Elżbieta Piskorek - Przewodnik po Kazimierzu Dolnym i okolicach

17/09/2023

06/07/2022

W programie PARDES FESTIVAL 2022 powracamy do oddanej po kilku latach renowacji KAMIENICY CELEJOWSKIEJ | ZAPRASZAMY na spacery tematyczne
z kuratorką zbiorów Dorotą Seweryn-Puchalską | Z bogatej kolekcji Kamienicy Celejowskiej przedstawiamy dzisiaj drzeworyt Władysława Skoczylasa | Kazimierz nad Wisłą był szczególnym miejscem dla Skoczylasa | Niemal co roku od 1920 bywał tu na plenerach, początkowo ze studentami Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, a od 1923 – ze studentami Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie (od
1932 Akademii). Malował i rysował motywy kazimierskie wielokrotnie. Portretował nie tylko zabytki i malownicze zakątki, także je przekształcał, fantazjował i zestawiał, niekiedy w sposób zaskakujący.

Fot. Władysław Skoczylas (1883-1934), Żydzi na rynku w Kazimierzu, 1928,
drzeworyt; ze zbiorów Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym / Kamienica Celejowska

19/04/2022

Dziś nieco artystyczny widok na bramę mostowa z 1942 r.

Fot. przekazał do archiwum PDDM pan Jacek Mężydło.

04/03/2022

Już w niedzielę zapraszamy do zwiedzania Muzeum Czartoryskich w Puławach!
Czeka na Państwa zupełnie nowa odsłona naszych ekspozycji!
Zapraszamy serdecznie!

09/02/2022

Droga do Kazimierza
Fotografia wykonana przed 1914 r.

27/01/2022

Na fotografii u góry widzimy poczet sztandarowy 2. Batalionu Saperów Kaniowskich i rabina Mendel Naja przed kościołem pw. Zmartwychwstania Pańskiego (obecnie Matki Bożej Różańcowej) podczas przysięgi wojskowej nowego rocznika saperów, lata 1937-1938. Fot. przekazały do archiwum PDDM panie Hanna i Maria Leontowicz.

Co ciekawe istnieje jeszcze w Puławach przy ul. Wąskiej budynek z 1932 r., w którym mieszkał puławski rabin Mendel Naj, a który, oczywiście budynek, jest najczęściej określany jako łaźnia miejska. Jest to nieco błędne określenie bo jego zawiła historia pokazuje nam o wiele różnorodniejsze jego przeznaczenie. Zapraszam do jej poznania.

Informacja od pani Mari Zaborowskiej pozyskana dla profilu Fb PDDM 27 marca 2019 r. Informacje dotyczące obozu pracy z lat 1942-1943 pochodzą z pracy J. Batora, ,,Zarys historii Żydów puławskich, Puławy 2011, s. 59.

Przed wojną mieszkał w tym budynku przy ul. Wąskiej rabin Mendel Naj, czyli w bliskim położeniu synagogi. Jest to jeden z nielicznych budynków po dawnej dzielnicy żydowskiej w dużej mierze zniszczonej przez bombardowanie Puław w 1939 r. i rozbiórkę budynków w latach 1939-1940. W 1942 r. założono tu jeden z trzech obozów pracy w Puławach. W tym przebywało od 50 do 100 osób a łącznie ok. 500 Żydów. Pracowali w fabryce żelatyny, w warsztatach rzemieślniczych czy w różnych miejscach Puław. Podczas likwidacji obozu w 1943 r. Żydzi zostali wywiezieni w nieznane miejsce. Po wojnie była tam łaźnia miejska [istniała jeszcze w latach 60. XX w.] - w pierwszych drzwiach od lewej - oraz rozlewnia oranżady Zajdlera - na końcu budynku z prawej strony. Jej właściciel mieszkał na górze nad rozlewnią. Był też szklarz po zakładzie którego został do dziś szyld. Z tyłu mieszkała pani Rabiejewska z córką, która na targowisku przy ul. Piaskowej sprzedawała na straganie warzywa. Nad łaźnią mieszkała rodzina Augustyniaków.

Relacja pana Krzysztofa Szczepaniaka pozyskane dla profilu Fb PDDM 27 marca 2019 r.

Pamiętam p. Augustyniakową, która już nie żyje. Zajmowała się ogródkiem, który miała przed domem, a z tyłu hodowała kury liliputki. Na przełomie lat 80 i 90 [XX. W.], po prawej stronie od mieszkania Augustyniaków, znajdował się zakład szklarski. Mniej więcej w połowie budynku mieszkał w tym czasie pisarz (pamiętam, że palił fajkę i na podłodze miał tekturowe opakowania po ziołach z Herbapolu). W prawej części i z tyłu mieszkała rodzina czy to była jakaś grupka o której za dużo nie wiem, poza tym, że 2 osoby handlowały na targu chyba jajkami i kwiatami. Był tam jeszcze w drugiej połowie lat 90 [XX. w.] taki osobnik o pokaźnej kolekcji tatuaży, który upodobał sobie przesiadywanie na prowizorycznym taborecie wykonanym z jednego z pni mirabelki, pod którą chował swoje wytatuowane ciało w czasie letnich upałów. Warto jeszcze nadmienić, że w niewidocznej części prawej strony zdjęcia znajdowały się drewniane szopy, które również spłonęły pewnej nocy ostatnich lat XX w.

Informacja od pana Piotra Młynarczyka pozyskana dla profilu PDDM 16 marca 2021 r.

Ów pisarz, o którym Pan Krzysztof Szczepaniak wspomniał, to zmarły w 2017 roku Dominik Opolski – poeta, aforysta, rysownik, krytyk sztuki i literatury. W latach 1981-2000 redaktor magazynu literackiego "Akcent" określanego mianem "domu najwybitniejszych śpiewających poetów.

Informacja od pana Piotra Ruszaka pozyskana dla profilu PDDM 18 marca 2021 r.

W tym domu urodziła się moja Mama w 1947 r. Po wojnie osiedlił się tam mój pradziadek z prababcią, a następnie dołączyli do nich babcia z dziadkiem, którzy wrócili z robót w Niemczech. Moja rodzina mieszkała tam kilka lat w lokalu po prawej stronie. Pradziadek nazywał się Jan Baran i był stolarzem.

Informacja od pana Mariusza Pszczoły i Jarosława Sarzynskiego pozyskane dla profilu PDDM 18 marca 2021 r.

W latach 80-tych [XX w.] był tam jeszcze z lewej strony Zakład Dezynfekcji Dezynsekcji i Deratyzacji […]. Był tam jeszcze zakład przewijania silników chyba tego pana co miał potem zakład [przy ul.] Zielonej.

Informacje od pani Eweliny Anny Ka pozyskane dla profilu PDDM 19 marca 2021 r.

Pamiętam, że będąc w szkole podstawowej, (22-23 lata temu) w tym budynku magazynek miała kobieta, która sprzedawała kwiaty na targu. Czasem chodziłam jej pomagać zwłaszcza przed 1 listopada komponować kwiaty w wiązankach. Nie pamiętam dokładnie które, to było wejście, ale pomieszczenie znajdowało się na piętrze do którego prowadziły skrzypiące drewniane schody, bardzo mocno dotknięte czasem. Pamiętam również, że w stojących pudłach było bardzo dużo książek, dotyczących sztuki, różnego rodzaju broszury, wycinki z gazet i stare czasopisma. Pani której pomagałam i była jak domniemam najemcą, pozwoliła mi zabrać książki jeśli chce. Oczywiści skusiłam się. Były to książki o rysunku, rzeźbie, malarstwie i właśnie o historii Puław i regionu, których niestety nie doceniłam mając 13-14 lat. W tym pomieszczeniu, była również stara piękna drewniana toaletka bogato rzeźbiona, szafa ogromna, masywna. Pamiętam również ogromny nieporządek, specyficzny zapach i kurz.

Na zdjęciu stan budynku w marcu 2019, fot. Z. Kiełb. Z drugiej strony budynku, na piętrze, jest widoczna kuczka czyli tymczasowe pomieszczenie wykonywane przez Żydów podczas święta Namiotów.

24/01/2022

Miasto Puławy po raz drugi włączyło się w Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Lubelszczyźnie, które trwają od 20 do 28 stycznia 2022 r.

W Puławach rozpoczęto te Dni Pamięci 20 stycznia od złożenia wieńców pod pomnikiem poświęconym ofiarom hitlerowskiego terroru, zamordowanym Żydom puławskim w latach 1939-1944.

https://www.pulawy.eu/artykuly/obchody-dnia-pamieci-o-ofiarach-holokaustu,43610.htm?fbclid=IwAR3FyvtkrJ5idDHEiK8VVGpBwNe0vloABzRSnq7jCF23Bj-5O_nAx5l3lrI

To symboliczne miejsce-pomnik znajduje się przy ul. H. Kołłątaja, w miejscy dawnej zabudowy dzielnicy żydowskiej, która została zniszczona podczas bombardowania Puław we wrześniu 1939 r. W tym miejscu była niegdyś apteka Ryszarda Treutlera (1858-1925), a nieco dalej miejsce kultu puławskiej społeczności żydowskiej - synagoga.

O tych miejscach napiszemy w następnych postach, spróbujemy pokazać jak się one zmieniły, gdzie tak naprawdę była synagoga. Oraz przybliżymy ostatnie dni społeczności żydowskiej w Puławach.

Na unikalnej fotografii wykonanej w początkach okupacji niemieckiej widzimy żydowską rodzinę z dobytkiem opuszczającą swoje miejsce zamieszkania. Fotografię wykonali żołnierze niemieccy w okolicy Puław w 1939 r., a przekazał ją do archiwum PDDM pan Krzysztof Przygodzki.

23/01/2022

17/01/2022

Rozpoczynamy współpracę z Muzeum Czartoryskich w Puławach ... już niebawem nieborowska wystawa W PODRÓŻY zagości w Pałacu Izabelli Czartoryskiej 🥰 Dziękujemy za zaproszenie 💛💙

14/01/2022

Jest klimat. Zdjęcie przesłane przez Pana Krisa.
Kazimierz nad Wisłą.
Piwo i wino plus zakąski.

02/01/2022

29/12/2021

Puławy, czerwiec 1925 r.
Kamienica doktora Beniamina Honigsfelda przy ulicy Lubelskiej (obecnie Marszałka J. Piłsudskiego)
Fot. ze zbiorów p. W. Kuby

17/11/2021

Dąb w Kazimierzu nad Wisłą, ok. 1912 r. ('Ziemia', Tygodnik Krajoznawczy)
Fot. Jan Bułhak

18/10/2021

Ten przepiękny wizerunek księżnej Izabeli Czartoryskiej znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.

Widzimy na nim kobietę ubraną w polski kostium. Księżna Izabela przykładała szczególną uwagę, by jej synowie nosili polski strój.

Więcej o miniaturze portretowej przeczytacie na stronie: https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/katalog/522088

Portret ks.Izabelli z Flemingów Czartoryskiej (1746-1835) w stylizowanym stroju polskim (pasterka?) - MNW

30/09/2021

Czy wiecie, że dolna kondygnacja Świątyni Sybilli poświęcona była wybitnym wodzom narodowym?

We wnętrzu, stylizowanym na kryptę zawieszono na filarach "brązowe tarcze z herbem i nazwiskiem jednego wielkich ludzi". Oprócz tarcz trofealnych, które upamiętniały m.in. nazwiska Jana Karola Chodkiewicza,Floriana Szarego, Adama Kazimierza stanął obelisk z czarnego marmuru poświęcony księciu Józefowi Poniatowskiemu. Wizerunek wnętrza znany jest nam z rysunku Józefa Richtera zachowanego w krakowskich zbiorach.
* Wizualizację wnętrza zobaczycie w filmie opowiadającym o historii powstania Świątyni Sybilli. https://www.youtube.com/watch?v=4s-UxbtASys

* Józef Richter, Wnętrze świątyni Sybilli w Puławach, 1829 rok, rysunek (lawowany), sepia, papier - zbiory MNK/Muzeum XX. Czartoryskic

25/09/2021

Puławy (okres międzywojenny)
Widok na most i bramę mostową (koloryzacja współczesna).

17/09/2021

Czy wiecie, że ten przepiękny serwis księżna Izabela Czartoryska zamówiła w manufakturze porcelany na Korcu?
Serwis sygnowany napisem „Parchatka” od początku dedykowany był ulubionej miejscowości księżnej.

W Parchatce, wiosce leżącej niedaleko Puław istniał „…domek opatrzony w rozmaite sprzęty do wygody służące…” Z tego miejsca rozciągały się „najpyszniejsze widoki” na dolinę Wisły! Tu jadano posiłki, odpoczywano i organizowano dworskie zabawy!
Goście dworu puławskiego udawali się do Parchatki na podwieczorki, by skonsumować posiłek w przepięknych okolicznościach przyrody. Okoliczni wieśniacy dostarczali owoców, mleka i śmietany.

Chcecie go zobaczyć? Zapraszamy do Muzeum Czartoryskich w Puławach!
* Eksponat pochodzi z kolekcji MNK/Muzeum XX. Czartoryskich.

13/08/2021

Czyżby Młodzieniec znów zawitał do Puław księżnej Czartoryskiej?
Portret młodzieńca Rafaela Santi ciągle wzbudza zainteresowanie świata sztuki, nie tylko dlatego, że jest jednym z najcenniejszych, utraconych dzieł w czasie II Wojny Światowej. Przypomnimy, że 200 lat temu podziwiano go w Domu Gotyckim.
Na zdjęciu widzimy wierną rekonstrukcję konserwatorską Portretu młodzieńca, wykonaną przez dra Łukasza Nawrockiego.
To niezwykłe dzieło można podziwiać u nas, w Muzeum Czartoryskich w Puławach tylko do końca sierpnia!

Zapraszamy serdecznie!

11/08/2021

PARDES FESTIVAL | ZACHĘCAMY do lektury kompletnego PROGRAMU festiwalowegohttps://jewish.pl/wp-content/uploads/2021/08/PROGRAM_2021_Pardes-Festival.pdf | 8-12 września | LINK do tekstu o festiwalowym cyklu PARDES znaczy OGRÓD: https://jewish.pl/pl/2021/08/04/zapraszamy-na-pardes-festival-do-kazimierza-dolnego-i-janowca/ | 8-12 września | ZAPRASZAMY!

Jewish. pl jest patronem medialnym Pardes Festival

Oprawa graficzna festiwalu: wycinanka Joanna Matyjasek, grafika/typografia Lidia Dańko

11/08/2021

Ktoś z Państwa zwiedzał wnętrze Świątyni sybilli w specjalnych okularach VR? Jeśli nie, to zapraszamy serdecznie! W ramach biletu do muzeum mogą Państwo przenieść się w czasie do czasów księżnej Izabeli Czartoryskiej! A wszystko w ramach wirtualnej technologii!
Zapraszamy serdecznie!