10/02/2022
TẾT THIẾU NHI CỦA NGƯỜI HÀ NHÌ
Đến hẹn lại lên, khi mùa Xuân vẫn còn lưu luyến với núi rừng làng bản không nỡ dứt lòng rời đi, người Hà Nhì giữa lưng chừng đất trời Tây Bắc lại náo nức đón Tết Gạ Ma O truyền thống với những quả trứng nhuộm hồng mang theo những lời may mắn cầu chúc cho trẻ em và gia đình.
Từ sáng sớm, mỗi gia đình trong thôn chuẩn bị một một mâm cơm mang đến sân nhà trưởng thôn hoặc trưởng họ để làm Tết Thiếu nhi. Mỗi mâm cơm gồm các món đặc trưng nhưng không cầu kỳ, chủ yếu từ nông sản người dân tự nuôi trồng, tự chế biến như: thịt gà, lạc rang, đỗ tương, trứng rán, rau cải luộc, bí đỏ luộc, khoai lang luộc, khoai sọ, khoai tây, xôi nếp, rượu trắng và hoa. Số lượng món ăn mỗi gia đình chuẩn bị sẽ là số chẵn, và phải ít hơn số lượng món trong mâm cỗ của trưởng thôn, phó thôn.
Theo phong tục, chỉ những đàn ông có vợ (trong gia đình không có người chết trong vòng 3 năm) mới được tham gia phần lễ cúng này. Thầy cúng và đại diện các gia đình làm lễ trước mâm thờ, cầu cho trẻ con trong thôn bản luôn khỏe mạnh, xua tan bệnh tật, học hành tiến bộPhụ nữ và trẻ em sẽ thưởng thức những mâm cỗ trong nhà, cùng uống nước ngọt và tiếp nối những câu chuyện dịp đầu năm. Một mâm cỗ dành cho các bà, các mẹ được đặt ngay cạnh bếp lửa, nơi vốn mang nhiều ý nghĩa tín ngưỡng và rất quan trọng trong đời sống của người Hà Nhì. Các con, các cháu sẽ lần lượt đến “chào” mâm, cảm ơn các bà, các mẹ đã sinh thành và nuôi dưỡng.
Kết thúc bữa trưa bên những mâm cỗ đậm hương vị truyền thống, trẻ em thường tụ họp trước những “ngôi nhà nấm”, tíu tít khoe nhau những giỏ trứng sặc sỡ của mình và nghe những anh chị lớn hơn kể chuyện.
Trong ngày Tết Thiếu nhi, các bài hát, điệu múa dân gian mang đậm bản sắc dân tộc Hà Nhì cũng được ôn lại, như lời nhắc nhở đến thế hệ trẻ, cùng gìn giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Tết Gạ Ma O nói chung, hay Tết Thiếu nhi nói riêng của người Hà Nhì mang giá trị giáo dục sâu sắc, không chỉ là môi trường giữ gìn bản sắc văn hóa của tộc người, mà còn tạo sự cố kết bền chặt của cộng đồng, với ước nguyện của bà con về cuộc sống ấm no, bình yên, hạnh phúc, ước nguyện cho con cháu thật khỏe mạnh, thông minh.
Mỗi buổi chiều, khi không còn tất bật với nghi lễ, cỗ bàn, những người phụ nữ Hà Nhì thường quây quần bên đống lửa, vừa tỉ tê những câu chuyện vãn, vừa nhâm nhi những nõn bắp cải tươi non, như một thức quà dân dã. Vòng tròn rộn rã tiếng cười với những câu chuyện rôm rả như xua tan cái lạnh của tiết trời vùng cao Tây Bắc đang lùa về mỗi lúc một đậm đà hơn khi Mặt Trời dần xuống ...