Nietypowe Podlasie

13/01/2022

Małanka, Szczodry Wieczar, Bahaty albo Hohotucha to w podlaskiej tradycji nazwy ostatniego wieczoru w starym roku - oczywiście według kalendarza juliańskiego, którym w Polsce w roku liturgicznym posługuje się Cerkiew prawosławna i inne wschodnie kościoły. To zawsze była okazja do hucznego świętowania, tańców i biesiadowania. Tego dnia wolno też w Podlaskiem legalnie odpalać fajerwerki.

Małankę obchodzi się 13 stycznia według kalendarza gregoriańskiego,

Dawna nazwa tego święta to Szczodry Wieczór, natomiast swoją współczesną nazwę dostało ono dlatego, że przypadało na chrześcijański dzień św. Melanii – zakonnicy, która żyła w Imperium Rzymskim w V wieku.

Według ukraińskiej tradycji głównymi bohaterami święta są Melania i Wasyl, role których były odgrywane odpowiednio przez chłopaka i dziewczynę. Obowiązkowymi postaciami były również Koza, Żyd, Lekarz i inne. W dzień ten śpiewane są specjalnie pieśni zwane szczedriwkami, którymi składa się życzenia wszelkiej pomyślności z okazji Nowego Roku gospodarzom, przyjmującym u siebie na dworze taki świąteczny orszak.

W ostatni dzień starego roku przygotowywano wieczerzę o nazwie Szczedra Kutia.
W odróżnieniu od wieczerzy przed świętem Bożego Narodzenia potrawy podczas Szczedrej Kuti nie musiały być postne.
Na Naddnieprzu przygotowywano na przykład pierogi z mięsem i gryczane naleśniki na smalcu, na południu Ukrainy przyjęte było przygotowywanie obwarzanków. Małanka była również dniem różnego rodzaju wróżb na nadchodzący rok.

Szczodry Wieczar, Bahaty albo Hohotucha były organizowane od zawsze w środowiskach wyznawców prawosławia, także chętnie obchodzone przez polskich Białorusinów czy Ukraińców.

P.s. Daniel P. Dziękuję za inspirację i przypomnienie ;P

11/01/2022

Południe województwa podlaskiego kojarzone jest z malowniczymi krajobrazami doliny Bugu. Wiemy, że gdzieś tam są Siemiatycze, Mielnik, Drohiczyn i Święta Góra Grabarka. Ale czy to wszystko? Tylko zwiedzanie? Ano nie. Rozważając aktywny, wakacyjny wypoczynek poszukujemy miejsc w okolicach akwenów, najlepiej czystych akwenów! Okazuje się, że nadbużańskie Podlasie ma w tym względzie sporo do zaoferowania.

Zalewy w dorzeczu Bugu

W latach 70-ch XX wieku mieszkańcy Siemiatycz tłumnie wyjeżdżali nad rzekę – na majówki, pikniki i plażowanie. W 1975 roku, w dorzeczu Bugu u zbiegu Kamionki, Muchawca i Mahometa powstał pierwszy siemiatycki zalew. Cieszył się tak ogromną popularnością, że w ciągu kilku kolejnych lat powstały aż dwa dodatkowe zbiorniki.
Do dzisiaj siemiatyckie akweny to ulubione miejsce spędzania czasu przez mieszkańców, a coraz częściej turystów. Spore grono przybywających nad zalewy stanowią wędkarze.

Co oferują siemiatyckie zalewy?

Kilkadziesiąt hektarów wody i kilkaset metrów kwadratowych czystej plaży.

Przy małym zalewie: odkryty basen, skatepark, korty tenisowe, boiska wielofunkcyjne Orlik , bulwary czyli ścieżka pieszo –rowerowa, stadion z bieżnią, ścieżka zdrowia, zimą wypożyczalnia łyżew. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji oferuje też miejsca na grill czy ognisko.

Zalew nr 2 – największy to: strzeżone kąpielisko z mini zjeżdżalnią dla dzieci, boisko do siatkówki plażowej, źródełko, mini siłownia pod chmurką, plac zabaw dla dzieci, ścieżka przyrodniczo – edukacyjna, trasy pieszo- rowerowe, nordic – walking, zimą biegowe trasy narciarskie. Największą atrakcją jest jednak pływające molo z deszczochronami oraz wypożyczalnia sprzętu wodnego Piękny wschód.

Zalew nr 3 ale też pozostałe dwa, to raj dla wędkarzy. W lipcu 2016 złowiono tam suma – bagatela 1,93 m długości i 43 kilo wagi! Wśród łowieckich okazów oprócz sumów znajdą się inne gatunki ryb.czystą wodę o której świadczą pojawiające się od czasu do czasu małże czy raki.bazę noclegowo – gastronomiczną.

Zimą z zalewów korzystają miłośnicy morsowania ;)

Powierzchnia zbiorników: 33,6 haŚrednia głębokość: 2 mMaksymalna głębokość: 5,1 m

08/01/2022

Trojan- to zdecydowanie moje ulubione miejsce na Podlaskim Przełomie Bugu. Niezmiennie zachwyca o każdej porze roku.

Zagadkowa nazwa tego miejsca pochodzi sprzed kilkuset lat. Wśród okolicznych mieszkańców krąży podanie, jakoby kilka wieków temu Bug miał w tym miejscu trzy odnogi, zlewające się następnie w jedną. Inna, bardziej wiarygodna wersja głosi, że Bug miał jedynie dwie odnogi, a pomiędzy nimi istniała wyspa, zwana Ostrowem. Jedna z odnóg wyschła prawdopodobnie w XVI wieku.

Obszar Trojanu został objęty ochroną w ramach programu „Natura 2000”. Chronione są tutaj zarówno ptaki wodne, jak i siedliska. Planowane jest również utworzenie w tym miejscu rezerwatu przyrody. Jest to zadanie niezwykle utrudnione, ponieważ struktura własnościowa tego terenu jest niezwykle rozbudowana.

Rzeka w tym miejscu znacznie przyspiesza swój bieg, a co za tym idzie mocniej wymywa dno.

Jest to jedno z najgłębszych miejsc w okolicy. Głębokość sięga tu miejscami do 4 metrów. Dno niekiedy piaszczysto - muliste ukrywa stare konary dębów. To tu spotkamy największą ilość wędkarzy.

07/01/2022

Zostałam ochrzczona w Kościele Katolickim. Jednak na naszym terenie wielokulturowość przenika i miesza się od wieków. Miałam więc to cudowne szczęście bycia z "rodziny mieszanej". Babcia Ola kultywowała Prawosławne tradycje i często zabierała mnie ze sobą do cerkwi. Po latach wiem, że jestem jej za to bardzo wdzięczna. Pomijam, już zakrzewioną tolerancję... Co, w brew pozorom, wcale nie jest takie oczywiste i powszechne na naszym terenie.;)
To właśnie dzięki tym "wyprawom" pokochałam poznawanie świata.
Od zawsze zachwyca mnie mistycyzm w cerkwi. Piękne, śpiewy, niezmienne od wieków ikony, świece, dym kadzidła, kobiety w chustach. To trzeba zobaczyć.

Wschodnią Polskę zamieszkuje w dużej mierze ludność prawosławna, która do religii oraz tradycji przywiązuje ogromną wagę. Prawosławie na polskich ziemiach istnieje od ponad 1000 lat i widać tu bardzo mocno wpływy białoruskie. Pojawienie się ludności prawosławnej w Polsce związane jest z chrystianizacją Rusi, która miała miejsce w 988 roku. Przy tym koniecznie trzeba uwzględnić wielokrotne przesuwanie wschodniej granicy naszego państwa. Niewątpliwie najbardziej prawosławnym obszarem jest obecnie Białostocczyzna. To właśnie tam odnajdujemy najbardziej barwne budowle sakralne.

Kolory cerkwi nie są bez znaczenia. Każdy z nich niesie ze sobą pewną intencję. Niebieskie cerkwie poświęcone są Matce Bożej lub Archaniołowi Michałowi. Kolor zielony ma związek z Duchem Świętym, brązowy zaś upamiętnia męczenników. Żółte czy raczej złote elewacje mają związek Chrystusem bądź świętymi apostołami oraz biskupami.

Ostatnimi laty wiele niebieskich cerkwi przemalowano na brąz, dodając ogrom złotych elementów. Mistycyzm pozostał... wspomnienia, całe szczęście, też.. ;)

Na zdjęciach drewniana cerkiew św. Michała we wsi Żurobice. Poczatkowo świątynia unicka. Wzniesiona pod koniec XVIII lub na początku XIX w. Znajdowała się na południowych obrzeżach Żurobic; w 1845 została przeniesiona na cmentarz. Wieżę-dzwonnicę dobudowano w 1953.

06/01/2022

Witajcie :)
Ten projekt rodził się w mojej głowie już kilka miesięcy... Czuję, że dziś jest idealny moment by zacząć opowieść o nietypowych miejscach i zwyczajach na Podlasiu

Dlaczego akurat dziś?
Ponieważ 6 stycznia rozpoczynają się, zgodnie z kalendarzem liturgicznym – juliańskim, Prawosławne święta, a dokładnie Wigilia i Boże Narodzenie. Odbywają się 13 dni po świętach katolickich. Województwo Podlaskie skupia największą ilość wyznawców prawosławia w Polsce, zatem jest idealnym miejscem do obserwacji.

Raczej mało kto wie, że w prawosławiu Święta trwają 3 dni, a nie 2. Pierwszy dzień jest poświęcony narodzeniu Jezusa Chrystusa, drugi – Matce Bożej i trzeci pierwszemu męczenników św. Stefanowi. W praktyce wiele prawosławnych domów skupia się na pierwszym i drugim dniu świąt, trzeci to już odpoczynek w gronie rodziny.

Na wigilijnym stole nie może zabraknąć kutii. Co to takiego? Danie na bazie ziaren jęczmienia, pszenicy czy miodu. Z dodatkiem maku, miodu, rodzynek, orzechów. Zajmuje centralne miejsce na stole. Kutia jest symbolem podziękowania Bogu za to, że przez cały rok miało się co jeść.

Prawosławni dzielą się miedzy sobą prosforą – świętym chlebem. Prosfora wygląda jak mała bułeczka z odciśniętym na górze, np. krzyżem. Dzielenie się nie wygląda tak jak u katolików, gdzie każdy otrzymuje opłatek i podchodzi do każdego z osobna. Prosfora wędruje dookoła stołu i każdy bierze po kawałeczku. Wszystko zaczyna się po wspólnej modlitwie przy nakrytym stole.

W cerkwi nie uświadczysz szopki. Prawosławni modlą się do Ikony Narodzenia Chrystusa. Na środku ikony znajduje się Matka Boska. Nad nią niemowlę leżące w żłobie, w jaskini. A hołd niemowlęciu oddają anioły i 3 magowie. Jako ciekawostkę dodam, że zróżnicowany wiek magów ukazuje etapy życia człowieka.

Zamiast pasterki w cerkwiach odprawiane jest bożonarodzeniowe nabożeństwo, które rozpoczyna się Wielkim Powieczrzem, a następnie bożonarodzeniową Jutrznią i kończy się uroczystą świąteczną Boską Liturgią Eucharystyczną.

Jeśli jesteś wyznawcą prawosławia i obchodzisz prawosławne święta, m.in. Boże Narodzenia to życzę Ci wszystkiego najlepszego! Jeśli jednak jesteś innego wyznania to życzę Ci, żebyś w swoim życiu miał okazję uczestniczyć w prawosławnych świętach. Będzie to dla Ciebie niezwykłe przeżycie, podczas którego rozbrzmi modlitwa w języku cerkiewnosłowiańskim, a na stole zagoszczą potrawy przygotowane na bazie przepisów, przekazywanych z pokolenia na pokolenie.

06/01/2022