06/05/2014
Znani Węgrzy - Ferenc Deák
Ferenc Deák (1803-1876) - to węgierski polityk, zwolennik polityki reform, opartej na rozwoju ekonomicznym i gospodarczym oraz współpracy z dworem w Wiedniu, której głównym wyrazicielem był przez lata hrabia Istvan Széchenyi.
Deák jeszcze przed rewolucją 1848 roku był aktywnym i szanowanym członkiem węgierskiego parlamentu, w którego pracach uczestniczył z wielkim zapałem. Mając ogromne doświadczenie w zakresie prawodawstwa i będąc współautorem licznych ustaw, przyjął tekę ministra sprawiedliwości w rewolucyjnym rządzie Lajosa Batthyánya, aczkolwiek miał nadzieję, że nie dojdzie do eskalacji konfliktu między Węgrami a Wiedniem i, że napięcie uda się rozwiązać drogą negocjacji. Gdy jednak Batthyány ustąpił z urzędu, a Lajos Kossuth i jego zwolennicy dążyli coraz bardziej do wojny z Austrią, Deák wycofał się z polityki. Powrócił do niej dopiero na przełomie lat 50. i 60., stając się jednym z najgorętszych orędowników ugody z Austrią, będąc w opozycji do radykalnych demokratów, którzy sprzeciwiali się negocjacjom z Wiedniem. Ostatecznie wysiłki Deáka zostały uwieńczone sukcesem, a on wykorzystał fakt, że po przegranych wojnach z Francją (1859) i Prusami (1866) Wiedeń był skłonny do ustępstw. W efekcie postanowień powziętych podczas negocjacji przedstawicieli węgierskiego parlamentu, na czele z Deákiem, i dworu wiedeńskiego, zawarto w 1867 roku tzw. kompromis (Kiegyezés), który doprowadził do powstania dualistycznej monarchii austro - węgierskiej, mającej wspólny skarb, wspólną armię oraz prowadzącą wspólną politykę zagraniczną. Pozostałe dziedziny zostały oddane parlamentom i władzom wykonawczym Przedlitawii (Austrii i jej krajów koronnych) oraz Zalitawii (krajom Korony św. Stefana). Przebywający na emigracji Kossuth przestrzegał Deáka w swym tekście znanym jako „List Kassandry” przed zawieraniem ugody z Austrią, ale wobec klęski powstania 1848 roku, którego był on jednym z trybunów, ostatecznie zwyciężyła opcja Deáka. Ferenc Deak zmarł w kilka lat po kompromisie, a jego pogrzeb zgromadził tłumy.
