PWGenk - Plantenwerkgroep Genk

01/11/2024

De laatste excursie van het seizoen was afgelopen zondag 27 oktober en er was heel wat aanloop.

Ook twee weken ervoor, op zondag 13 oktober waren we op stap en verkenden we een deel van Zwartberg. Het was ook verkiezingszondag en we hadden kennelijk achter het stembureau, dat in het zaaltje van de Griekse Gemeenschap was, afgesproken. Dat leverde wel wat aandacht op van enkele vroege stemmers. We vonden al snel een bijzonderheid; een flinke zaailing van een Laurierboom (Laurus nobilis). In ons klimaat is dat geen vanzelfsprekendheid en terwijl er een verhaal bovenkwam van een enorme Laurierstruik uit een tuin bleken we ons bij een nog veel groter aangeplant exemplaar te bevinden. De struik was minimaal 4 meter hoog en stond op het punt te gaan bloeien.

Even verder gaf de Bermooievaarsbek enige discussie over de juiste determinatiekenmerken. Een vegetatief herkend exemplaar bleek niet de juiste beharing te hebben, want stond dicht bij een bloeiend exemplaar met andere beharing. In deze forumpost is het verschil in beharing tussen de soorten mooi te zien; https://forum.waarneming.nl/smf/index.php?topic=384755.msg2068638 . Zo leren we elke keer weer wat bij.

We kregen nog heel wat aanspraak in de wijk en bij een tuin waar we Kransmuur en Bont kroonkruid vonden, hadden we een heel gesprek met een bewoner over onder andere wat de (Italiaanse ?) schapen graag eten. Jamie vervolgde het gesprek in vlot Italiaans terwijl de anderen zich konden buigen over de zeldzame ondersoort van Harig vingergras, Digitaria sanguinalis subsp. pectiniformis, die ook nog aan de rand van de tuin groeide. Hier was een goede loep of een sterke inzoomend fototoestel wel voor aangewezen. Zie ook de foto van Thomas op Inaturalist van het exemplaar te Genk; https://inaturalist-open-data.s3.amazonaws.com/photos/441310334/original.jpg

Op 27 oktober maakten we een wandeling bij Winterslag en startten we op de parkeerplaats van het welbekende Genkse tuincentrum. Omdat er ook wat aanloop was uit verdere streken wilden we ook zeker wel het kleine deel van de terril laten zien dat in het beoogde kilometerhok lag, dus vonden we een creatieve manier, via een openstaande poort in een hoog hekwerk, om daar te komen. Bij het tuincentrum zelf 'scoorden' we nog wat aangevoerde soorten in de containers bij de aangeboden planten. Te noemen is met name de Aziatische veldkers. Een welbekend onkruid in de sierteelt.

Op de terril zagen we soorten als Driedistel, Donderkruid, Wilde marjolein en een grotendeels dode puzzelplant die Kruipend stalkruid bleek te zijn. We liepen via een bosje met allerlei tuinvlieders (en onder 'belangstelling' van de eigenaren van het gestorte tuinafval) naar het bos ten zuiden van de E314. Via een onbekende groeiplaats van in de Kempen zeer zeldzame Akkerereprijs (groeiplaatsbeschrijving blijkt uit de bijgevoegde foto) en de wel al bekende plek van een grote cotoneaster met zwarte bessen genaamd Cotoneaster leatevirens (geen Nederlandse naam) kwamen we uiteindelijk bij het talud van de snelweg. Hier stonden in een ondiepe gracht twee naaldvarens gebroederlijk naast elkaar. Het bleken een Zachte naaldvaren én de kruising tussen Zachte en Stijve naaldvaren (Polystichum x bicknellii) te zijn. Behalve de intermediaire kenmerken tussen beide oudersoorten ook te zien aan de gedeeltelijk abortieve sporen die door Thomas thuis in beeld konden worden gebracht.

Langzaam aan kwamen we nu weer vanuit het noorden bij de parkeerplaats van het tuincentrum, maar men had hier een goed hekwerk geplaatst waar we uiteindelijk ook echt niet onder-, over of tussendoor konden. Gelukkig zagen we op de afgesloten, intensief bereden reserveparkeerplaats nog wel soorten als Blauw walstro en Vreemde ereprijs en was het uiteindelijk ook niet zo heel ver omlopen om in het zondag-zonnetje voor dit seizoen afscheid van elkaar te nemen.

Van de winter zullen we weer een nieuw programma maken. Voorstellen voor te bezoeken plekken, kilometerhokken, natuurgebieden zijn natuurlijk welkom.

10/10/2024

We hebben weer heel wat gezien de afgelopen maanden en gaan ook nog wat zien de laatste twee flora-wandelingen van het jaar. De eerstvolgende is aanstaande zondag (13 oktober) om 9:30 u te Genk; Hoevezavel en Zwartberg. https://maps.app.goo.gl/zsGvoSwkHHhzPwC78

Op 25 augustus waren we op de Evence Coppeelaan te Genk te vinden alwaar een flinke herinrichting heeft plaats gevonden. Er is het nodige asfalt verdwenen en heraangelegd, de middenstrook is groener en er is plaatselijk opvang van regenwater voorzien in zogenaamde wadi's. We gingen eens kijken welke planten er al waren opgedoken en dat waren er heel veel. Wat ons opviel was de aanwezigheid van Chia, het welbekende 'superfood,' die ook mooi stond te bloeien. Dit duidt op rioolwater omdat de zaadjes, net als bij tomaat, niet goed verteren in ons darmstelsel. Daarnaast viel ons de regelmatig verspreid over het terrein voorkomende Knolcyperus op. Een soort die in akkers zo'n pest kan vormen dat akkerbouw er tijdelijk stopgezet kan worden. Kennelijk heeft de gemeente ergens een stuk grond, waar ze uit putten om grond aan te vullen bij wegenwerken, waar die plant nogal veel groeit. Zo verspreiden ze dus Knolcyperus over alle uithoeken van de gemeente. Minder schuldige soorten waren Welriekende ganzenvoet , Noorse ganzerik en tuinvlieders als Dille en Wijnstok. We vonden uiteindelijk meer dan 300 soorten op en langs de 1000 m weg, dus het was niet allemaal exoot en kwel.

Op 15 september waren we bij Zonhoven, Termolen. Dit is een uitgestrekt heideterrein dat overgaat in De Teut. Er is ook een kleine industriezone waar we begonnen met 'strepen'. Het was op zich al een tour om op de afspreekplek te komen, want het parcours van het WK wielrennen liep er vlak langs en we moesten eerst de Vrouwen Beloften afwachten voordat iedereen bijeen was. De bekende botanicus Jules was helemaal uit Landen komen afzakken en kon ons gedurende de wandeling flink bijspijkeren. We leerden onder andere over de steunblaadjes van Ringelwikke en Vierzadige wikke, over de biotoopvoorkeuren van Grondster en over de eerste vondsten bij Termolen van de Bidsprinkhaan in Vlaanderen. We deden op dat moment de laatste :-) . De droge heide staat verder niet bekend om haar plantensoortenrijkdom, maar wel om een heel aantal speciale soorten. Zo zagen we ook Bosdroogbloem, Tandjesgras en Dwergviltkruid. In de iets vochtigere bosranden naast het industrieterrein liep het aantal soorten toch nog iets op en eindigden we met een lijst van ca. 170 soorten.

Op Zondag 22 september, de week erna dus, waren we te As en bekeken we een stuk woonwijk, een oud spoor en wat droog loofbos en heide-achtige terreinen, waaronder een heel stuk onder de hoogspanningsmasten. In de woonwijk kwamen we via een 'brandgang' op een omgewerkt terrein waar heel wat 'moois' te vinden was. Het bestond voornamelijk uit ganzenvoeten met flink wat Doornappel, maar natuurlijk zagen we weer de nodige tuinvlieders zoals Sareptamosterd en akker-'onkruiden' als Postelein en Kleine majer. We hadden het wat moeilijk met alle variaties van Melganzenvoet. Die met ongekielde en weinig bemeelde bloemdekken en anderen met sterk gekielde en sterk bemeelde bloemdekken (zie foto) zouden dezelfde soort moeten zijn. We kwamen er niet goed uit. Het kolenspoortje bij As was totaal op de schop genomen en wordt een (breed) fietspad. Kennelijk is een 25 meter brede kapzone nodig om een fietspad van 3-4 meter breed aan te leggen. Het oogde nogal apocalyptisch. We zullen ermee moeten leven. Het aanpalende bos was droog en wat saai, maar de heitjes blonken uit in de aanwezigheid van de zeldzame Rode dopheide. We vonden ook wat Kruipbrem, Tormentil en langs de betonbaan een flinke hoeveelheid Slanke mantelanjer. En dat onder het 'genot' van 2 vervaarlijk blaffende en op ons af stuivende Deense doggen. Gelukkig kwamen we iets verder weer tot rust bij een aantal Winterlindes en een kleine, mogelijk geïntroduceerde populatie van Eenbloemig parelgras. Dat gras is in de Kempen verder quasi afwezig.

De bijgevoegde foto is door Thomas gemaakt met het toestel van Rutger :-) en stelt Melganzenvoet voor.

10/08/2024

Er hebben zich wederom wijzigingen in het programma voorgedaan. De eerstvolgende excursie is nu op 25 augustus. 9:30 uur.Hoefstadstraat 26, Genk. https://maps.app.goo.gl/FdtYzEG1kArHLUp28

Zie ook https://www.natuurpunt.be/werkgroepen/plantenwerkgroep-genk
voor onze andere excursies.

Op 14 Juli was de voorgaande excursie in de omgeving van Kattenvennen, Genk. Hier zijn (helaas) geen vennen te vinden, maar we konden wel heel wat andere biotopen bemonsteren. De omgeving bestaat uit veel naald- en wat minder loofbos, wat graslanden, steilranden en heiderestantjes en zelf wat oud jeneverbesstruweel.

We begonnen onder de hoogspanning waar het van bomen en struiken wordt vrijgehouden. We vonden hier onder andere een verwilderd Mansbloed. Deze struikachtige hertshooi is op een heel enkele plek wel inheems in Wallonië. Ook zagen we wederom een kruising tussen Zomer- en Wintereik. Deze Basterdeik houdt het midden tussen de ouders.

Om in het km-hok te blijven en omdat het zonde is om omwegen te volgen struinden we door het met mosrijke naaldbos (we hopen nog altijd eens een Dennenorchis te vinden), maar moesten om weer op de verharding te komen, ons ook door een zeer dicht jong bosje met prikkige Grove dennen worstelen. Zie foto door Kato.

We kwamen nu op een toegangsweg voor een enorme nieuwe parkeerplaats voor de Kattevennen, waar ook net een paardenconcours plaats vond. Tussen alle paardentrailers vonden we niet veel nieuws maar in de verplicht aangelegde wadi wel. Hier stond onder andere het Beklierd mottenkruid, dat kortgesteelde, bijna zittende bloemen heeft. Mottenkruid is langer gesteeld.

In de sterk begraasde paardenweitjes er vlakbij stond Liggende ganzenvoet. Een plant die we vooral van drooggevallen plaatsen langs de Maas kennen. Ook stond er onder de draad een plukje Grasklokjes. In het hellinkje richting het bos stonden enkele Dichte bermzegges die we officieel Paira's zegge moeten noemen. Via een bekende populatie Jeneverbes en heel wat bermplanten als Bont kroonkruid en Hartgespan kwamen we weer bij het begin van de wandeling uit. We hadden zo'n 250 soorten genoteerd. Het verslag had dus wat langer gekund..

23/06/2024

Op 14 juli is de volgende wandeling van PWGenk te Genk -Kattenvennen. Om 9:30 uur vetrekken we hier; https://www.google.com/maps/place/50%C2%B057'29.3%22N+5%C2%B031'26.2%22E/@50.9581389,5.5239444,649m/data=!3m2!1e3!4b1!4m4!3m3!8m2!3d50.9581389!4d5.5239444?entry=ttu

Dit is TER VERVANGING van de daar geplande wandeling op 30 juni. Die gaat dus niet door want beide 'leiders' zijn dan met vakantie. Ook aankondigingen elders worden veranderd.

Op 2 juni j.l. waren we op het Domein Kiewit en de directe omgeving en vonden we in een lange ochtend bijna 300 soorten. We begonnen bij de grote vijver (zie ook de door Thomas gemaakte foto) op het domein en konden al relatieve bijzonderheden als Borstelbies en Ruw walstro noteren. In het bos stonden opvallend grote populaties van Dalkruid. We liepen nu van het domein richting de spoorweg en parallel aan het spoor (op een publiek toegankelijk deel) konden we heel wat aanvullingen noteren. De Koningsvaren en Bleke morgenster waren wel de hoogtepunten. Langs de weg en half in het bos vonden we heel wat tuinvlieders en ruderale soorten die de soortenlijst bijzonder lang maakte.

Op 16 juni waren we langs de Maas bij Mazenhoven te vinden. Ook de beheerder van het Limburgs Landschap van het gebied dat we in het km-hok bezochten, kwam meelopen. De dijkflora ter plaatse was goed ontwikkeld met oa. Beemdkroon, Goudhaver, Gewone agrimonie, Wilde marjolein, Kruidvlier en op de 'binnendijk' naast Kraailook ook een grote populatie Slangenlook. De vaste deelnemers zijn ook zeer geïnteresseerd in alles wat afhankelijk is van de specifieke plantensoorten dus ook het schimmeltje op de Slangenlook kreeg speciale aandacht. Zo werd op de Poelruit ook de Ruitzaadgalmug gespot en zo werd de handigheid van het herkennen van planten ook op een andere manier nuttig toegepast.

We vonden vervolgens Maasraket en soorten als Wilde reseda, Zacht en Wit vetkruid op de grindige, normaal gezien droge ondergrond. De Maas bleek te vol te staan om ook daar de grindbedding, die normaal gezien wel droog ligt in juni, te bezoeken. We bleven rond de 250 soorten hangen.

01/06/2024

In het voorjaar is het maar druk voor liefhebbers van de wilde flora en morgen is er dan ook de zoveelste, maar natuurlijk ontzettend geweldig interessante activiteit van PWGenk. We gaan planten zoeken op en rond het domein Kiewit: https://www.google.com/maps/place/50%C2%B057'35.8%22N+5%C2%B022'22.7%22E/@50.9599444,5.3729722,334m/data=!3m2!1e3!4b1!4m4!3m3!8m2!3d50.9599444!4d5.3729722?entry=ttu , om 9:30 uur.

Onze trouwe volgers op facebook hebben twee verslagen van de afgelopen activiteiten moeten missen en dat willen we hierbij, zij het in korte bewoordingen, inhalen.

Op 5 mei gaf Thomas een inleiding in de floristiek / botanie aan cursisten en was er tegelijkertijd een excursie voor iets meer gevorderde plantenliefhebbers van PWGenk rond het PNC Genk. De groepen liepen dan weer uit elkaar en kwamen dan weer samen. Informatie werd gedeeld en doorgegeven. Aan het eind was er zelfs een warm drankje en een stukje vlaai en de diehards namen daarna nog een kijkje in Het Wik voor enkele speciallekes zoals Ongedoken moerasscherm en Waterscheerling.

Op 19 mei was er weer een klassieke PWGenk excursie met het nodige struinwerk. Op de afspreek- en parkeerplaats van Heis Sport vonden we al Vreemde ereprijs en Klein robertskruid, op een oud voetbalplein groeide een nogal groot Duits viltkruid en langs het spoor richting Genk viel ons een vreemde tussenvorm van Klein robertskruid en Robertskruid op met lichtroze bloemen. Volgens een Akense botanist betreft dit Geranium alboroseum, maar andere kenners zijn nog niet helemaal overtuigd van het bestaan van dit taxon.

Langs het spoor stond onder meer ook een uit Genk bekend plantje: de Lancetbladige basterdwederik. Het bleek bij elkaar genomen een heel afwisselend en rijk km-hok te zijn met op die dag zo'n 260 soorten. We gaan ze niet allemaal noemen behalve dan nog een tweede vondst voor België van een verwilderde Robinia x margaretiae (R. hispida x R. pseudoacacia), een Robinia (Valse acacia) met lichtroze bloemen. Al net zo uitloperig als de ouder Robinia pseudoacacia.

3500 Hasselt, Belgium

04/05/2024

Morgen gaan we weer op pad met PWGenk, maar is een speciale dag. Er zijn een aantal cursisten die Thomas binnen een uur uitleg gaat geven over het (Belgische) plantenrijk en daarna is er een excursie. Voor wie binnen mee wil luisteren graag een half uur eerder aanwezig te zijn dan normaal: 9:00 uur aan het PNC https://www.google.com/maps/place/Provinciaal+Natuurcentrum+Limburg+(PNC)/@50.9650657,5.4282566,221m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x47c120b20e479c7f:0xfb782b52458b4812!8m2!3d50.9655092!4d5.4292939!16s%2Fg%2F11g8cxr3b2?entry=tts

Voor wie alleen de excursie wil volgen, kun je iets later komen (de gebruikelijke 9:30 uur). Je wordt dan opgevangen en loopt met Rutger een half uurtje of iets langer mee rond de vijver aan het PNC. Daarna is er een gezamenlijke excursie in Het Wik.

Nu volgt het verslagje van 24-04 2024. We waren te Eigenbilzen om de wilde planten van het kerkhof en de achterliggende bossen te bekijken. Twee oude bekenden uit Oost-Vlaanderen waren speciaal vroeg opgestaan om ons te vergezellen.

Op het Kerkhof zagen we oa. Muurleeuwenbek en Muurvaren, een verwilderd Zacht vetkruid (zit veel in sedummatten en bloemstukjes), naast heel wat algemene akkeronkruiden. We liepen vervolgens langs het oude spoor, dat grotendeels begroeid is geraakt met bomen, en zagen in het stenige talud soorten als Stijve en Zachte naaldvaren en een Geschubde mannetjesvaren.

Aan de onderzijde van het talud stroomde aan de ene kant een mooie beek met soorten in haar hogere oevers als Witte klaverzuring en Ruige veldbies, aan de andere kant was er een vochtig hooiland met een vijvertje. Dit terrein wordt zeer goed onderhouden door een natuurvereniging en dat was te zien aan het assortiment planten. We noemen slechts Gulden boterbloem, Moerasstreepzaad en Weide-vergeet-mij-nietje. De lijst was namelijk behoorlijk lang en sommige bijzonderheden kunnen we beter niet bij naam noemen. Tussen de plantjes door vlogen de nodige Oranjetipjes, dus het was een met recht te beschermen paradijsje.

De vegetatie wilden we niet te veel vertrappelen dus maakten we na een kort bezoekje nog een ommetje door wat minder kwetsbaar biotoop, de ondergroei van een wat droger bos. Hier was mooi de overgang van de Kempen naar Haspengouw te aanschouwen; vanuit een voedselrijker, kalkrijker deel liepen we binnen een 100-tal meters naar een kiezelrijker, kalkarmer en ook zandiger deel waar we al direct soorten als Valse salie, Adelaarsvaren en Brem zagen. Al bij al was de ochtend zeer leerzaam. Op ons lijstje prijkten meer dan 200 plantensoorten.

Tot slot: De vraag: 'Wat doe je eigenlijk met de gegevens?' wordt ons wel eens gesteld. Het soms gegeven antwoord: 'Niets!' is allicht wat cru geformuleerd. De gegevens komen op waarnemingen.be en worden daar natuurlijk wel door anderen gebruikt, oa door beheerders, andere waarnemers en voor het algehele overzicht van de verspreiding van planten. Er gebeurt dus wel zeker iets mee, maar PWGenk heeft er zelf vooralsnog geen gericht doel mee. Of het zou moeten zijn dat we er verslagjes als hierboven mee willen maken. Dan is dat toch nog iets!

★★★★☆ · Federal government office

20/04/2024

Voor de last-minute-beslissers en ik-wacht-wat-het-weer-gaat-doen-mensen een warme oproep om morgen (zondag 21 april) met PWGenk mee te gaan zoeken naar bloeiende, niet bloeiende maar in ieder geval boeiende wilde planten te Eigenbilzen. We beginnen op 9:30 aan het kerkhof: https://www.google.be/maps/place/50%C2%B052'38.8%22N+5%C2%B034'21.7%22E/@50.8774444,5.5726944,669m/data=!3m2!1e3!4b1!4m4!3m3!8m2!3d50.8774444!4d5.5726944?entry=ttu

Voor wie wil weten hoe geweldig die excursies wel niet zijn een kort verslag van onze wandeling op 7 april te Kortessem: We begonnen daar op de kleine parking van het Hemelspark en noteerden daar al de nodige planten. We kregen gezelschap van een toevallige wandelaar die het gebied goed kende en ook wel eens wat meer van planten in zijn favoriete natuurgebied wilde weten. Altijd welkom!

Op het randje van de parking richting een vijvertje struikelden we al over Slanke sleutelbloem, Daslook en Zeegroene zegge en dat zijn in Genk zeker geen alledaagse soorten. De nodige exoten als Reuzenberenklauw, Japanse duizendknoop, Japanse kamperfoelie en Schijnaardbei werden er ook gevonden; een teken dat het parkje al heel wat bezoekers en beheer (in de ruime zin van het woord) achter de rug heeft.

We wilden zeker ook een stuk van het Bellevuebos dat nog in het IFBL-kilometerhok dat we deden lag bekijken, dus liepen we daarheen via een aangrenzend stuk landbouw (akker en boomgaard). Een kleine zoektocht naar onze favoriete akkerplant Muizenstaart leverde helaas niets op. Onderweg aan de rand van de beek was wel een mooie populatie Reuzenpaardenstaart te vinden, helaas wel wat doorgroeid met wederom Japanse duizendknoop.

In het Bellevuebos werden we getrakteerd op een palet van oud-bosssoorten alhoewel het bosbestand nogal jong oogde. Dat was met name te danken aan afstervende Essen (door de Essenziekte) en de daarvoor in de plaats gekomen massale opschietende jonge Gewone esdoorns. We vonden in het bos onder andere Bosanemoon, Boszegge, Bleeksporig bosviooltje, Gevlekte aronskelk, Muskuskruid, Gulden boterbloem, Tweestijlige meidoorn (en de kruising met Eenstijlige) en Stijve naaldvaren. Met recht een voorjaarsbos te noemen.

Voor de terugweg kozen we door stukje door de bebouwing te lopen en vonden daar nogal wat 'urbanen' als Muurvaren en Gehoornde klaverzuring. Met 210 soorten in totaal deze ochtend mochten we toch aardig tevreden zijn.

Foto (door Thomas): Behalve de weelderige plantengroei van het Bellevuebos kreeg ook de vogelzang de nodige aandacht.

18/03/2024

Ons programma van 2024 is al een tijdje klaar en zichtbaar op https://www.natuurpunt.be/werkgroepen/plantenwerkgroep-genk De gezamenlijke excursies in dit programma zijn beschikbaar voor alle leden / belangstellenden van mossen- en plantenwerkgroepen in Belgisch Limburg en worden op 1 na (die van 16 juni) niet door PWGenk georganiseerd en vinden ook niet plaats op onze gebruikelijke zondagen. Belangstellenden, ook die van PWGenk, zijn wel uitdrukkelijk uitgenodigd. De eerste echte PWGenk excursie is op zondag 7 april bij Kortessem en start om 9:30 hier: https://maps.app.goo.gl/hbvEf3HxtLCZQ4qZ8

★★★★☆ · Parking lot