Discover Atsbi wemberta

31/12/2023

22/11/2019

14/10/2019

ደብረሰላም ሚካኤል
---------------
እዚ ቤተክርስትያን ብናይ ከባቢ ሕብረተሰብ ኣብርሃ ወኣፅብሃ ደብረሰላም ይበሃል። ብዓለም ለኸ ዌብ ሳይታት ግና ሚካኤል ደብረሰላም ብዝብል ሽም ይፍለጥ።
ደብረሰላም ሚካኤል (ኣብርሃ ወ ኣፅብሃ ደብረሰላም) ካብ ከተማ ኣፅቢ እንዳስላሴ ንኣንፈት ሰሜን ምዕራብ 9 ኪ.ሜ ርሒቑ ዝርከብ ኮይኑ ኣብ ማእኸል ጎቦ ዝተሃንፀ ጥንታዊ መስሕብ እዩ። ከም መፅናዕቲ ኣባ ተወልደመድህን ዮሴፍ እቲ ቤተክርስትያን ኣብ 6ይ ክፍለዘበን እዩ ተሃኒፁ።
ኪነ ህንፃ ቤተ ክርስትያን ደብረሰላም ሚካኤል ካብ ካልኦት ኣብያተ ክርስትያናት ትግራይ ፍልይ ዝበለ እዩ። ምኽንያቱ ድማ እቲ ቤተ ክርስትያን ኣብ ውሽጢ ካልእ ቤተ ክርስትያን ዝተሰርሐ እዩ። ኣይቪ ፒርስ ዝተብሃለት ተማራማሪት ኪነ ህንፃ ንቲ ቤተክርስትያን ክትገልፆ ከላ ሓደ ቤተክርስትያን ኣብ ውሽጢ ካልእ ቤተክርስትያን (a church with in a church ) ኮይኑ ምስርሑ ፍሉይ ኪነ ህንፃ ዝዓረፎ ኣተሃናንፃ እዩ። ናይዚ መግለፂ ብሓደ ወገን ድርብ ቅኔ ማህሌትን ቅድስትን ዘለዎ ብምዃኑ ብኻሊእ ወገን ድማ በዓል ሓደ ደብሪ ህንፃ ምዃኑ እዩ።
እዚ ጥንታዊ ቤተክርስትያን ሓሙሽተ መለለዪ ቅዲ ኣተሃናንፃታት ኣለውዎ። እቲ ሓደ ሳንድዊች ዝበሃል ቅዲ መንደቕ ዝኽተል ምዃኑ እዩ። ሳንድዊች ማለት ፅሩብ እምንን ፅሩብ ዕንፀይትን ኣዋሲብካ ብምግጥጣም ምስራሕ ማለት እዩ። ካልኣይ ስዋስቲካ (ጀርመንኛ) ዝበሃል ናይ መስኮት ቅርፂ ዘለዎን እቲ መስኮት ካብ ሓደ እምኒ ተፈልፊሉ ዝተሰርሐ ምዃኑ እዩ። ሳልሳይ ኣብ ግድግዳ፣ ሞሮን ዕንፀይትታትን እቲ ህንፃ ዝተስኣሉ ብርክት ዝበሉ ጥንታዊ ናይ ቅብኢ ጥበባት ዝረኣየሉ ህንፃ እዩ። ንኣብነት ኣብ ቤተ መቅደስ ዝርከቡ ብጣዕሚ ዝሃሰሱ ስእልታት፣ ኣብ መስኮት ዕንፀይቲ ዝተሰኣለ ናይ ወላዲተ ኣምላክ ስዕሊ(The Virgin and her Son ) ብዙሓት ወጻእተኛታት ዘደመሙን ኣግራሞት ዝፈጠሩን እዮም። ራብዓይ ካብ ደገ ተፀሪቦም ዝኣተዉ ናይ ከውሒ ኣዕምዲ (Rock Pillars) ብምግጥጣም ዝተሰርሐ እዩ። እዚ እቲ ብጣዕሚ ዘደንቕ ዝረቐቐ ቴክኖሎጂ እዩ። እቲ ሓምሻይ ዝረቐቐ ናይ ሓፂንን ዕንፀይቲን ቴክኖሎጂ ዝተጠቐመ ቤተክርስትያን እዩ።
ብተወሳኺ ካብ ደቀቕቲ ኣእማን ዝተነደቑ ግድግዳታት፣ ኣኽሱማዊ ሰረገላታት፣ ካብ ዕንፀይቲ ዝተሃነፁ መሳኹቲ መሰል ቅርፅታት፣ ወዘተ ደብረሰላም ሚካኤል ንምግላፁ ዘፀህም ወናኒ ብዝኃ ጥበባት ምዃኑ ዘመላኽት እዩ።
ቅድስትን ቤተ መቅደስን ዝራኸብሉ ክፍሊ ፀቢብን ፅልምት ዝበለን እንትኸውን ስፍሓቱ 6 ሜትሮ ብ6 ሜትሮ ኮይኑ ቃስትኡ ድማ 7 ሚትሮ ብራኸ ኣለዎ። በዓል ሰለስተ ቤተ መቕደስ እውን እዩ። እቲ ቤተ ክርስትያን ኣብ ውሽጡ ዓርሶም ክኢሎም ጠጠቅእውን እዩ። እቲ ቤተ ክርስትያን ኣብ ውሽጡ ዓርሶም ክኢሎም ጠጠው ዝበሉ 4 ዓምድታት እንትህልውዎ 2.6 ሜትሮ ብራኸ ኣለዎም። ቅድስትን ቤተ መቅደስን ፀልማት ብምዃኖም መብራህቲ (ላምባዲና) ምሓዝ የድሊ።
ኣብ ቀፅሪ እቲ ቤተ ክርስትያን ብርክት ዝበሉ ጥንታዊ መልግባትን ዝፈራረሱ ኣባይትን ይርከቡ።
ክብረ በዓል ደብረ ሰላም ሚካኤል ጥቅምቲ 4 እዩ።
ዘይተላለዩ መስሕባትና ንምልላይ እጃምና ነወፊ!

12/12/2018

Reminding Dejazmach Subagadis' Gifts to Atsbi Wemberta

12/12/2018

Thinking in mind why the people of Atsbi wemberta are preparing for Hura Seleste - Lidet Cultural Festival.
------
Cultural Tourism and Cultural Festivals
------------
Cultural tourism is defined by Tourism industry professionals as "Travel directed toward experiencing the arts, heritage and special character of a place.“
Culture is a main attraction of tourism. Without culture to make a difference, a tourist site would be a boring place.
Without different cultural heritages, therefore, places across the world would have little to offer as attractive tourist sites.
Cultural tourism is defined by international Cultural
Tourism Charter professionals as " Domestic and international tourism continues to be among the foremost vehicles for cultural exchange, providing a personal experience, not only of that which has survived from the past, but of the contemporary life and society of others.."
Development of Cultural Tourism through Festivals
As a type of cultural tourism, cultural festivals in particular enable "intangible" regional culture to attract tourists at low expenditure, and spread regional culture with ease.
Cultural festivals do not require fixed buildings, and may make good use of existing space.
Thus, cultural festivals may be classified as economically, socially, and environmentally sustainable tourism.
Festivals provide an opportunity for the local people to develop and share their culture, which create a sense of values and beliefs held by the individuals in a local community.
Festivals provide the tourist the opportunity to see how the local communities celebrate their culture and help the visitors to interact with the host community.

Role of Local Communities
-------------
Festivals play a major part in a city and local community.
Festivals are attractive to host communities, because it helps to develop local pride and identity for the local people.
The peoples and communities that host the festival provide the visitors with a vibrant and valuable culture.
Local communities play vital roles in developing tourism through festivals.
The events in turn are seen as an important tool for attracting visitors and building the image within different communities.

Potential Benefits of Cultural Tourism
----+---
- increased resources for the protection and conservation of natural and cultural heritage resources
- increased income from tourism expenditures
- increased induced income from tourism expenditures
- new employment opportunitie

02/10/2018

ደብረሰላም ሚካኤል

# # # # # # # # # # # # # # # # # # #
እዚ ቤተክርስትያን ብናይ ከባቢ ሕብረተሰብ ኣብርሃ ወኣፅብሃ ደብረሰላም ይበሃል። ብዓለም ለኸ ዌብ ሳይታት ግና ሚካኤል ደብረሰላም ብዝብል ሽም ይፍለጥ።
ደብረሰላም ሚካኤል (ኣብርሃ ወ ኣፅብሃ ደብረሰላም) ካብ ከተማ ኣፅቢ እንዳስላሴ ንኣንፈት ሰሜን ምዕራብ 9 ኪ.ሜ ርሒቑ ዝርከብ ኮይኑ ኣብ ማእኸል ጎቦ ዝተሃንፀ ጥንታዊ መስሕብ እዩ። ከም መፅናዕቲ ኣባ ተወልደመድህን ዮሴፍ እቲ ቤተክርስትያን ኣብ 6ይ ክፍለዘበን እዩ ተሃኒፁ።
ኪነ ህንፃ ቤተ ክርስትያን ደብረሰላም ሚካኤል ካብ ካልኦት ኣብያተ ክርስትያናት ትግራይ ፍልይ ዝበለ እዩ። ምኽንያቱ ድማ እቲ ቤተ ክርስትያን ኣብ ውሽጢ ካልእ ቤተ ክርስትያን ዝተሰርሐ እዩ። ኣይቪ ፒርስ ዝተብሃለት ተማራማሪት ኪነ ህንፃ ንቲ ቤተክርስትያን ክትገልፆ ከላ ሓደ ቤተክርስትያን ኣብ ውሽጢ ካልእ ቤተክርስትያን (a church with in a church ) ኮይኑ ምስርሑ ፍሉይ ኪነ ህንፃ ዝዓረፎ ኣተሃናንፃ እዩ። ናይዚ መግለፂ ብሓደ ወገን ድርብ ቅኔ ማህሌትን ቅድስትን ዘለዎ ብምዃኑ ብኻሊእ ወገን ድማ በዓል ሓደ ደብሪ ህንፃ ምዃኑ እዩ።
እዚ ጥንታዊ ቤተክርስትያን ሓሙሽተ መለለዪ ቅዲ ኣተሃናንፃታት ኣለውዎ። እቲ ሓደ ሳንድዊች ዝበሃል ቅዲ መንደቕ ዝኽተል ምዃኑ እዩ። ሳንድዊች ማለት ፅሩብ እምንን ፅሩብ ዕንፀይትን ኣዋሲብካ ብምግጥጣም ምስራሕ ማለት እዩ። ካልኣይ ስዋስቲካ (ጀርመንኛ) ዝበሃል ናይ መስኮት ቅርፂ ዘለዎን እቲ መስኮት ካብ ሓደ እምኒ ተፈልፊሉ ዝተሰርሐ ምዃኑ እዩ። ሳልሳይ ኣብ ግድግዳ፣ ሞሮን ዕንፀይትታትን እቲ ህንፃ ዝተስኣሉ ብርክት ዝበሉ ጥንታዊ ናይ ቅብኢ ጥበባት ዝረኣየሉ ህንፃ እዩ። ንኣብነት ኣብ ቤተ መቅደስ ዝርከቡ ብጣዕሚ ዝሃሰሱ ስእልታት፣ ኣብ መስኮት ዕንፀይቲ ዝተሰኣለ ናይ ወላዲተ ኣምላክ ስዕሊ(The Virgin and her Son ) ብዙሓት ወጻእተኛታት ዘደመሙን ኣግራሞት ዝፈጠሩን እዮም። ራብዓይ ካብ ደገ ተፀሪቦም ዝኣተዉ ናይ ከውሒ ኣዕምዲ (Rock Pillars) ብምግጥጣም ዝተሰርሐ እዩ። እዚ እቲ ብጣዕሚ ዘደንቕ ዝረቐቐ ቴክኖሎጂ እዩ። እቲ ሓምሻይ ዝረቐቐ ናይ ሓፂንን ዕንፀይቲን ቴክኖሎጂ ዝተጠቐመ ቤተክርስትያን እዩ።
ብተወሳኺ ካብ ደቀቕቲ ኣእማን ዝተነደቑ ግድግዳታት፣ ኣኽሱማዊ ሰረገላታት፣ ካብ ዕንፀይቲ ዝተሃነፁ መሳኹቲ መሰል ቅርፅታት፣ ወዘተ ደብረሰላም ሚካኤል ንምግላፁ ዘፀህም ወናኒ ብዝኃ ጥበባት ምዃኑ ዘመላኽት እዩ።
ቅድስትን ቤተ መቅደስን ዝራኸብሉ ክፍሊ ፀቢብን ፅልምት ዝበለን እንትኸውን ስፍሓቱ 6 ሜትሮ ብ6 ሜትሮ ኮይኑ ቃስትኡ ድማ 7 ሚትሮ ብራኸ ኣለዎ። በዓል ሰለስተ ቤተ መቕደስ እውን እዩ። እቲ ቤተ ክርስትያን ኣብ ውሽጡ ዓርሶም ክኢሎም ጠጠቅእውን እዩ። እቲ ቤተ ክርስትያን ኣብ ውሽጡ ዓርሶም ክኢሎም ጠጠው ዝበሉ 4 ዓምድታት እንትህልውዎ 2.6 ሜትሮ ብራኸ ኣለዎም። ቅድስትን ቤተ መቅደስን ፀልማት ብምዃኖም መብራህቲ (ላምባዲና) ምሓዝ የድሊ።
ኣብ ቀፅሪ እቲ ቤተ ክርስትያን ብርክት ዝበሉ ጥንታዊ መልግባትን ዝፈራረሱ ኣባይትን ይርከቡ።
ክብረ በዓል ደብረ ሰላም ሚካኤል ጥቅምቲ 4 እዩ።
ዘይተላለዩ መስሕባትና ንምልላይ እጃምና ነወፊ!

03/05/2018

ብዛዕባ እዚ ምግቢ እንታይ ትፈልጡ

03/05/2018

ካብ ሓድግታት ማርያም ዲቦ

03/05/2018

ጥሕሎ
ንልቢ የጥልሎ

01/12/2017

01/12/2017

Atsbi Wemberta is a roof for Tigray's attractions.

01/12/2017

16/10/2017

ኣሰራርሓን ኣቀራርባን ጥሕሎ
================
ኣብ ኣፅቢ ወንበርታ ብሓፈሻ ምብራቕ ትግራይ ሰገም ብበዝሒ ይፈሪ፡፡ ዳርጋ ዝበዝሕ ምህርቲ ሓረስታይ ኣፅቢ ወንበርታ ሰገም እዩ፡፡ ሰገም ከዓ ኩሉ ነገር እዩ፡፡ ቡቕልን ሃውሽቶን ብምኻን ንእታወት ጉዕሽ ስዋ ይውዕል፡፡ እንጀራን ቅጫን ይኸውን፡፡ ብዝበለፀን ብስፍሓት ግን ንመግቢ ጥሕሎ ምድላው መተካእታ ዘይብሉ ግደ ይፃወት፡፡ ንምኻኑ ጥሕሎ ከመይ ይዳሎን ይቐርብን?

ምድላው ዘግሒ
==============
ዝሓሽ፣ ፁሩይን ፉሩይን ስገም እምኒ ወይ ገለ ዕያይ ከይህልዎ ይእረ፡፡ ተኣርዩ ምሰተወድአ፤ ኣጋምሸት ምስኮነ ኣብ ዕትሮ ማይ ይልህብ (ይመውቕ) ፡፡ ገርገር ክሳዕ ዝብል ክፍልሕ የብሉን፡፡ ስዒቡ እቲ ተኣርዩ ዝተዳለዎ ስገም ይኣቱ፡፡ ብነዊሕ በትሪ ይሕበር፡፡ ቡዙሕ ከይፀንሐ ተረሽዋ ወይድማ ሕፅሕፅ ሳዕሪ ናብ ኣፍ እቲ ዕትሮ ከሪሩ ምሰተወተፎ፤ እቲ ማይ ይዝቆቕ፡፡ ዝተረፈ ማይ ውዑይ ፀፊፉ ንክሓድር ከኣ እቲ ዕትሮ ተወቲፉ ንቑልቁል ኣፋ ይድኣእ፡፡ ምስ ፀፈፈ ናብ ተረሽዋ/ክሻ ተገልቢጡ ዝተረፈ ማይ እንተለዎ ነፂፉ ይሓድር፡፡

ኣዴታት ንጉሆ (መብዛሕቲኡ ግዜ ሰዓት ሰለዘይብለን ደርሆ ነቆ ምስደጋገመ) ተሲኦን ሞቕሎ ይእጉዳ፡፡ ንዘግሒ መቕለይ ዝኸውን ሞቕሎ ካብ ሸኽላ ዝስራሕ ኮይኑ ጉድጉድ ዝበለ ረቂቕ መሰበኒ/መልወሲ ሸሓነ ዝመስል ውፅኢት ኣይኖ እዩ፡፡ እቲ መቕሎ ክረስን ከሎ ነቲ ተኣሊኹ ዝሓደረ ስገም ሰለዘሕርሮ፤ እንተሓሪሩ ድማ ፀሊም ዝበዝሖ ጥሕኒ ሰልዝኸውን ብስርውና ኣንስቲ ሰለዘጋልፅ እኹል ጥንቃቐ ዝሓትት እዩ፡፡ ሰለዝኾነ ከዓ ኣብ ልዕሊ እቲ መቕሎ ዝድረብ ሑፃ ኣሎ፡፡ እቲ መቕሎ ረሲኑ ነቲ ሑፃ ምስ ኣርሰኖ ካብቲ እሉኽ ስገም እንዳተነከየ ናብኡ ይሕወስ ፡፡ ደሓር ካብ ሰርዲ ብዝራሕ ዕታሮ ዝኣክል ጥማር ሰርዲ (ማሓሰስ) ንየማንን ንፀጋምን እንዳመለላሰ ይቐልዎ፡፡ ፍፅሕፅሕ እንዳበለ ምስ ዓምበበ እኽልእኽሉ እንደጎለል ሕፃ ኣብቲ ሞኽሎ ክተርፍ ብዘኽእል ኣገባብ ናብቲ ኣብ ጎኒ ሞቕሎ ኣብ መሬት ተኻዒቱ ዝተዳለ ቦኽራ ዝበሃል ጉድጋድ ይወፅእ፡፡ ክሳዕ ቦኽራ ዝመልእ ኣብኡ እንደፈሰሰ ዘግሒ ይዝሕል፡፡ ክመልእ ከሎ ናብ ተርሽዋ/ዓሸና ይቕነስ፡፡ ዘግሒ ናብ ተርሽዋ መሊኡ ተሰኪመን ናብ ደምባ/በ ወይ መረባ የውፅእእኦ፡፡ ፃንሒት እንዳሞቕሎ ዘግሒ ተወዲኡ ናብ ምፍፃሕ ይሰጋገር፡፡

ምፍፃሕ ዘግሒ ኣዝዩ መድከምን ጉልበት ዝሓትትን እዩ፡፡ ሞጉእን ውዲ ሞጊእ ይዳሎ፡፡ መዛሕቲኡ ግዜ ተፃዋራይ ክኸውን ተባሂሉ ሞጉእ ካብ ኣውሊዕ ይስራሕ፡፡ መዲ ሞጊእ ውን ከምኡ፡፡ ደሓር ዝተቐለወ ዘግሒ ናብቲ ተነዲሉ ዝተሰርሐ ቁራፅ ኦም ግንድማ እኹል ወዋህለሊ ጉድጋድ ዘለዎ ደው ዝበለ ሞጉእ ብምሸ ወይ ቀርሔት እንዳተደምሓ ፍርቂ ኣፉ ክሳዕ ዝበፅሕ ይምላእ፡፡ ክሳዕ መወዳእታ ግን ክመልእ የብሉን፡፡ ክፍፃሕ ከሎ ስለዝፈስስ፡፡ እቲ ንምትሓዝ ምችኡ ከይኑ ዝተሰርሐ ሕፅር ኢሉ ርጉድ ዝበለ ቁራፅ ሰራይት ዝመስል ወዲ ሞጉእ ኣዴታት ብክልተ ኢድን ኣብ ላዕላዋይ ዓፉ ሒዘን የእዳወን ከይርብርብ ናብ ከብዲ ኢደን እንትፍታፍ እንገበራ ብምሕሳይ “እሰትስ … እስትስ …. እስትስ” እንዳበላ፤ ዝተቐለየ ዝግሒ ምስ ዓምበበ ዝፈጠሮ ሓሰር ክሳዕ ዝልሓፅ ይፍፃሕ፡፡ ይፍፃሕ እምበር ይውቀጥ ኣይኮነን፡፡ እቲ ጆጋፍ ዝግሒ ላዕላዕሉ ዝነበረ ሓሰር እንተርጊፉ ቡዙሕ ምውቃጥ ኣየድልን ምክንያቱ ክደቅቕ ሰለዝኽእልን ሰለዘይድለን፡፡ ድሕሪ ምፍፃሕ ናብ ምሔ እዳተግልበጠ ሓሰርን ዓንጀኽትን (ዓንጀኽቲ ቀለብ ከልቢእዩ) ንምፍላይ ናይ ምሕሓይን ምብቃፅን ስራሕቲ ይቕፅል፡፡ እቲ ሓሰር እፍእፍ እንደበላ ናብ መሬት ይነፅግኦ፡፡ ድርቅማቃም ሓሰርን ገለ ዝደኸመ ኣካላት ዘግሕን ዝፈጥርዎ ልሑም ሑሩጭ ዝመስል ሕውስዋስ ጥሕን ዝደቐቐ ሓሰርን (ዓንጀኽቲ) ናብቲ ኣብ ትሕቲ ሚሔ ዘሎ ሰፍኢ ወይ ከፈር ይዝሮቕ፡፡ እቲ ተፃሪዩ ዝተረፈ ዘግሒ መሊሰን ናብ ተርሽዋ/ዓሸና የእትውኦ፡፡ በዚ ኣገባብ ከዓ ዘግሒ ተዳልዩ ተወዲኡ ንኽጥሓን ዝዳለወሉ ደረጃ ይበፅሕ፡፡

ምጥሓንን ምንፋይን ጥሕኒ
===================
ተቐልዩን ተፈፂሑን ዝተዳለዎ ዘግሒ ይጥሓን፡፡ ቀደምቀደም ጠሓኒት መኪና ሰለዘይነበረት ኣዴታት ዘግሒ ኣብ መጥሓን ቢኢደን ይጥሕንኦ ነይረን፡፡ ካብ ካልኦት ጠረምረን ዘይተዘግሐ ስገምን ከኣ ዘግሒ ንምጥሓኑ ዝቐለለ እዩ፡፡ ከምቲ ልሙድ ሰራሕቲ ኣዴታት ገጠር ትግራይ ለይቲ ተስኢን፤ ካብ መደቀሲ ደቀንን ሰብኡተን ርሕቕ ኢሉ ኣብ ዝተዳለወ ሸጋጣ ቦታ ኣትየን ይጥሕንኦ፡፡ መሰልከይን መድከምን ሰለዝኾነ ንምፅማምን ድኻመን ንምርሳዕን ደርፊ የዘውትራ፡፡ ዘዘድቀቕኦ ጥሒኒ ከኣ ቢ ብሕሸሻ (ካብ ቆርበት ማሕሲእ/ሬማ በጊዕ ወይ ጤል ብዝዳሎ ክንዲ ክልተ ከብዲ ኢድና ዝኸውን ንፁህ ቆርበት) ገይረን ካብቲ ኣብ እግሪ መጥሓን ዘሎ ገማግምም እንዳነገፋ ናብቲ ኣብ ቅድሚት እግሪ እቲ መጥሓን ዝተዳለዎ ቦኽራ የዋህልልኦ፡፡

ንጉዳይ ብፍላይ መርዓን ተስካርን ዝውዕል ጥሕኒ እንተኾይኑ መጠኑ ብጣዕሚ ሰለበዝሕ ምስ ኣዝማደን ተኸፋፊለን ይጥሕናኦ፡፡ እዚ ንምግባር ከኣ ኣዝማድ ሞራላዊ ከምኡ ውን ውዕለታ መሰረት ዝገበረ ግዴታ ኣለወም፡፡ ሎሚ ሎሚ ግን ዳርጋ ኣብ ኩሉ ገጠራት ትግራይ ቀረብ ጠሓኒት መኪና ስለዘሎ ምጥሓን ቡዙሕ ዘተሐሳስብ ኣይኮነን፡፡ ዘግሒ ተጣሒኑ ምስተወድአ፤ ኣዴታት ኣብ ምድሪቤት ገዝአን ዱካ ጌሬን ከፍ ምስ በላ ክልተ ካፈር የዳልዋ፡፡ እቲ ሓደ ዓብይ ኮይኑ ኣብቲ ትሕቲ መንፊት ዝዓርፍ ዝተፃረየ ጥሕኒ ወዋህለሊ ይኸውን፡፡ እቲ ንእስ ዝበላ ከፈር (ሓንሳእ ሓንሳእ ከኣ ባርና ወይ ሰፍኢ) ድማ ነቲ ዘይደቐቐ ግን ዝፀረየ ተረፍ ጥሕኒ ማለት ውን ፋፎ መዋህለሊ ይኸውን፡፡ ደሓር ካብቲ ዘይተነፈየ ጥሕኒ ዝሓዘ ኪሻ/ተረሽዋ/ሎቖታ/ዓሸና ብምሸ ወይ ብቓርሔት ደምሒን እንዳውፃኣ ናብ ልዕሊ መንፊት ይገብርኦ፡፡ ምንፋይ መድከሚ አዩ፡፡ ክልተ ኩርናዕኻ ክሳዕ ዝሕመካ ነቲ መንፊት ኣብ ክልተ ጫፍ ሒዝካ ተሸከርክሮ፡፡ ምእንታን ጥሕኒ ሙሊእ ንሙሉእ ናብ ዝተዳለወሉ ከፈር ክወርድ ኣብ ማእኸል ምንፋይ ነቲ መንፊት ብዓባይን ሓባሪት ኣፃብዕትን ሒዝካ በተን ዝተረፋ ሰለስተ ኣፃብዕቲ መትሐዚ መንፊት ተባሂሉ ኣብ ዝተሰርሐ ስፈ ክፋል መንፊት ትለኽዖ፡፡ ጥሕኒ ወሪዱ ምስተወድአ ነቲ ሓሰር እፍፍ እንደተብሃለ ካብቲ መፊት ናብ መሬት ይብቆፅ፡፡ ዘይደቐቐ ተረፍ ጥሕኒ (ፋፎ) ኣብ መንፊት ይተርፍ፡፡ ንሱ ከኣ ናብ ዝተዳለወሉ ኣቕሓ ይውህለል፡፡

ፋፎ ቡዙሕ ግዜ ንቖልዑት ብጥሪኡ ወይ ውን ብፀባ፤ ፀባ እንተዘየለ ብዓውሶ ሕቓን፤ ፈፂሙ ውፅኢት ፀባ እንተዘየለ ውን ብውዕይን ዝሑል ማይ ተላዕጢጡ ይወሃብ፡፡ ፋፎ ተላዕጢጡ ዝኽዝኾ ይፈጥር፡፡ ካብ መግብነት ቆልዑ ሓሊፉ መጠኑ ቡዙሕ እንተኾይኑ ናብ ሕንክሮ ይልወጥ እሞ፤ ማዓር ማዓር ዝጥዕም ካብ ኣልኮል ነፃ ዝኸነ መብዛሕቲኡ ግዜ ጥዕና ንዘይፀገቡ ሰባት ዝዳሎ ማይ- እንፋፎ ንዝተብሃለ ስዋ ምድላው ይውዕል፡፡

ምድርካዕን/ምልዋስን ምውዳቕን ጥሕሎ
====================
ፈለማ መጣሕለይ/መዶርክዒ ጥሕሎ ዝኸውን ኣቕሓ ይዳሎ፡፡ መጣሕለይ/መደርኪዒ ኣቕሓ ዝተፈላለየ ቕርፅ ትሕዝቶን ከህልዎ ይኽእል፡፡ ኣብ ከባቢ ኣፅቢ ደራ ዝተለመደ ግን ካብ ዓበይቲ ተረፍ ኣግራብ ዝዳሎ ወልተም ዝተብሃለ ሰፊሕን ጉድጉድ ዝበለን ቁራፅ ኦም እዩ፡፡ ጋብላ ዝመስል፡፡ ወልተም እንተዘየለ ቀፂሉ ዝምረፅ ንጋብላ ዝመስል ካብ ኣይኖ ዝስራሕ ዝብዲ እዩ፡፡ ሎሚ ሎሚ ጥስቲ ሓዊሱ ስጥም ዝበለ ጎማ/ራሕዋ ውን ንመስርሒ ይውዕል፡፡

ጥሕሎ ክስራሕ ከሎ፤ ፈለማ ናብ ወልተም/ዝብዲ/ጥስቲ/ዝብዲ ቁሩብ ማይ ይፈስስ፡፡ ደሓር ጥሕኒ ናብ ልዕሊ ማይ እንዳተሓወሰ ብተሪሩ ይልወስ፡፡ ጥሕን ማይን ተሓዋዊሶም ብዘይገለ ዓንኳ (ዘይጠልቀየ ጥኒ) ምስተጠቕለለ፤ ኣብ ዋንጫ ወይ ታኒካ ዝተዳለወ ማይ ብኢድካ ጭጉዕ እንዳበልካ ናብ ዝባንን ትሕትን እቲ ዝኸበበ ሊጥ ጥሕኒ ብምውሳኽ ለስ ክሳዕ ዝብል ይድርካዕ፡፡ ኣገባብ ምልስላስ ከከም ልምዲ እቶም በላዓቲ ይፈላለ፡፡ ገለገለ ሰባ ኣዝዩ ዘይለስለሰ ይደልዩ ገለ ካኣ መእኸላይ፡፡ ገለገሊኦም ከኣ ብጣዕ ዝለስለሰ ብሽንጣር ንምውጋእ ውን ክሳዕ ዘፀግም ዝኸውን ክልስልስ ይድልይዎ፡፡ ጣዕሚ ጥሕሎ ኣብ ምድርካዕ እዩ፡፡ ዝተመጣጠነ ማይ እንዳገብርካ ጥንቃቀ ብዝተመልኦ ኣገባብ ዝተደርክዐ ጥሕሎ ጥዑምን ትኽክለኛን ጥሕሎ እዩ፡፡ ንክልስል ተባሂሉ ማይ እንተበዚሕዎ ግን በጠጥ ይብል፡፡

ምድርካዕ ጥሕሎ ብፍላይ ንመርዓን ተስካርን እንተኾይኑ ብደቂ-ኣንስትዮን ደቂ ተባዕትዮን ይፍፀም፡፡
ተደርኪዑ ዝተሰርሐ ትሕሎ ክብላዕ ድልው ይኸውን፡፡ ካብ መደርክዒ መሳርሒ ከከም መጠኑ ስለዝፈላለ ናብ ጥሕኒ ፈይ ዝበሎ ኣብ ታሕቲ ክኣ ሓደ ሕፍኒ ዝኸውን ጥሕኒ ዝፈሰሶ ቀርሔት ወይ ባርና ይግበር፡፡ ን ጉዳይ እንተኾይኑ ን 9 ሰብ ተሓሲቡ ስለዝስራሕ ገጅፍ ጥሕሎ ሰለዝኸውን ናብ ባርና ይግበር፡፡ ከቢድ ሰለዝኾነ ከኣ ሓርባጥ/ኮቦል መንእሰይ መፅዩ የልዕሎ፡፡ መውደቒት ከኣ ነፀልኣ ተዓጢቓ አብ ዋንጫ ወይ ታንካ ማይ ሒዛ ደደሕሪ እቲ ጥሕሎ ዝተሰከመ መንእሰይ ትኸይድ፡፡ ኣብ ሓደ ጫፍ 9 ሰብ ኮይኖም ክቢ ሰርሒም ዝተቐመጡ ቦታኣ ሒዛ ትቕመጥ፡፡ ካብኡ ናብቲ ኣብ ማእኸል መስርዕ ዝተቐመጠ ኣብ ማእኸሉ ፃሕሊ ከፍ ዝበሎ እኹል ጥሕኒ ዝተነስነሶ ሰፍኢ ምውዳቕ ትጅምር፡፡ እቲ ሰፍኢ ክሳእ ዝመልእ ተውድቕ፡፡ ኣባላት መስርዕ ጥሕሎ ከኣ ንመውደቒት ከይደኽማ ምእንታን ተረጋጊዓ ክተውድቐሎም ሰፍኢ ክሳእ ዝመልእ ምብላዕ ኣጅምሩን፡፡ ሰፍኢ ምስ መልአ ባሪኾም ካብቲ ኩምራ ውደቕቲ ብሽኝጣር እንዳወግኡ ፅብሒ እንዳጠምዑ ይብልዑ፡፡ ኣብ ጉዳይ/ውራይ ማለት ውን መርዓ፣ ተስካር፣ ማሕበር፣ ዝክርን ንግደትን እንተኾይኑ መውደቒት ኣይትበልዕን፡፡ ኣብ ገዝኣ ንስድራ ዝተዳለወ ጥሕሎ እንተኾይኑ ግን ብየማን እንዳውደቐር ብፀጋማይ ኢዳ ብኣባላት ስድራ ተወጊኡን ተፀቢሑን ዝተውሃበ ጥሕሎ ትበልዕ፡፡ እንድዒ ሎሚ ሎሚ እምብር ኣብ መሰራእያ ጥሕሎ ደቂ ተባዕትዮን ደቂ ኣንስትዮን ኣይሕወሱን፡፡ ጋሰት/ቆልዑት ውን ንበይኖም እዮም ዝስርዑ፡፡

መባልዕቲ/ፀብሒ ጥሕሎ
================
መባልዕቲ ጥሕሎ ከከም ርኻብካን ኩነታት ፆምን ይፈላለ፡፡ ኣብ ሰዕረት እሞ ኸኣ ንጉዳይ/ውራይ እንተኾይኑ ብዝግኒ ይዳሎ፡፡ ዝግኒ ማለት ድልኽ ብዘይቲ ወይ ጠስሚ ምስተቐለወ ብደቂቑ ዝተመተረ ስጋ ናብቲ ፃሕሊ ምስኣተወ ዝፍጠር ፀብሒ ስጋ እዩ፡፡ ኣብል ልዕሊ ፀብሒ ዝግኒ መበረያ/ሓዞ ይውሰኽ፡፡ ሓዞ ናይ ስዕረት ከብ ሕቓን/ዓውሶን ጥሕንን ዝዳሎ ኮይኑ ከም በዓል ፃዕዳ ሽጉርትን ሰናፍጨን ዝበሉ ቀመማት ተወሲኽዎ ብዕንጨይቲ ሰራው ናብ ዝተዓጠነ ዳንሾ/ላጋ ተገልቢጡ ንሰለስተ ወይ ከኣ ኣርባዕተ መዓልቲ ክብላዕላዕን ክቦክዕን ይሕተም፡፡ ካብኡ ናብቲ ዝባን ዝግኒ ፈሲሱ ዱቁስ (ከብ ጨውን ሰሰግን ኣወስዳን ዝዳሎ ዝተጥሓነ ሕብራዊ ጨው) እንዳተወሰከ ኣባላት መስርዕ ክሳዕ ንዝግኒ ምእተዊ ዝኸውን ዝተርፎም ይበልዑ፡፡ ኩላቶም ኣባላት መስርዕ ፀጊቦም ንእሽተይ ምስተረፎም ዝግኒ ንኽብልዑ ይስማዕምዑ፡፡ በቲ ኣብ ጫፍ ሽንጣር ወጊኦም ዝሓዝዎ ውደቕቲ ካኣ ነቲ ኣብ ፀሊም ስልሲ ድልኽ ዝበሰለ ስጋ ብጥንቃቐ እንዳጣበቑ ይብልዑ፡፡ ምጥባቕ ዝግኒ ከቢድ ጥንቃቐን ስነ-ምግባርን ይሓትት፡፡ ኣብ ጓጓኻ ዘላ ጥራሕ ኢኻ ተጥብቕ፡፡ ካብ ጓጓ ካልኦት እተወሲድካ መንጣሊ ዝግኒ ዝብል ፀርፊ ይወፀካ፡፡ ቢ ማ/ሰብ ውን ኣይትፍተውን ክሳዕ ምግላል ውን ክበፅሓካ ይኽእል፡፡

ኣብ ገዛ ዝዳሎ ጥሕሎ ግን ከከም ርኻብካ እዩ መባልዕቱ፡፡ ዝግኒ፣ ቋንጣ፣ ስልሲ ጠስሚ፣ መብረያ ብዘይስልሲ፣ ዒታ (ሕቓን/ዓውሶ ሓዊስካ ከይቦቕዖ ብቐጥታ ዝዳሎ ፀብሒ) ገለ ካብ መባልዕታት ናይ ስዕረት ጥሕሎ ኣብ ገዛ እዮም፡፡ ኣብ ፆም ወይ ኣብ ሰኣኖ ዝዳሎ ጥሕሎ ከኣ ብእንጣጢጥ፣ ሽንፋእ፣ ድርፆ ድልኽ፣ ድርፆ ሽሮ፣ ድርፆ ቡቱን በርበረ/ ጥሑን በርበረ፣ ድርፆ ኣዋዘ፣ ሽንፋእ፣ ዝፍልሐ ሽሮ፣ ፍልቕልቕ ደብልዋ (ብኢድ ዝተጥሓነ ሽሮ) ወዘተ ክብላዕ ይኽእል፡፡

ሽንጣር መወግኢ ጥሕሎ
=============
መውግኢ ጥሕሎ ሽኝጣር ኣብ ገጠር ዝበዝሕ ግዜ ካብ ተኽሊ መጠረን ተበብን (ታህበብ) ይዳሎ፡፡ እዞም ተኽልታት እንተዘይተረኺቦም ግን ዝተረኸበ ቆጥቃጥ ጨና ጥራሕ ኣይሃልዎ እምበር ሽንጣር ክኸውን ይኽእል፡፡ ሎሚ ሎሚ ኣብ እንዳ መሸጢ ጥሕሎ ንረኽቦም ክልተ ቀርኒ ዝሎዎም ሸናጥር ኣብ ገጠር ቡዙሕ ዝተለመዱ ኣይኮኑን፡፡ ብዝበለፀ ጥሕሎ ንውጋእ ከምኡ ውን እንዳሓፀብካ ብቐፃልነት ክጥቀመሎም ዘኽእሉ ብምኻኖም ግን ተመረፅቲ እዮም፡፡ ካልእ ኣብ ገጠር ብፍላይ ኣብ ጉዳያት/ውራያት ክሳዕ ብኣሻሓት ዝቑፀር ሽንጣር ክተዳሉ ትግደደሉ ግዜ ኣሎ፡፡ እዚ ኸኣ ጉዳይ መፀ ሽንጣር ንምድላው ኣብ ምብራስ ኣግራብ ናይ ባዕሉ ኣስተዋፅኦ ኣለዎ፡፡ ስለዚ ዓድታት/ገደቦታት ብማሕበራተን ዝተማእኸለ ብቐፃልነት ዘገልግል እንዳተሓፀበ ካብ ጉዳይ ናብ ጉዳይ ብቑፅፅር ዝሓልፍ ሽንጣር እንተዝተኣታቶ ይምረፅ፡፡
ብሓፈሻ ግን ምድለው ጥሕሎ ኣዝዩ መድከምን ግዜ ዝወስድን እዩ፡፡ ካብ ዘለኒ ትዕዝብቲ ከኣ ምድላው ጥሕሎ ገዚፍ ግልበት ሙቐት ስለዝሓት ንምብራስ ኣግራብ ከባቢብና ዓብይ ኣስተዋፅኦ ኣለዎ፡፡ ከም ባህላዊ ምግቢ ክዕቀብ ዝግባእ ኮይኑ፤ ብመዳይ ኢነርጂ ግን ካብ ባህላዊ ሞቕሎ ወፅኢ ብዘመናዊ ግልበት ኤነርጂ ዝትካኣሉ መስርሕ ክተናድዩ ካብ ተመራመርቲ ሳይንስ ቡዙሕ ንፅበ፡፡
SOURCE ATSBI WEMBERTA ALMUNI ASSOCIATION

15/10/2017

በትግራይ ክልል ውስጥ ከአንድ መቶ በላይ ያህል ጥንታውያን ከአለት የተፈለፈሉ ውቅር አብያተክርስትያናት አሉ
ዝርዝራቸው እንደሚከተለው ቀርባል

1, ኣባ ዮሃኒ
2, ገብርኤል ውቄን
3, ኣባ ኣረጋዊ ዘጊ
4, ማርያም ተኣሚና
5, ማርያም ቃቃ
6, ማርያም ሂብቶ
7, ኢየሱስ ወለገሳ
8, ኣማኑኤል ማይ በሃ
9, ሚካኤል ወርቂ ቤት
10, ተክለሃይማኖት ታምባ
11, ማርያም ታምባ
12, ኣቡነ ፍቃዱ ኣምላክ
13, ማርያም ደጎል ጫቖ
14, ኣባ ሰላማ
15, ማርያም ሕፀውቶ
16, ደብረ ኣምባ ስላሴ
17, ውቕሮ ጨርቆስ
18, ማርያም ኣባኦ
19, ሚካኤል እምባ
20, ኣቡነ ኣረጋዊ ኣንፋዓንቲ
21, ስላሴ ጉንዲፍሩ
22, ማርያም ኣንፋዓንቲ
23, ሚካኤል መረሮ
24, ተክለሃይማኖት ሰርዶ
25, ሚካኤል ኣሲሩ መቲሩ
26, ኣቡነ ኣረጋዊ ሰርዶ
27, ሚካኤል ባረካ
28, ማርያም ዲቦ
29, ሚካኤል ባቲሮ
30, ዮሃንስ ምጥማቕ ጋዜን
31, ኢየሱስ ቀንሲቤት
32, ማርያም ውቕሮ
33, ሚካኤል ምፅዋ
34, ቂርቆስ ፃባ ኣንያ
35, ቂርቆስ ኣጎቦ
36, መድኃኒአለም ዓዲ ቀሾ
37, ጴጥሮስ ወጳውሎስ ሚላሒ ዘንጊ
38, ማርያም ኣጎቦ
39, ሚካኤል ሚላሒ ዘንጊ
40, ኣርባዕቱ እንስሳ ዓዲ ጭዋ
41, ሚካኤል ቤት መዓር
42, ገብርኤል ፅላል ማዖ
43, ደብረ ሰላም ሚካኤል
44, ዛሬማ ጊዮርጊስ
45, ማርያም መግደላዊት
46, ሚካኤል ሓንኮርዳ
47, ኣቡነ ሰላማ ሓንኮርዳ
48,ደብረ ስላሴ
50, እንዳ ኢየሱስ ኣርጭናኦ
51, ሚካኤል ሳህሎ
52, ማርያም ጉንፋን
53, ገብረ መንፈስ ቅዱስ
54, ማርያም ማይ ወርቂ
55, መድኃኒዓለም ግፍታ
56, ሚካኤል ጋዊ
57, ኪዳነምህረት ኣግበ
58, እንዳ መስቀል
59, ቂርቆስ ሃረመ
60, ዓሰላ ማርያም
61, ግዮርጊስ ውቕሮ
62, ኣባ ገዘሀኝ
63, ማይ ጓጓ ጊዮርጊስ
64, ኣባ ገሪማ
65, ኪዳነ ምህረት
67, ኣቡነ ሊባኖስ ደረቃ
68, ማርያም ቂያት
69, ቤተ ኢየሱስ ጉዋህጎት
70, ጉንዳ ጉንዲ
71, ማርያም ባህራ
72, ግዮርግስ ማይጉዲ
73, ደብረ ዳሞ
74, ማርያም ሰቤ
75, ማርያም ሲኣይት
76, ማርያም ደንጋሊት
77, ግዮርጊስ ደንገላት
78, ማርያም ፅዮን ተሆት
79, ግዮርጊስ ሰንፍት
80, ኣቡነ ገብረ ሚካኤል ቀለለ
81, ዮሃንስ ጉዋህጎት
82, ማርያም ሲታ
83, ሚካኤል ኣምበርሰት
84, ማርያም ብዙኃን ጎቦ
85, ደብረ ማርያም ቁርቁር
86, ዳኒኤል ቁርቁር
87, ኣባ ቅዱስ ግዮርጊስ
88, ማርያም ጳጳሲት
89, ኣቡነ ዘርኣ ብሩክ
90, ሚካኤል ኣረጋዊ
91, ደብረ ፅዮን
92, ይጋድ ኪዳነ ምህረት
93, ኣቡነ ኣብርሃም
94, ኣቡነ ገብረሚካኤል ቆራሮ
95, ግዮርጊስ ቆራሮ
96, ኣቡነ ይምዓታ
97, ኣብርሃ ወኣፅብሃ
98, ሚካኤል መንዳይ
99, ኣርባዕቱ እንስሳ ቀመር
100, ማርያም መግደላዊት ቆራሮ
101, ኣባ ገሪማ ሴላ
102, ኣቡነ ኣብርሃም ደብረ መዓር
103, ማርያም ኣይሮፈዳ
104, ስላሴ ደጉም
105, ዮሃንስ ማእቑዲ
106, ሚካኤል ዓብዪ ዓዲ
107, ማርያም በራቒት
108, ኣቡነ ተክለሃይማኖት
109, ግዮርጊስ ኣንጓ
110, ሚካኤል ኣንጓል
111, ገብረ ክርስቶስ ዳግና
112, ማርያም መግደላዊት ማንጉዳ
113, ኣርባዕቱ እንስሳ ጉንዶ
114, ሚካኤል ተንሶቄ
115, ማርያም ጉልሻ