17/07/2020
"Η Αγία Μαρίνα του Μεγαλοχωρίου είναι ένα μικρό παρεκκλήσι βασιλικού ρυθμού, που βρίσκεται στην καλντέρα, απέναντι από τα περίφημα νησάκια της Παλαιάς και Νέας Καμένης στο κέντρο της Σαντορίνης. Η μικρή αυτή εκκλησία χτίστηκε μεταξύ του 1537 και του 1650, έξω από τα όρια του παραδοσιακού οικισμού του Μεγαλοχωρίου και περιβάλλεται από τους φημισμένους αμπελώνες του νησιού.
Πρόσφατες ανακαινίσεις υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας αποκάλυψαν ένα ενδιαφέρον μέρος της ιστορίας της εκκλησίας. Κάτω από το παραδοσιακό λευκό σοβά που κάλυπτε τα εξωτερικά της τοιχία, αποκαλύφθηκαν κόκκινες και μαύρες ηφαιστειακές λίθοι που προέρχονται από την ηφαιστειακή Θηραϊκή γη και αρχαίοι μαρμάρινοι λίθοι εντυπωσιακού μεγέθους, μεταξύ των οποίων ορισμένες έχουν επιγραφές στα αρχαία ελληνικά, ενώ άλλες έχουν σκαλιστά ανάγλυφα. Μία από αυτές τις ανάγλυφες μαρμάρινες πέτρες απεικονίζει το άγαλμα της θεάς Εκάτης που ήταν και μια από τις κύριες θεότητες που λατρεύονταν στην Αρχαία Ελλάδα ως προστάτιδα του οίκου.
Λαμβάνοντας υπόψη την απουσία μαρμάρου στο νησί, πιστεύεται πως η προέλευση των μαρμάρων προέρχεται από αρχαίους ναούς που ήταν πολύ πιθανό να αποδομούνταν τα χρόνια εκείνα ώστε να παρέχουν αυτά τα πολύτιμα υλικά για να ξαναχτιστούν οι νέοι καθολικοί ή ορθόδοξοι ναοί από την αρχή. Επομένως, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ένας αρχαίος ναός αφιερωμένος στην θεά Εκάτη βρισκόταν κάποτε στην ίδια τοποθεσία όπου βρίσκεται σήμερα το εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας, η οποία παρεμπιπτόντως συμβολίζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία ως προστάτιδα των παιδιών.
Εκτός από το αρχαίο της παρελθόν, η Αγία Μαρίνα διαθέτει εικόνες μοναδικής ομορφιάς, εξαιρετικές αγιογραφίες που πιθανώς να είχαν καλλιτεχνηθεί από μοναχούς του 1600 που δούλευαν κατά την διάρκεια της νύχτας κάτω από το φως των κεριών, απεικονίζοντας την Αγία να υπομένει τρομερά βασανιστήρια για την πίστη της, αλλά και να καταπατά στο τέλος κάθε μορφή κακού αφού αρπάζει τον ίδιο τον διάβολο από τα κέρατά του. Παράλληλα με αυτές τις εξαιρετικές εικόνες, στο ανάγλυφο ξύλινο τέμπλο και συγκεκριμένα στην αριστερή ξύλινη πόρτα του, είναι ζωγραφισμένος ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, ένα μοναδικό έργο τέχνης που χαρακτηρίζεται από μια μοναδική αυθεντικότητα της αγιογραφίας του 1600.
Η φροντίδα, η συντήρηση και η προστασία του ναού που ήταν αφιερωμένος κατά την Κλασσική Εποχή στην θεά Εκάτη και από το 1600 στην Αγία Μαρίνα, πέρασε από γενιά σε γενιά στην οικογένεια Ακύλα. Μια φορά κάθε χρόνο, ολόκληρη η οικογένεια συγκεντρώνεται και τιμά την προγονική παράδοση ανοίγοντας την εκκλησία στην κοινότητα και αναβιώνει τα ιερά ήθη και έθιμα. Ολόκληρη η κοινότητα συγκεντρώνεται και τιμά τη μνήμη της Αγίας Μαρίνας την 17η Ιουλίου αλλά και ξαναθυμάται το φωτεινό της κατόρθωμα που αφορά την αιώνια διαμάχη μεταξύ Καλού και Κακού.
Όλες οι προετοιμασίες ξεκινούν μια εβδομάδα πριν από τις 17 Ιουλίου με τον προσεκτικό καθαρισμό της εκκλησίας, με τη διακόσμηση των εικόνων από τις γυναίκες με Λιγαριές και αγριολούλουδα, την τοποθέτηση μοσχοβολιστών βασιλικών σε όλες τις γωνιές του ναού, το γυάλισμα των μανουαλιών, το γέμισμα των καντηλιών με ελαιόλαδο και άλλες πολλές λεπτομέρειες, ώστε όλα να είναι έτοιμα για τη μεγάλη εορταστική μέρα. Αργά το απόγευμα της 16ης Ιουλίου ξεκινά ο Εσπερινός και τελειώνει με το ηλιοβασίλεμα, όπου τα παιδιά της οικογένειας προσφέρουν σε όλους τα παραδοσιακά αμυγδαλωτά ή τα περίφημα γλυκά της Σαντορίνης τα μελιτίνια. Ανήμερα το πρωί της 17ης Ιουλίου, που είναι η γιορτή της Αγίας Μαρίνας, λαμβάνει χώρα η κύρια λειτουργία και μετά από αιώνες παραδόσεων, ετοιμάζουμε μια μεγάλη γιορτή με το καθιερωμένο «πανηγύρι» για μια κοινότητα 500 ατόμων. Παραδοσιακά εδέσματα όπως σαντορινιά φάβα ή γίγαντες γιαχνί, σαρδέλες, Σαντορινιά ντοματάκια , ελιές και τυρί, και ξηρό λευκό Ασύρτικο κρασί προετοιμάζονται στο μικρό πανηγυρόσπιτο και μοιράζονται στους επισκέπτες μετά την πρωινή λειτουργία.
Αυτά τα πανηγύρια, που παρατηρούνται ακόμη ευρέως στο νησί, είναι μερικά από τα λίγα παλιά πολιτιστικά έθιμα του Αρχιπελάγους του Αιγαίου. Κάποτε αυτοί οι εορτασμοί εξυπηρετούσαν επίσης το σκοπό να μοιραστεί φαγητό στους φτωχούς, ειδικά τα δύσκολα χρόνια που η πλειοψηφία των Σαντορινιών πριν από μισό αιώνα στην κυριολεξία πεινούσε. Σήμερα, αυτό το έθιμο έχει εξελιχθεί σε έναν εορτασμό της μοναδικής πολιτιστικής ταυτότητας των Κυκλάδων, και ελπίζουμε να διατηρηθεί από τις επόμενες γενιές.
Φέτος, θα είναι μία από τις σπάνιες στιγμές στην ιστορία της Αγίας Μαρίνας που δεν θα γιορτάσει. Στη διάρκεια της ζωής μας, αυτό δεν συνέβη ποτέ. Στο πρόσφατο παρελθόν, ο εορτασμός της σταμάτησε μόνο για μια σύντομη χρονική περίοδο κατά τη διάρκεια του Β ' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η εκκλησία είχε μετατραπεί σε πολυβολείο από τον ιταλικό στρατό της κατοχής ...
Εν έτει 2020 εκατοντάδες χρόνια μετά την δημιουργία αυτού του μοναδικού ναού στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου προέκυψε μια ακόμη παύση στο χρόνο.
Η Αγία Μαρίνα αποτελεί τον πνευματικό οδηγό των προγόνων μας και προστατεύει την οικογένειά μας από την αρχή του χρόνου έτσι όπως εμείς τον καταλαβαίνουμε. Ως κληρονόμοι αυτής της παράδοσης, αισθανθήκαμε την ανάγκη να ακολουθήσουμε τη σοφία των προγόνων μας και να διατηρήσουμε την αυθεντικότητά της στο πέρασμα του χρόνου όσο καλύτερα μπορούσαμε. Φέτος λόγω της πανδημίας και των σοβαρών κινδύνων που κρύβει αυτή η νέα ασθένεια, πήραμε την απόφαση να ακυρώσουμε τον καθιερωμένο εορτασμό και την λειτουργία προκειμένου να προστατέψουμε την κοινότητα από την προοπτική μιας πιθανής μόλυνσης. Παίρνουμε λοιπόν εδώ, την ευκαιρία να μοιραστούμε με την κοινότητα μια παράξενη αίσθηση κενού και βαθύτερου αναστοχασμού που βιώνουμε φέτος ...
Εν μέσω αυτής της σιωπής μας δίνεται η ευκαιρία να σκεφτούμε και να αναλογιστούμε τι συμβολίζει η Αγία Μαρίνα:
Μια θηλυκή φιγούρα που, παρά το νεαρό της ηλικίας της, προσωποποιεί μια απαράμιλλη πίστη που δεν κατόρθωσε να σπάσει ακόμη και από τα πιο τρομερά βασανιστήρια και τον αφόρητο πόνο στον οποίο υπεβλήθη από τους συνανθρώπους της. Ακόμη κι όταν ο διάβολος ήταν συνεχώς εκεί εκφοβίζοντάς την, παρέμεινε αποφασιστική και πιστή στις πεποιθήσεις της. Η Αγία Μαρίνα υποστήριζε τον εαυτό της, όπως θα έκανε μια μητέρα με το παιδί της ... στεκόταν πιστή στις επιλογές και τις αποφάσεις της, με στωικότητα, αγάπη και υπομονή μέχρι το τέλος του χρόνου.
Στη δική μας ζωή, στις καθημερινές μας συνήθειες και εμείς νιώθουμε πόνο. Συναισθηματικά και σωματικά .. όλοι μας έχουμε νοιώσει τι σημαίνει αρρώστια, έχουμε νοιώσει τσακισμένοι. ‘Ολοι έχουμε βιώσει με τον έναν ή άλλον τρόπο την εγκατάλειψη, ή την προδοσία, την καταπίεση, την βία κάθε είδους, λεκτική ή σωματική. .. σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες τα συναισθήματα που μπορεί να αναδυθούν μπορούν να φέρουν προς τα έξω τον χειρότερο μας εαυτό, ο οποίος ίσως να υποστηρίξει κανείς ότι αυτή είναι και η ανθρώπινη πλευρά μας. Ωστόσο, μέσα από αυτές τις δύσκολες και αδιανόητες στιγμές ο μόνος τρόπος να υποστηρίξουμε πραγματικά τον εαυτό μας είναι να θυμηθούμε πόσο ισχυρή και δυνατή είναι η πίστη. Ανεξάρτητα από το πόσες φορές μπορεί να έχουμε αποτύχει είναι σπουδαίο να πιστεύουμε στον εαυτό μας, στην ικανότητά μας να γίνουμε καλύτεροι και ανώτεροι άνθρωποι .. ενδυναμώνοντας την πίστη μας παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινή μας ζωή, στόχος είναι να συνεχίσουμε να προχωρούμε μπροστά όχι μόνο για χάρη της επιβίωσης, αλλά και της εξέλιξης και της ευμάρειας.
Ποιες είναι οι πεποιθήσεις μας; Τιμάμε την πίστη μας; Τιμάμε το άτομο που θέλουμε να γίνουμε πριν φύγουμε από αυτήν τη σύντομη ζωή; Ποιες είναι οι επιλογές μας? ‘Οσο περισσότερο επικεντρωνόμαστε στον στόχο και τον σκοπό μας, όντας πιστοί στις πεποιθήσεις μας, υποστηρικτικοί και ειλικρινείς στον εαυτό μας και τους αγαπημένους μας, το φως μέσα μας θα λάμψει και θα κατακτήσει το σκοτάδι ανεξάρτητα από που προέρχεται.
Φέτος λοιπόν, ας γιορτάσουμε την Αγία Μαρίνα με διαφορετικό τρόπο, σε βάθος, με πράξεις και όχι με λόγια, ας πιάσουμε τον διάβολο από τα κέρατά του αποφασιστικά αλλά ταυτόχρονα συμφιλιωμένοι και με τα δικά μας δαιμόνια.
Έτσι, το Καλό θα επικρατήσει έναντι του Κακού.
Χρόνια Πολλά λοιπόν και από του χρόνου με υγεία να γιορτάσουμε από κοντά όλοι μαζί την Αγία μας Μαρίνα!