11/04/2018
BJESHKËT E RUGOVËS
Rugova është trevë malore në veri-perëndim të qytetit të Pejës, në Kosovë. Është regjioni i tretë i Bjeshkëve të Nemuna, të Alpeve Shqiptare.
Rugova është rrethinë etnografike, me rëndësi të madhe për degët e gjuhësisë si leksikologjia, eimologjia dhe onomastika. Rugova është regjion i përshtatshëm për alpinizëm, bjeshkatari, skitari, ngjitje në shkëmbinjë, lëshim me parashuta, piknik me familje etj. Rradhitet si qendra e katërt kryesore për sporte dimërore nga Federata Ndërkombëtare e Skitarisë me seli në Lucern. Për më tepër, në vitin 2013, Peja fitoi çmimin ‘Tourism for Tomorrow’, me projektin ‘Maja e Ballkanit’.
Është e pasur me forma të shumta si shpellat, ujëvarat, liqenet glaciale, majat e larta, tunelet etj. Maja më e lartë është Hajla (2403 m) por rëndësi dhe interes paraqet Qafa e Qyqes, nga e cila mund të soditet i gjithë qyteti i Pejës. Nga Guri i Kuq (1522m) shihen si në pëllëmbë të dorës: Gjeravica, trekufiri Boriqe, maja e Hekurave, Shkëlzeni dhe Liqeni i Plavës. Në kilometrin e katërt gjendet ‘Via Ferrata’ apo ‘Rruga e Hekurt’, e vetmja në Ballkan.
Rugova gjendet në mes të maleve Hajla, Shtedim, Lumbardh dhe Kopranik. 85% të territorit të përgjithshëm e përfshijnë pyjet, ndërsa 15% kullotat alpine. Treva e Rugovës është e ndarë në 13 fshatra (Shtupeqi i Vogël, Shtupeqi i Madh, Reka e Allgës, Drelaj, Pepiq, Malaj, Kuqishtë, Dugaivë, Haxhaj, Shkrel dhe Koshutan. Fshatrat gjenden në largësi nga njëri-tjetri prej 2-7 km.
Kjo trevë ka klimë të lagësht kontinentale, me ndikim malor, verë të shkurtër dhe të nxehtë ndërsa dimër të gjatë e të ashpër. Pranvera është e vonë dhe ndryshon brenda ditës. Orët me diell nuk janë të gjata.
Regjioni i Rugovës karakterizohet me: livadhe e kullota subalpine e alpine, shkurre e shkurreta, pyll qarri, ahu e halorë, kodrina, gropa e shpate, përrenj e gryka, brigje e lugaja e shumë të tjera.
Është trevë etnikisht e pastër ku jetojnë rreth 150 banorë të cilëve u takojnë gegëve. Popullsia ka prejardhjen nga Kelmendi (Malësia e Madhe).