyła z okien swojego pałacu.

13/12/2023

Stary grodzieński lamus.

13/12/2023

Piekny stary gró Rewery - Stanisławów. Stary cmentarz Sapiezyński z grobem Maurycego Gosławskiego, ratusz, kolegiata, dworzec kolejowy, bogato zdobione kamieniczki. Chciałoby sie tam zaraz pojechać, powędrować uliczkami tego jakże pięknego miasta leżącego nad dwiema Sołotwinami.

14/11/2023

14/11/2023

Zapraszam serdecznie 16 listopada (czwartek) o godz. 17.30.

09/10/2023

Huculskie ścieżki: cerkiew huculska w Krzyworówni, cmentarz huculski i piec w Muzeum Huculskim w Kołomyi.

11/03/2023

Nadszedł czas rozliczania podatku za 2022 rok. Stowarzyszenie „Głogowska Edukacja Kresowa" zwraca się z prośbą o przekazanie przez Państwa podatku w wysokości 1,5% na rzecz Stowarzyszenia. W ubiegłym roku uzyskaliśmy kwotę 8870.00 zł tytułem 1% podatku z PIT i została ona przeznaczona na pomoc naszym Rodakom na dawnych Kresach, podobnie jak kwotę 34 tys. zł, którą przekazaliśmy rodakom w formie rzeczowej i finansowej. Pomoc skierowaliśmy do mieszkańców Zbaraża, Łanowiec, Lwowa oraz sierocińców na Podolu: prowadzonych przez niepokalanki w Jazłowcu oraz dominikanki w Czortkowie, do hospicjum w Wilnie oraz Szkoły Średniej nr 10 w Lwowie. Również kwota 1,5% z podatku PIT pozyskana za rok 2022 będzie przeznaczona na pomoc rodakom na dawnych ziemiach wschodnich. Pomoc naszym Rodakom w dzisiejszej sytuacji jest niezbędna, szczególnie gdy jest skierowana do osób najstarszych. „Głogowska Edukacja Kresowa” publikuje swoje działania charytatywne na FB i stronie internetowej www.gek.org.pl. W załączniku nasza ulotka z prośbą o przekazanie 1,5%.
Za wsparcie w imieniu Kresowian serdecznie dziękujemy!

11/03/2023

Śliczne Wilno.

11/03/2023

„Czarna owca” z Czarnawczyc

Odwiedzając nadgraniczny Brześć, zwany niegdyś Litewskim, moi przyjaciele zawieźli mnie w pewne miejsce, twierdząc, że tam również muszę być, chociaż tam właściwie niewiele zabytków się zachowało. Wiedziona doświadczeniem, że miejscowych należy w takich razach bezwzględnie słuchać, dałam się powieźć w nieznane. Po kilkunastu minutach nasz kierowca zatrzymał się w wiosce Czarnawczyce. Mieszkał tu jeden z najbardziej znanych i zasłużonych przedstawicieli znamienitego rodu Radziwiłłów, Mikołaj Krzysztof zwany „Sierotka”, fundator tutejszego kościoła obronnego Św. Trójcy. Jednak postacią dla której mnie tu dowieziono i która na zawsze będzie kojarzona z tutejszymi dobrami jest Marcin Mikołaj, znany oryginał i warchoł.
Urodził się w 1705 r., był synem Jana Mikołaja, wojewody nowogródzkiego i Doroty z Przebendowskich. Nie pochodził ze sławnej linii nieświeskiej, jego ojciec był ordynatem kleckim, który pozostawił synowi znacznie już uszczuplony majątek. W tej sytuacji nie pomogły ani dwa małżeństwa, ani próba zdobycia jakiegoś urzędu przynoszącego dochody. Mimo nazwiska i rodzinnych koneksji książę zdobył jedynie tytularny urząd krajczego litewskiego. Tak jego ówczesną postać opisał Stanisław Mackiewicz: „Była to zakała rodu Radziwiłłów. Z największą przyjemnością i celowo starał się swoim skandalicznym prowadzeniem robić rodzinie jak największe przykrości. Zresztą był to człowiek umysłowo chory, ale proces o jego ubezwłasnowolnienie i uznanie za wariata trwał bardzo długo i książę Marcin miał czas dużo nabroić”.
A też i wiele „nabroił”! Wraz ze swoją kompanią napadał, rabował kupców, palił dwory i dokonywał zajazdów na miasta i miasteczka. Jednym z jego najgłośniejszych „wyczynów” był napad na Kamieniec Litewski jesienią 1745 roku, kiedy rozweseleni gorzałką książę i jego towarzysze rąbali, siekli i strzelali, zupełnie jak Kmicicowi towarzysze. Zginęło osiem osób, drugie tyle zostało rannych, ale Radziwiłł uszedł jakiejkolwiek karze.
Ponoć też utrzymywał harem piękności, które na przemian pieścił i maltretował. Obok nich zwożono mu „kadetki”, czyli małe dziewczynki, które były przeznaczone na późniejsze damy haremowe, które jednak chodziły brudne i zaniedbane, bo książę Marcin był chorobliwie skąpy. Najgorszy los spotkał jednak rodzinę księcia – drugą żonę Martę z Trembickich wraz z czterema synami uwięził na wiele miesięcy w jednej, niedużej izbie.
W pewnym momencie książę upodobał sobie religię mojżeszową, przebrał się więc w chałat, obchodził wszystkie obrzędy i święta żydowskie, a godności na swoim dworze porozdawał pomiędzy Żydów. W jego korespondencji i relacjach mu współczesnych nie brakuje świadectw tej sympatii. I tak wielkorządcą uczynił Szymona Jackiewicza, w listach zwracając się do niego „mój Szymku drogi”, co na owe czasy stanowi rzecz niezwykłą. Do tego zabronił krzywdzić żydowskich kupców i sam starał się oszczędzać ich tabory podczas własnych łupieskich napadów.
Miał Radziwiłł jeszcze jedną wielką pasję – alchemię. Wielkim nakładem kosztów zbudował w pałacu w Czarnawczycach imponujące laboratorium. Przeprowadzał w nim doświadczenia i eksperymenty, poszukując kamienia filozoficznego, który miał umożliwić przeistaczanie kamieni szlachetnych w złoto. Te poszukiwania zbliżyły księcia krajczego do, wyrosłej na gruncie religii i kultury żydowskiej, kabalistyki.
Z ostatnich wyczynów księcia jest ten z 1748 roku, kiedy nakazał porwać kanonika wileńskiego, a zarazem proboszcza kleckiego, księdza Suzina. Najpierw go mocno poturbował, a potem zaprowadził przed sąd biskupi w Wilnie i oskarżył o rozpustę. Biskup duchownego, oczywiście, uwolnił i wysłał do króla Augusta III skargę na watażkę. A że działo się to tuż przed rozpoczęciem sejmiku ziemi brzeskiej, szlachta zbulwersowana takim postępkiem i pamiętając poprzednie wybryki, zdecydowała, aby sprawę księcia-swawolnika przedstawić na sejmie. Również pokrzywdzony ksiądz z Klecka pojechał do stolicy, gdzie przedstawił monarsze swoją krzywdę, domagając się sprawiedliwości. Wówczas w sprawę włączył się senior rodu, Michał Kazimierz, hetman wielki litewski, zwany „Rybeńka” i nie czekając na oskarżenie kuzyna w sejmie, wystąpił do króla o nakaz kurateli nad nim dla siebie i brata Hieronima Floriana. Podobno ten skwitował całą kwestię słowami: „Brat nasz książę krajczy zwariował z nadmiaru uciech cielesnych”. I, wyznaczony, do tego, aresztował kuzyna, którego nazywał „Bratuleńkiem”, zabierając go do pałacu w Białej. Nie obyło się, oczywiście, bez protestów Marcina, który, podczas odczytywania wyroku, obiecywał poprawę i wielkie korzyści materialne dla Hieronima, gdyby ten zechciał odstąpić od wykonania królewskiego nakazu. Nic to jednak nie pomogło, a wykonawca nakazu uwolnił też rodzinę obwinionego, rozpuścił służbę oraz spisał majątek, który podzielono pomiędzy opiekunów. Miał pozostać w ich zarządzie do cofnięcia kurateli lub osiągnięcia pełnoletniości przez swoich potomków. Po śmierci Hieronima, a następnie Floriana w 1760 roku zamieszkał u księcia „Rybeńki” w Słucku, gdzie był więźniem i rezydentem jednocześnie. Tutaj też zmarł 22 lata później i pochowano go w krypcie nieświeskiej świątyni.
Dzisiaj po pałacu w Czarnawczycach nie ma nawet śladu. Nikt też nie pamięta o oryginalnym dziedzicu, ale pozostała świątynia jako pamiątka po dawnych właścicielach tych dóbr.