09/10/2021
✅ IZRAEL POZNAŃSKI ✅
„-Icek, ja mam już dość tej dziury. Zabiorę Małkę z dzieciakami i wyprowadzimy się gdzieś w okolice Łodzi.
- A co tam będziesz robił, w tej Łodzi ?
To samo co tutaj. Handlował. Tyle że tam wszystko się rozwija, a u nas ?”
Najprawdopodobniej takimi oto słowami skierowanymi do brata, dwudziestodziewięcioletni Kalman (ojciec Izraela), „postawił wszystko na jedną kartę” aby rozpocząć nowy rozdział w życiu swojej rodziny. 🎯
„W 1834 roku rodzina zamieszkała przy Starym Rynku, gdzie dozwolone było osadnictwo Żydów. Inteligentny, wykształcony Kalman szybko zaznaczył swoją obecność w mieście i w krótkim czasie znalazł się w grupie najbardziej zamożnych przedsiębiorców w Łodzi. Duża zasługa w tym była Ludwika Geyera, którego towary sprzedawał. Udało mu się dobrze wykształcić synów. Izrael uczył się Realnej Niemiecko-Rosyjskiej Szkole, był w jednej klasie z Karolem Anstadtem, synem fabrykanta z ulicy Średniej (obecnie Pomorskiej).” 🎓
Uznawany wraz z Ludwikiem Geyerem i Karolem Scheiblerem jako jeden z trzech "królów bawelny".
Izrael w wieku kilkunastu lat zbierał stare materiały, jeżdżąc rozklekotanym wózkiem. Jego ojciec handlował towarami łokciowymi i artykułami korzennymi. W wieku 17 lat przejął sklep, a dzięki małżeństwu z Leonią Hertz, córką sekretarza szpitali żydowskich, wszedł w posiadanie sklepu w Warszawie oraz uzyskał kontakty z tamtejszą burżuazją. W krótkim czasie stał się właścicielem 50 warsztatów tkackich, ale mimo to zatrudniał się sam m.in. u Scheiblera jako komisjoner i sprzedawca. 💰
W 1850 r. otrzymał „wyprawkę” od swojego ojca Kalmana w postaci małego zakładu produkcyjnego na rogu Starego Rynku i ulicy Drewnowskiej, by następnie rozpocząć dorosłe życie, które niebawem w 1851roku potwierdził dodatkowo świadectwem sakramentu ślubu. Jego wybranką została piękna Leonią Hertz. Połączenie rodzin Hertzów oraz Poznańskich było więc dużym wydarzeniem w społeczności żydowskiej. 👩❤️👨
W 1852 roku gdy do Łodzi trafiła epidemia cholery, choroba zaatakowała również ojca Izraela -Kalmana, jak również jego mamę oraz rodzeństwo, siostrę Gitlę oraz brata Pinkusa. Ojciec wyczerpany chorobą, przekazał swój skład łokciowy synowi aby ten kontynuował interes rodzinny. Trzy lata później, w 1855 roku ojciec zmarł, nie dożywszy nawet sześćdziesięciu lat. W 1858 roku Izrael rozbudował swój zakład produkcyjny, dokupując kolejne dziesięć krosien (urządzenie do produkcji tkanin), posiadając tym samym pięćdziesiąt warsztatów tkackich. Gdy 1865 roku w Łodzi powstał dworzec kolejowy, stało się to ogromnym wydarzeniem i wpłynęło znacznie na rozwój włókiennictwa w naszym mieście. 🛶
➡️ Później systematycznie poszerzał działalność: w 1859 jego zakład produkował materiały warte 6 tys. rubli, a w 1868 – 23 tys. rubli.
➡️ W 1871 roku zakupił działki przy ul. Ogrodowej. W 1872 roku powstał tu pierwszy obiekt fabryczny – tkalnia mechaniczna o wydajności 200 krosien. Sukcesywnie powstawały kolejne budynki. W ciągu 20 lat stworzył fabrykę o pełnym cyklu produkcyjnym, jedną z największych w Polsce.
W kolejnych latach nastąpiła szybka rozbudowa zakładów, która objęła:
➡️ 1874/1875 – powiększenie tkalni, budowę bielnika i wykończalni;
➡️ 1877 – budowę olbrzymiego gmachu przędzalni;
➡️ 1878 – własne warsztaty mechaniczne;
➡️ 1880 – szpital fabryczny (Szpital Św. Józefa, obecnie im. Radlińskiego) przy ul. Drewnowskiej 75;
➡️ 1885–1890 – „Szpital Starozakonnych”, obecnie Klinika Endokrynologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego nr 2 im. WAM – Centralnego Szpitala Weteranów przy ul. Sterlinga 1/3;
➡️ 1887 – farbiarnię, wykończalnię i centralną kotłownię;
➡️ 1890, 1895 – kolejne tkalnie;
➡️ 1893 – odlewnię żeliwa;
➡️ 1895–1897 – wielkie magazyny bawełny przy Starym Cmentarzu.
Rozrastające się zakłady Poznańskiego zatrudniały z biegiem lat coraz więcej pracowników:
➡️ W 1865 – 70 robotników, w 1879 – 426 robotników, w 1906 przeciętny stan zatrudnienia wynosił 6800 ludzi.
✅ DZIAŁALNOŚĆ CHARYTATYWNA ✅
Wspierał wiele instytucji charytatywnych. W latach 80-tych Izrael i Leonia Poznańscy ufundowali szpital dla Żydów, który jako pierwszy w Łodzi w 1898 roku otworzył oddział dla chorych na gruźlicę. Szpital istnieje do dziś i nosi nazwę im. Sterlinga. Poznański współfinansował także budowę synagogi zniszczonej później przez hitlerowców w 1939 roku. Zmarł w kwietniu 1900 roku, pochowany został w rodzinnym mauzoleum na cmentarzu żydowskim przy ulicy Brackiej w Łodzi.
✅ PAŁAC POZNAŃSKIEGO ✅
Pałac Izraela Poznańskiego ze względu na swoją formę i dekorację nazywany łódzkim Luwrem, stanowił główną siedzibę przedsiębiorstwa założonego przez fabrykancką rodzinę Poznańskich. Powstawał w latach 1888-1903 według projektów kilku architektów: Juliusza Junga, Hilarego Majewskiego, Adolfa Zeligsona oraz Dawida Rosenthala. Pałac miał bardzo rozbudowany i nietypowy jak na tego typu obiekt program funkcjonalny. Tak podkreślany zwykle charakter rezydencjonalny, był w rzeczywistości mocno zredukowany, mieściły się tu za to pomieszczenia reprezentacyjne, recepcyjne, hotelowe, a nawet magazynowo-handlowe. Główna bryła budynku stojącego u zbiegu ulic Ogrodowej i Zachodniej utrzymana jest w stylu eklektycznym z przewagą motywów charakterystycznych dla neorenesansu włoskiego i francuskiego oraz neobaroku. Poza bogatą dekoracją zewnętrzną w dobrym stanie zachowały się także wnętrza pałacowe, ze szczególnie reprezentacyjną salą lustrzaną na czele. Na przełomie lat 50-tych i 60-tych XX wieku wzdłuż ulicy Zachodniej dobudowano skrzydło północne, będące obecnie siedzibą Urzędu Skarbowego.
Od 1975 roku w pałacu mieści się Muzeum Historii Miasta Łodzi. W 2015 roku pałac został uznany Pomnikiem Historii.
📜ŹRÓDŁA:
-„Fabrykanci” – Marcin Jakub Szymański, Błażej Torańśki
-Wikipedia
👉 Cytaty pochodzą ze znakomite książki pt. "Fabrykanci", która mocno polecam. Opisuje w formie powieści burzliwe dzieje naszych łódzkich fabrykantów na tle wydarzeń historycznych.
👉 Zdjęcia zostały wykonane w Muzeum Miasta Łodzi.
