24/09/2020
การเกยตื้นของสัตว์จำพวกวาฬหรือโลมา เรียกกันว่า ‘Cetacean stranding’ เกิดขึ้นเมื่อวาฬหรือโลมาพากันมานอนเกยตื้นบนชายหาดแล้วตายลงเป็นจำนวนมาก
จากเหตุการณ์เกยตื้นครั้งใหญ่ที่ชายหาดในประเทศออสเตรเลีย ที่ถึงแม้ว่ามนุษย์จะพยายามช่วยพาพวกมันกลับลงสู่ทะเลแต่ก็ไม่ทัน ทำให้วาฬตายไปหลายร้อยตัวเพราะขาดน้ำหรือรับน้ำหนักของตัวมันเองไม่ไหว
ทีมสำนักข่าว iGreen ได้ค้นคว้าข้อมูลถึงสาเหตุการเกยตื้นครั้งนี้ พบว่ามีข้อสันนิษฐานอยู่หลายข้อ โดยมากเป็นทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ แต่บางข้อก็ยังต้องการหลักฐานมากกว่านี้
#ทฤษฎีที่1 เมื่อปี 2547 นักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยแทสเมเนีย ตั้งสมมติฐานว่าเมื่อน้ำทะเลแอนตาร์กติกซึ่งอุดมไปด้วยปลาหมึกและปลาไหลไปทางเหนือ ปลาวาฬจะติดตามเหยื่อของพวกมันเข้ามาใกล้บกมากขึ้นจนเกยตื้นในที่สุด หรือในบางกรณีวาฬนักล่า เช่นวาฬเพชฌฆาตทำให้วาฬตื่นตระหนกและต้อนพวกมันเข้าหาชายฝั่ง
.
#ทฤษฎีที่2 วาฬบางชนิดมีสายตาไม่ดีและใช้คลื่นเสียง (โซนาร์) ในการนำทาง จึงเชื่อว่าระบบโซนาร์ของพวกมันอาจมีปัญหาในการตรวจจับแนวชายฝั่งที่ลาดเอียงเล็กน้อย เช่น ตามพื้นที่ชายหาด นักวิจัยของมหาวิทยาลัยเวสเทิร์นออสเตรเลียเสนอว่า การสะท้อนเสียงที่เกิดขึ้นซ้ำๆ ระหว่างพื้นผิวและก้นมหาสมุทรในน้ำตื้นที่ลาดเอียงเล็กน้อย อาจลดทอนเสียงมากจนวาฬไม่ได้ยินเสียงสะท้อน ส่งผลให้พวกมันไม่รู้ว่ากำลังเข้าสู่พื้นที่น้ำตื้น
#ทษฤฎีที่3 การศึกษาในปี 2560 นักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยคีลของเยอรมนีชี้ให้เห็นว่า การหยุดชะงักของสนามแม่เหล็กโลกขนาดใหญ่ที่เกิดจากพายุสุริยะ อาจเป็นอีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้วาฬเกยตื้น ผู้วิจัยตั้งสมมติฐานว่า วาฬเคลื่อนที่โดยใช้สนามแม่เหล็กโลก ด้วยการตรวจจับความต่างความแรงของสนามเพื่อหาเส้นทางของมัน แต่พายุสุริยะทำให้เกิดความผิดปกติในสนาม ซึ่งอาจรบกวนความสามารถในการนำทางของวาฬจนพวกมันหลงเข้าไปในน้ำตื้น
#ทฤษฎีที่4 วาฬตั้งใจเข้าใกล้ฝั่ง เช่นในอาร์เจนตินา พบวาฬเพชฌฆาตเข้ามาล่าสัตว์บนชายฝั่งโดยตั้งใจ โดยเข้ามาที่ชายหาดแล้วพุ่งเข้าหาแมวน้ำในบริเวณใกล้เคียงก่อนที่จะเกาะคลื่นที่ซัดเข้าชายหาดลูกต่อไปกลับสู่ทะเลในน่านน้ำที่ลึกกว่า พฤติกรรมแบบนี้พบเห็นครั้งแรกในทศวรรษที่ 70 แล้วเห็นบ่อยขึ้นเรื่อยๆ คาดว่าเพราะพวกหมันสอนรุ่นลูกๆ ให้ทำตาม ดูเหมือนว่าวาฬเพชฌฆาตจะไม่ค่อยเกยตื้นเพราะพวกมันฉลาดพอที่จะเรียนรู้วิธีล่าริมฝั่ง
#ทฤษฎีที่5 โซนาร์ของพวกมันถูกรบกวน มีหลักฐานว่าเกิดการเกยตื้นของวาฬและโลมาหลังจากที่โซนาร์ของทหารเข้าประจำการในพื้นที่ได้ไม่นานทำให้เกิดการรบกวนโซนาร์ของพวกวาฬ นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงความดันอย่างรวดเร็วจากโซนาร์ที่ดังมากอาจทำให้วาฬเกิดการตกเลือดด้วย
หลักฐานปรากฏขึ้นในเดือนมีนาคม 2543 เมื่อสัตว์จำพวกวาฬ 17 ตัวเกยตื้นในบาฮามาส หลังจากการซ้อมรบโซนาร์ของกองทัพเรือสหรัฐอเมริกา ตรวจสอบพบว่าวาฬที่ตายแล้วมีอาการตกเลือดบริเวณหู และกองทัพเรือก็ได้ออกมาแสดงความรับผิดชอบ
ดูเหมือนว่าการซ้อมรบโดยใช้โซนาร์ของกองทัพจะเป็นสมมติฐานสำคัญที่ทำให้วาฬและโลมาเกิดอาการปั่นป่วนหรือล้มตายลงจนเกยตื้น ไม่ใช่แค่การกระทำของกองทัพสหรัฐอเมริกา แต่ยังเป็นผลพวงมาจากการซ้อมรบของกองทัพประเทศอื่นๆ ด้วย เช่น พบการเกยตื้นของวาฬแทบทุกครั้งที่กองทัพเรือสเปนซ้อมรบแถวๆ เกาะคานารี
แต่ในงานวิจัยปี 2562 มีการตั้งข้อสังเกตว่า ไม่พบการเกยตื้นจำนวนมากในหมู่เกาะคานารี เมื่อมีคำสั่งห้ามใช้โซนาร์ระหว่างการฝึกซ้อมทางเรือ และรายงานวิจัยยังเสนอแนะให้ขยายคำสั่งห้ามการใช้โซนาร์ในพื้นที่อื่นๆ ที่ยังพบการเกยตื้นจำนวนมากของวาฬและโลมาอีกด้วย
#ทฤษฎีที่6 ไม่ใช่แค่โซนาร์ของกองทัพเท่านั้น แต่การระเบิดใต้น้ำเพื่อการพาณิชนย์ยังส่งผลต่อวาฬด้วย เช่น การเกยตื้นที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งในประเทศกานา ซึ่งชาวกานาบางคนเชื่อว่าวาฬเริ่มเกยตื้นพร้อมๆ กับการเริ่มต้นการสำรวจน้ำมันและก๊าซในปี 2550 ถึง 2553 โดยพบว่ามีวาฬตายถึง 11 ตัว ภายในสามปี และพวกเขาเชื่อว่าปืนลมที่ใช้สร้างแรงสั่นสะเทือน (Seismic airguns) ในการสำรวจน้ำมันนั้นทำให้เกิดเสียงดังมากจนวาฬมีอาการหนวกและไม่สามารถใช้ชีวิตได้อีก
อ้างอิง
• R. Gales; K. Evans; M. Hindell (2004-11-30). "Whale strandings no surprise to climatologists". 7:30 report. Australian Broadcasting Corporation.
• McGrath, Matt (2017-09-05). "Northern lights linked to North Sea whale strandings". BBC News. Retrieved 2017-09-05.
• Kaplan, M. (2007). "Unique orca hunting technique documented". Nature News. doi:10.1038/news.2007.380.
• "Joint Interim Report Bahamas Marine Mammal Stranding Event of 15–16 March 2000" (PDF). December 2001. Retrieved March 13, 2010.
• Batchelor, Tom (30 January 2019). "Scientists demand military sonar ban to end mass whale strandings". The Independent.
• "Search this website". modernghana.com. Retrieved 2014-04-15.
ภาพ Bahnfrend / wikipedia
