WWF Azerbaijan

WWF Azerbaijan WWF Azərbaycan Nümayəndəliyinin rəsmi səhifəsi Ümumdünya Təbiəti Mühafizə Fondu (WWF) dünyanın ən iri təbiəti mühafizə təşkilatlarından biridir.

Onun 6 milyondan artıq tərəfdaşı və dünyanın 130-dan artıq ölkəsində nümayəndəlikləri vardır.

İqlim Dəyişikliyi haqqında 10 mifMif 3. İstilik dalğaları və meşə yanğınlarının iqlim dəyişikliyi ilə heç bir əlaqəsi yo...
20/01/2025

İqlim Dəyişikliyi haqqında 10 mif

Mif 3. İstilik dalğaları və meşə yanğınlarının iqlim dəyişikliyi ilə heç bir əlaqəsi yoxdur

İqlim dəyişikliyi, istilik dalğaları, meşə yanğınları və daşqınlar daxil olmaqla, ekstremal hava şəraitinin daha tez-tez və daha güclü olmasına səbəb olur. Sübutlar göstərir ki, 1950-ci illərdən bəri ekstremal isti dalğalarının sayı artıb və insan fəaliyyətindən qaynaqlanan iqlim dəyişikliyi bunun əsas səbəbidir. Qlobal istiləşmənin hər bir əlavə artımı ilə bu ekstremallıqlar daha da artır.

İqlim dəyişikliyi daha isti və quraq şərait yaratdığı üçün, hətta bir meşə yanğını insan fəaliyyəti nəticəsində başlasa belə, çox qurumuş bitkilər daha çox yanacaq təmin edir və havanın nisbi rütubəti daha aşağı olur. Bu isə yanğınların daha sürətlə və geniş yayılmasına şərait yaradır. Bundan əlavə, qlobal meşə yanğınları mövsümü daha uzun çəkir, çünki temperatur yüksəlir və quraqlıq dövrləri uzanır.

Meşə yanğınları bölgədə yaşayan insanlar və heyvanlar üçün dərhal təhlükə yarada bilər, həmçinin torpağa, bitki örtüyünə və bütöv ekosistemlərə zərər vura bilər. Meşə yanğınlarından yayılan tüstü və kül havanı, suyu və torpağı çirkləndirir.

2023-2024-cü illərdə dünya üzrə meşə yanğınları geniş miqyasda dağıntılara səbəb olub.

Kaliforniyada isə 2024-cü ilin sonunda başlayan meşə yanğınları ştat tarixinin ən dağıdıcı hadisələrindən biri hesab olunur. Yanğınlar nəticəsində 25 nəfər həlak olub, 26 nəfər itkin düşüb, minlərlə ev və müəssisə məhv edilib və 180 min nəfərə məcburi təxliyə əmri verilib. İqtisadi itkilər isə 250-275 milyard dollar arasında qiymətləndirilir ki, bu da 2024-cü ildəki "Helen" qasırğası və 2020-ci ilin bütün meşə yanğınları mövsümünün vurduğu zərərdən çoxdur.

Bu hadisələr göstərir ki, iqlim dəyişikliyi meşə yanğınlarının tezliyini və şiddətini artırır, bu da insanların həyatına, əmlakına və ətraf mühitə ciddi təsir göstərir.

Son illərin meşə yanğınları (2020-2024) ilə bağlı faktlar:

• Çili: 2023-cü ildə Çilidə baş verən meşə yanğınları 131 nəfərin həyatına son qoyub və geniş meşə sahələrini məhv edib.

• Havay, ABŞ: 2023-cü ildə Havay adalarında baş verən yanğınlar nəticəsində 100 nəfər həlak olub və ciddi dağıntılar qeydə alınıb.

• Yunanıstan: 2023-cü ildə Yunanıstanda meşə yanğınları 100 min hektardan çox ərazini əhatə edib və 19 nəfərin ölümünə səbəb olub.

• Son 20 ildə dünyada meşə yanğınlarının sayı iki dəfə artıb.

• 2023-cü ildə Kanadada 5 ay davam edən meşə yanğınları atmosferə çox böyük həcmdə karbon qazı buraxıb, bu da qlobal istiləşməni sürətləndirir.

İqlim Dəyişikliyi haqqında 10 mif / 2İqlim böhranı mediada gündəm mövzusuna çevrildikcə, iqlim dəyişikliyinin nə olduğu ...
17/01/2025

İqlim Dəyişikliyi haqqında 10 mif / 2

İqlim böhranı mediada gündəm mövzusuna çevrildikcə, iqlim dəyişikliyinin nə olduğu və ona nəyin səbəb olması ilə bağlı müxtəlif fikirlər yaranır. Bu səbəbdən, ən çox eşidilən miflərdən bəzilərini aydınlaşdırmağa çalışdıq ki, faktları uydurmadan ayıra biləsiniz.

Mif 2: Qlobal istiləşmə real deyil, çünki hələ də soyuq hava var

Qlobal istiləşmə Yer kürəsinin orta səth temperaturunun artmasına səbəb olur ki, bu da öz növbəsində təbii iqlim sistemlərimizi dəyişdirir. Bu dəyişikliklər ekstremal hava hadisələrinin, məsələn, daha şiddətli quraqlıqların, istilik dalğalarının və qasırğaların baş vermə ehtimalını artırır. Lakin qəribədir ki, bu, həmçinin daha sərt soyuq hava hadisələrinin ehtimalını da yüksəldə bilər.

Hava və iqlim arasında vacib bir fərq də mövcuddur. Hava Yer atmosferindəki qısamüddətli dəyişiklikləri əhatə edir və temperatur, yağış və buludluq kimi göstəriciləri bildirir. İqlim isə atmosferdə uzunmüddətli dəyişiklikləri nəzərdə tutur və uzun dövrlərə aid məlumatları əks etdirir.

Havanın qısamüddətli dəyişiklikləri davam edəcək, buna görə də Yer kürəsinin temperaturu artsa belə, soyuq hava dalğaları ilə qarşılaşmağa davam edəcəyik. Üstəlik, Yer kürəsi günəş ətrafında dövr etdiyi üçün təbii mövsümi dəyişikliklər davam edəcək; qış yenə də yaya nisbətən daha sərin hiss etdirəcək, baxmayaraq ki, ümumi temperatur 100 il əvvəlkindən daha yüksəkdir.

Yaxın 10 ilin ən ciddi Qlobal Riskləri elan olunubBu həftə Ümumdünya İqtisadi Forumu 2025-ci il üçün “Qlobal Risklər Hes...
17/01/2025

Yaxın 10 ilin ən ciddi Qlobal Riskləri elan olunub

Bu həftə Ümumdünya İqtisadi Forumu 2025-ci il üçün “Qlobal Risklər Hesabatı”-nı dərc edib. Hesabatda növbəti on il ərzində ən ciddi risklər müəyyən edilib:

• Ekstremal hava hadisələri
• Biomüxtəlifliyin itirilməsi və ekosistemlərin çökməsi
• Yer sistemlərində kritik dəyişikliklər
• Təbii resurs çatışmazlığı
• Yanlış məlumat və dezinformasiya
• Süni intellekt texnologiyalarının mənfi nəticələri
• Bərabərsizlik
• Cəmiyyətin qütbləşməsi
• Kiber casusluq və müharibə
• Ətraf mühitin çirklənməsi

Bu günlərdə WWF-in Baş Konservasiya mütəxəssisi Daudi Sumbanın qlobal ekoloji təhdidlərə qarşı transformativ tədbirlərin görülməsinə və dayanıqlığın artırılmasına çağırış edən bəyanatı dərc edilib. Bu bəyanatın maraqlı detalları haqda yaxın zamanda sizə də məlumat verəcəyik.

Şahdağ Milli Parkının qış mənzərələri öz gözəlliyi ilə heyran edir. Fotolarda meşələr və alp çəmənliklərinə keçid ərazil...
16/01/2025

Şahdağ Milli Parkının qış mənzərələri öz gözəlliyi ilə heyran edir. Fotolarda meşələr və alp çəmənliklərinə keçid əraziləri görünür. Bu ərazilər meşə kəllərinin təbii arealına çevrilib – bu möhtəşəm heyvanlar son illərdə Azərbaycan təbiətinə reintroduksiya proqramı sayəsində geri qaytarılıb.
Zubr gözətçilərimiz ərazilərdə mütəmadi patrul xidməti aparır, ekosistemin vəziyyətini müşahidə edirlər. Onların səyləri sayəsində biz bu nadir heyvanları qorumaqla yanaşı, onların davranış və ehtiyaclarını daha yaxşı anlaya bilirik.

Foto: Emil Khalilov Photography

İqlim Dəyişikliyi haqqında 10 mif İqlim böhranı mediada gündəm mövzusuna çevrildikcə, iqlim dəyişikliyinin nə olduğu və...
14/01/2025

İqlim Dəyişikliyi haqqında 10 mif

İqlim böhranı mediada gündəm mövzusuna çevrildikcə, iqlim dəyişikliyinin nə olduğu və ona nəyin səbəb olması ilə bağlı müxtəlif fikirlər yaranır. Bu səbəbdən, ən çox eşidilən miflərdən bəzilərini aydınlaşdırmağa çalışdıq ki, faktları uydurmadan ayıra biləsiniz.

Mif 1. Yer kürəsinin iqlimi həmişə dəyişib

Yer kürəsinin 4,5 milyard illik tarixi ərzində iqlim həqiqətən də çox dəyişib, bu doğrudur. Lakin indi müşahidə etdiyimiz sürətli istiləşmə prosesi planetin adi istiləşmə və soyuma dövrləri ilə izah edilə bilməz. Normalda yüz minlərlə ildə baş verən dəyişikliklər indi onilliklər ərzində baş verir.

Hazırda qlobal temperatur, iqlimin müşahidəsi və qeydlər başladığı dövrdən bəri ən yüksək səviyyədədir! Əslində, 1880-ci ildən indiyədək Yer kürəsində qeydə alınan ən isti 10 il 2014-cü ildən sonra baş verib.

Beləliklə, bu gün iqlim dəyişikliyindən danışarkən insanlar antropogen (insan fəaliyyəti ilə əlaqəli) iqlim dəyişikliyini nəzərdə tuturlar. Bu, Yer kürəsinin orta temperaturunun insan fəaliyyəti, məsələn, evlərimizi və nəqliyyatımızı işlətmək üçün enerji istehsal etmək məqsədilə kömür, neft və qazın yandırılması və qida istehsalı üçün ağacların kəsilməsi nəticəsində istiləşməsidir.

WWF arxivindən Həftənin Şəkili2024-cü il sentyabrın 16-da Braziliya Milli Parkı, Cerrado mühafizə olunan ərazisidə meşə ...
13/01/2025

WWF arxivindən Həftənin Şəkili

2024-cü il sentyabrın 16-da Braziliya Milli Parkı, Cerrado mühafizə olunan ərazisidə meşə yanğını. Yanğından milli parkın 1.473 hektar ərazisi zərər çəkmişdi.

Müəlliflik hüququ: © Jacqueline Lisboa / WWF-Braziliya

WWF-in hesabatına görə, Kamboca, Laos, Myanmar, Tailand və Vyetnamdan ibarət Böyük Mekonq bölgəsində 234 yeni növ kəşf e...
08/01/2025

WWF-in hesabatına görə, Kamboca, Laos, Myanmar, Tailand və Vyetnamdan ibarət Böyük Mekonq bölgəsində 234 yeni növ kəşf edilib.

Bu bölgə, dünyanın ən zəngin bioloji müxtəliflik məkanlarından biri hesab olunur və kəşf edilən yeni növlər arasında ilanlar, bitkilər, məməlilər, amfibiyalar və sürünənlər var.

Yeni kəşflər arasında bu maraqlı növlər var:

1. H'mong Kürəkli İlanı (Rhabdophis hmongorum)
Vyetnamda yerli porterlər tərəfindən təsadüfən tapılan və onların şərəfinə adlandırılan yeni ilan növüdür. Bu, bölgənin zəngin, lakin hələ də tam araşdırılmamış bioloji müxtəlifliyini göstərir.

2. Yeni Begoniya Növu (Begonia kayinensis)
Bu bitki yerli təbiət həvəskarının sosial mediada paylaşdığı bir fotoşəkil vasitəsilə alimlərin diqqətini çəkmiş və daha sonra rəsmi olaraq təsvir olunmuşdur.

3. “Vampir” Kirpisi (Hylomys macarong)
Dişləri ilə diqqət çəkən bu yeni məməli növü, beynəlxalq bir tədqiqat qrupu tərəfindən təsvir edilib. Araşdırmalar zamanı həm müasir texnologiyalardan, həm də muzey kolleksiyalarından istifadə olunub.

4. Parlaq Yaşıl Çuxur İlanı (Trimeresurus uetzi)
Bu ilan növü köhnə nümunələr və müasir DNT analizi vasitəsilə müəyyən edilib. Bu növün kəşfi, muzey kolleksiyalarının və genetik tədqiqatların əhəmiyyətini bir daha vurğulayıb.

5. Crocodile Newt (Tylotriton ngoclinhensis)
Vyetnamın mərkəzi dağlıq ərazisində kəşf edilən bu amfibiya növü nadir və təhlükə altında olan növlərdən biridir. Onun qorunması üçün xüsusi proqramlar həyata keçirilir.

Yeni növlərin kəşfi niyə vacibdir?

Bu yeni növlərin kəşfi yalnız təbiət haqqında anlayışımızı genişləndirmir, həm də onların qorunması üçün vacib məlumatlar təqdim edir. Böyük Mekonq bölgəsində vəhşi təbiət populyasiyaları 60%-dən çox azalmışdır və yeni növlərin qorunması ekoloji tarazlığın bərpasında mühüm rol oynayır.

WWF və digər təşkilatlar bölgənin təbii irsini qorumaq üçün tədqiqat, təhsil və yerli icmalarla əməkdaşlıq proqramlarını davam etdirirlər. Bu tapıntılar təkcə elmi nailiyyət deyil, həm də təbiəti qorumaq üçün çağırışın bir hissəsidir.

Böyük Mekonq bölgəsində 20,000-ə qədər bitki növü, 1,200 quş, 800 sürünən və amfibiya, həmçinin 430 məməli növü mövcuddur. 1997-ci ildən indiyədək burada 1300-dən çox yeni növ qeydə alınmışdır.

Bu bölgənin Fransanın ərazisinə bərabər olan meşə landşaftları dünyada ən geniş pələng yaşayış mühiti sayılır və Ümumdünya Təbiəti Mühafizə Fondu (WWF) tərəfindən pələnglərin qorunması işində prioritet zona hesab edilir.

WWF-in bu zonada gördüyü işlər haqda daha ətraflı məlumatla bu səhifəmizdə tanış olmaq olar (ingilis dilində):

https://www.worldwildlife.org/places/greater-mekong

28/12/2024

Əziz izləyicilər!

Yola saldığımız 2024-cü il ərzində Zəngəzur dağ silsiləsində ən azı 6 bəbir balası dünyaya gəlmişdir. Milli parkın hüdudlarında isə bir ana bəbir 3, digəri isə 2 bala ilə kameralarımıza düşmüşdür. Kameralar vasitəsilə Naxçıvanda tədqiqat apardığımız son 12 ildə ən məhsuldar il olmuşdur bu il.
Aşağıdakı videoda Banu adlandırdığımız bəbir 3 balası ilə kameranın önündən keçir. Onlardan ikisi aydın görünür, üçüncü balanı da videoda tapacağınıza əminik.
Qarşıdan gələn ilin daha da uğurlu olacağına ümid edirik.

WWF arxivindən Həftənin Şəkiliİmperator pinqvinlərinin (Aptenodytes forsteri) suya dalışı, Antarktida. İmperator pinqvin...
28/12/2024

WWF arxivindən Həftənin Şəkili

İmperator pinqvinlərinin (Aptenodytes forsteri) suya dalışı, Antarktida. İmperator pinqvinləri quşlar arasında dalış çempionlarıdır və 500 metr dərinliyə qədər üzə bilirlər.

Müəllif hüquqları: © Doug Allan / naturepl.com / WWF

WWF arxivindən "Həftənin Qalib Şəkili" Buzun arasından baxan dəniz bəbiri (Hydrurga leptonyx) və arxa planda dayanan Ade...
26/12/2024

WWF arxivindən "Həftənin Qalib Şəkili"

Buzun arasından baxan dəniz bəbiri (Hydrurga leptonyx) və arxa planda dayanan Adeli pinqvinləri (Pygoscelis adeliae). Şəkil Signu adasında, Antarktikada çəkilib.

Müəllif hüquqları: © Doug Allan / naturepl.com / WWF

Hind Himalaylarında, Ladakın yüksək dağlarında WWF kamerasına düşən Qar bəbiri. Müəllif hüquqları: © Sascha Fonseca / WW...
26/12/2024

Hind Himalaylarında, Ladakın yüksək dağlarında WWF kamerasına düşən Qar bəbiri.

Müəllif hüquqları: © Sascha Fonseca / WWF-UK

WWF-in 2022-ci il üçün təqdim etdiyi "Living Planet Report" (Yaşayan Planet Hesabatı), planetimizin ekosistemlərinin vəz...
23/12/2024

WWF-in 2022-ci il üçün təqdim etdiyi "Living Planet Report" (Yaşayan Planet Hesabatı), planetimizin ekosistemlərinin vəziyyətini və insan fəaliyyətinin təbiətə təsirini elmi şəkildə analiz edir.

Bu hesabat həm təbii resursların azalmasını, həm də bioloji müxtəlifliyin qorunması üçün təcili tədbirlər görülməsinin zəruriliyini vurğulayır. Hesabatdakı əsas məqamları maarıfləndirici postlar şəklində diqqətinizə çatdırırıq.

1. Bioloji müxtəlifliyin azalması

Bioloji müxtəliflik, həyatın müxtəlif formalarını – genetik material, növlər və ekosistemlər səviyyəsində əhatə edir. Bu müxtəliflik planetin ekosistemlərinin dayanıqlılığını təmin edir. Lakin insan fəaliyyəti nəticəsində bu müxtəliflik sürətlə azalmaqdadır. 2022-ci il hesabatımız bioloji müxtəlifliyin itirilməsi haqda ciddi siqnal verir.

Növlərin populyasiyasının azalması

Yaşayan Planet İndeksi (Living Planet Index) 1970-ci ildən indiyədək dünyanın müxtəlif yerlərində izlənilən 32 000-dən çox populyasiyadan məlumatları təhlil edir. Hesabat göstərir ki, qlobal miqyasda canlı populyasiyalarının orta azalma nisbəti 69%-ə çatıb. Tropik bölgələrdə vəziyyət daha kritikdir: Latın Amerikası və Karib hövzəsində canlı populyasiyaları 94%-ə qədər azalıb. Afrikada bu göstərici 66%, Asiya-Sakit okean regionunda isə 55%-dir.

Növlərin nəslinin kəsilməsi

Təbiətə olan təzyiqlər növlərin nəslinin kəsilmə sürətini də artırır. Belə ki, indiki göstəricilər normal təbii nəsli kəsilmə sürətindən dəfələrlə yüksəkdir. Təxminən hər gün 150-dən çox növün yox olduğu hesab edilir. Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Birliyinin (IUCN) Qırmızı Siyahısına əsasən, 1 milyondan çox növ (bitki və heyvanlar) nəsli kəsilmək təhlükəsi altındadır.

Azalmanın əsas səbəbləri

Bioloji müxtəlifliyin azalması əsasən insan fəaliyyəti ilə əlaqələndirilir. Əsas səbəblər kimi bunlar göstərilir:

- Habitatın itkisi və deqradasiyası: Meşələrin qırılması, şəhərləşmə və infrastrukturun genişlənməsi. 75%-ə qədər quru səthinin insan fəaliyyəti nəticəsində dəyişdirildiyi təxmin edilir. 70%-dən çox sulak ərazi son 300 ildə yox olub.

- İqlim dəyişikliyi: Temperatur və hava şəraitinin dəyişməsi canlıların yaşayış şəraitini pozur. İqlim dəyişikliyi 21-ci əsrdə 1 milyon növün yox olması təhlükəsini artırır.

- Həddən artıq istismar: Balıq ovu, ovçuluq və qeyri-qanuni ticarət bəzi növlərin sürətli azalmasına səbəb olur. Məsələn, bəzi balıq növlərinin populyasiyası son 50 ildə 50%-dən çox azalıb.

- Çirklənmə: Su hövzələrinin çirklənməsi və kimyəvi maddələrin yayılması növlərin sağlamlığına ciddi təsir edir.

- İnvaziv növlər: Qeyri-yerli növlərin yayılması yerli növlərə qarşı təhdid yaradır.

20/12/2024

Şahdağ milli parkının İsmayıllı bölməsində fəaliyyət göstərən fototələlərimizdən görüntülər.

Payızın son günlərində təbiət öz rənglərini zərifcə dəyişir və zubrların möhtəşəm vüqarı bu mənzərəyə xüsusi ahəng qatır...
13/12/2024

Payızın son günlərində təbiət öz rənglərini zərifcə dəyişir və zubrların möhtəşəm vüqarı bu mənzərəyə xüsusi ahəng qatır. Bu təbiət möcüzəsi Şahdağ Milli Parkının zəngin biomüxtəlifliyini əks etdirir.
IDEA Campaign
Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi
Foto: Emil Khalilov Photography

Əziz izləyicilər!Naxçıvan MR ərazisində ilk bəbir fotosunu 2012-ci ildə çəkmişdik. O vaxtdan indiyədək 20-dən artıq fərd...
09/12/2024

Əziz izləyicilər!
Naxçıvan MR ərazisində ilk bəbir fotosunu 2012-ci ildə çəkmişdik. O vaxtdan indiyədək 20-dən artıq fərdin yüzlərlə foto və videosunu əldə etmişik. Dişi fərdlərin ərazidə rast gəlməsi bizi xüsusilə sevindirir. Onlar kənardan gələn fərdlərlə yanaşı yerli populyasiyanın artmasında əvəzsiz rol oynayır. Yola salmaqda olduğumuz 2024-cü ildə daha bir dişi fərd kameralarımız tərəfindən qeydə alınmışdır. Adətimiz üzrə bütün fərdlərə ad qoyuruq və bunu Sizinlə birlikdə edirik.
Bu dəfə də təkliflərinizi gözləyirik. Zəngəzur dağlarının bu möhtəşəm mənzərəsində fotosunu çəkdiyimiz bu dişi bəbirə hansı adı təklif edirsiz?

Lüks avtomobil istehsalçısı olan “Jaguar” şirkətin yeni loqosunu təqdim edib və bu dəfə simvolik yaguar rəsmini öz loqos...
25/11/2024

Lüks avtomobil istehsalçısı olan “Jaguar” şirkətin yeni loqosunu təqdim edib və bu dəfə simvolik yaguar rəsmini öz loqosundan çıxarıb. Bu dəyişiklik bizə avtomobil satmaqdan daha vacib məsələlərin olduğunu xatırladır: heyvan növlərinin yox olmasını...

Son 50 ildə yaguarlar öz yaşayış sahələrinin yarısından çoxunu itirib və hətta bəzi populyasiyaların ciddi şəkildə nəsli kəsilməkdədir. Bu, təbiət və ekosistemlərin qorunmasının nə qədər vacib olduğunu bir daha bizə göstərir.

PLANETİN TƏBİƏTİNİ İNDİ QORUYAQ! ZAMAN İTİRMƏDƏN!

Posterin müəllif hüququ WWF Almaniyaya aiddir

Qlobal istiləşmənin insan həyatına təsiriQlobal istiləşmə prosesi insanların həyatına bir neçə istiqamətdə ciddi təsir g...
25/11/2024

Qlobal istiləşmənin insan həyatına təsiri

Qlobal istiləşmə prosesi insanların həyatına bir neçə istiqamətdə ciddi təsir göstərir. Bu təsirlər ekoloji, iqtisadi və sosial sahələrdə özünü göstərir və gələcəkdə daha da arta bilər:

1. Ekstremal hava şəraiti:

İqlim dəyişiklikləri daha güclü istilik dalğaları, qasırğalar, daşqınlar və quraqlıqların baş verməsinə səbəb olur. Məsələn, yüksək temperatur göstəricisi insanların sağlamlığı üçün ciddi təhlükə yarada bilər, bu xüsusən də yaşlılar və xəstə insanlar üçün ölümcül ola bilər. Daşqınlar və sel hadisələri infrastruktura ciddi ziyan vurur, yaşayış məntəqələrində evləri dağıdır və insanları köç etməyə məcbur edir.

2. Qida təhlükəsizliyi və kənd təsərrüfatı:

İqlim dəyişikliyi, əkin sahələrinin məhsuldarlığını azaldır. Quraqlıq, yağışın miqdarının azalması və temperaturun artması, əkinlərin zərər görməsinə səbəb olur. Bu, qida çatışmazlığına və qida qiymətlərinin artmasına gətirib çıxara bilər. İqlim dəyişikliyi xüsusən inkişaf etməkdə olan ölkələrdə kənd təsərrüfatı sektorunu ağır şəkildə təsir edir.

3. Sağlamlığa təsirləri:

İstiləşmə hava çirkliliyini artırır, bu da tənəffüs problemlərinə, allergiyalara və digər xəstəliklərə səbəb olur. Həmçinin, istilik və quraqlıq xəstəliklərin yayılmasını asanlaşdırır. Xüsusən, malyariya kimi infeksiyaların yayılma ehtimalı artır.

4. Sosial və iqtisadi təsirlər:

Yüksələn temperatur və ekstremal hava hadisələri yoxsul bölgələrdə yaşayan insanların həyatını daha da çətinləşdirir. Məcburi köç, sosial gərginliklər və humanitar böhranlar artmağa başlayır. İqtisadiyyat da ciddi zərbə alır: kənd təsərrüfatı və turizm kimi sahələr zərər görür, infrastruktura xərclər artır.

Qlobal istiləşmə təkcə ətraf mühitə deyil, insanların həyatına da ciddi təsirlər edir. Bu dəyişikliklərin qarşısını almaq üçün daha ciddi tədbirlər tələb olunur.

Address

Badamdar, 1st Residential Area, Turn 11, House 3
Baku
AZ1021

Telephone

+994125024683

Website

Alerts

Be the first to know and let us send you an email when WWF Azerbaijan posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.

Contact The Business

Send a message to WWF Azerbaijan:

Videos

Əziz izləyicilər! Yola saldığımız 2024-cü il ərzində Zəngəzur dağ silsiləsində ən azı 6 bəbir balası dünyaya gəlmişdir. Milli parkın hüdudlarında isə bir ana bəbir 3, digəri isə 2 bala ilə kameralarımıza düşmüşdür. Kameralar vasitəsilə Naxçıvanda tədqiqat apardığımız son 12 ildə ən məhsuldar il olmuşdur bu il. Aşağıdakı videoda Banu adlandırdığımız bəbir 3 balası ilə kameranın önündən keçir. Onlardan ikisi aydın görünür, üçüncü balanı da videoda tapacağınıza əminik. Qarşıdan gələn ilin daha da uğurlu olacağına ümid edirik.

Şahdağ milli parkının İsmayıllı bölməsində fəaliyyət göstərən fototələlərimizdən görüntülər.

Ceyranlar tarixən Azərbaycanın bütün mərkəzi düzənliyində, dağətəyi bölgələrində yayılmışdırlar və onların ümumi sayı onminlərlə ölçüldüyü barədə mənbələr vardır. XX əsrin birinci yarısında onların yaşayış yerləri kənd təsərrüfatı məqsədilə mənimsənilmiş, oralarda pambıq, taxıl və digər bitkilər əkilmiş, insan məskənləri salınmışdır. 1960-cı ildə aparılmış sayğı nəticəsində məlum olmuşdur ki, ölkəmizdə 200 başdan az ceyran qalmışdır. XX əsrin sonunda ölkəmizdə yalnız 2 izolə olunmuş ceyran populyasiyası mövcud idi - hazırki Şirvan MP ərazisində və Mingəçevir su anbarının cənubundakı Boz dağlarda. Onların ümumi sayı hazırda 8 min baş civarındadır. Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi, İDEA İctimai Birliyi və WWF tərəfindən aparılan reintroduksiya tədbirləri sayəsində ceyranlar tarixi areallarına qaytarılır.

The Living Planet Report
The Living Planet Report

Ümumdünya Təbiəti Mühafizə Fondu (WWF) planetimizdə baş verən son dəyişiklikləri, canlılar aləmi və eko-sistemlərin mövcud durumu, təbiətə dəyən ziyanın təhlili üzrə mühüm elmi araşdırma sənədi olan “Yaşayan Planet Hesabatı 2024”-ü təqdim edib (The Living Planet Report). Aşağıdakı çarx bu hesabatdan bəzi vacib məlumatları diqqət önünə çəkir. Video ingilis dilindədir.

Bezoar keçisi (Capra aegagrus)
Bezoar keçisi (Capra aegagrus)

Bezoar keçisi (Capra aegagrus) başqa adla Qaya keçisi Naxçıvan MR ərazisində yerləşən Zəngəzur dağ silsiləsində Bəbirin əsas qidasını təşkil edir. Qaya keçisinin sayındakı müsbət tendensiya Bəbir populyasiyasına da müsbət təsir edir. Daimi izləyicilərimiz çox yaxşı bilir ki, WWF Azərbaycan bəbirlərin monitorinqi üçün foto tələlərdən istifadə edir. Foto tələlərin sayı Naxçıvan MR-da artıq 100-ə yaxınlaşıb və onlar bizə heyvanların davranışı və ekologiyası haqqında dəyərli məlumatlar verir. Bu məlumatları ciddi elmi araşdırmalar etmək istəyən gənc magistr və doktorantlarla paylaşmağa hazırıq. Gəlin vəhşi təbiətimiz haqqında biliklərimizi birgə dərinləşdirək!

Kiçik Qafqaz dağlarında Qafqaz nəcib maralının (Cervus elaphus) nəslinin kəsilməsi XIX əsrin sonunda baş vermişdir (Vereşagin, 1942). Növün arealını bərpa etmək məqsədilə 1961-ci ildə Göygöl qoruğuna 7 baş maral gətirilərək öncə yarıqapalı şəraitdə artırılmış, sonradan meşəyə buraxılmışdır. 1985-ci ilə qədər onların sayı 125 başa çatmışdır. 1993-cü ildə hərbi münaqişə dövründə cəbhə xətti artıq Göygöl qoruğuna kimi gəlib çatmış və oradakı bütün ekosistem kimi maralların da mövcudluğunu təhlükə altında qoymuşdur. Qafqaz nəcib maralı populyasiyasının Göygöl milli parkında yenidən yavaş-yavaş bərpa olunması müşahidə kameralarımız tərəfindən qeydə alınır.

Qafqaz bəbiri. Video by Sondre Eriksen Hensema

Videonun səsini açın və diqqətlə dinləyin: planetimiz həyəcan təbili çalır! Dünyanın müxtəlif ölkələri olimpiya oyunlarında yeni rekordlar qırmaq, zəfər qazanmaq və çalışaraq birlikdə nələrin mümkün olduğunu göstərmək üçün bir araya gəlir. Ancaq yeni rekordlar yalnız idmanda deyildir. Hər gün planetimizdə yeni və inanılmaz iqlim dəyişikliyi rekordları qeydə alınır. ⚠ Ekstremal hava hadisələrindən tutmuş misli görünməmiş meşə yanğınlarına qədər, iqlim rekordları planetimizdə yenilənməyə davam edir! İnanılmaz insan səyi və qətiyyət idman arenasında uğur gətirir. Bu bizə insanların birgə əmək və səyi nəticəsində hər şeyin mümkün olduğunu göstərir. Elə isə, planetimizi və onun təbiətini qorumaq uçun birlikdə səy göstərək! Birlikdə mümkündür!

Zubrların monitorinqi zamanı əməkdaşlarımızın kameralarına tuş gələn Şahdağ milli parkının fauna aləmi. Video müəllifi: Xəlil Nurəliyev.

Cüyürlər (Capreolus capreolus) Göygöl milli parkı

İsmayıllı, Şahdağ Milli Parkı.

Cənubi Qafqazda Bəbirlərin Mühafizəsi Proqramı çərçivəsində 20-ilə yaxındır ki, Hirkan Millli Parkında monitorinq işləri aparılır. Bu müddət ərzində bəbirin unikal video və foto materialları əldə edilmişdir. Göstərdiyi əməkdaşlığa görə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinə və Hirkan Milli Parkına təşəkkürümüzü bildiririk!

Shortcuts

Share

Our Story

Ümumdünya Təbiəti Mühafizə Fondu (WWF) dünyanın ən iri təbiəti mühafizə təşkilatlarından biridir. Onun 5 milyondan artıq tərəfdaşı və dünyanın 130-dan artıq ölkəsində bölmələri vardır.