පියසටහන්

18/09/2023

16/09/2023

ගාල්ල බලකොටුව : ඔබ සෑම කෙනෙකුම අවම වශයෙන් එක් වරක්වත් ගාලු කොටුවට ගොස් ඇති. ශ්‍රී ලංකාවේ දැනට ඉතිරිව ඇති හොඳම ලන්දේසි බලකොටුවක් ලෙස ගාල්ල බලකොටුව තුළ දැකගත හැකි දේ බොහෝය. 1988 සිට මෙය යුනෙස්කෝ ලෝක උරුමයකි
මෙම බලකොටුව ලන්දේසි බලකොටුවක් ලෙස හැඳින්වුවද, ගාලු බලකොටුව 1588 දී පෘතුගීසීන් විසින් ඉදිකරන ලදි. ලන්දේසීන් විසින් 1640 දී ගාලු බලකොටුවේ පාලනය සියතට ගත්හ. 1649 සිට ලන්දේසීන් මෙම බලකොටුවට බොහෝ සංවර්ධනයන් සිදු කළහ. මෙම බලකොටුවේ ලන්දේසි බලපෑම කැපී පෙනේ. එබැවින් ගාලු කොටුව ලන්දේසි බලකොටුවක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය.

1588 දී පෘතුගීසීන් විසින් ගාල්ල අර්ධද්වීපය ප්‍රධාන භූමියෙන් පැමිණිය හැකි ප්‍රහාරයකින් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා බලකොටුවක් (බැම්මක්) සහ ප්‍රහාර බැස්ටීල තුනක් ඉදි කරන ලදී. රාජසිංහ රජුගෙන් (I) එල්ල විය හැකි ප‍්‍රහාර පෘතුගීසීන් මෙම ඉදිකිරීම සඳහා පෙළඹවීය. මෙම ඉදිකිරීමේදී මුහුදු වෙරළ පැත්ත බලකොටුවකින් (බැම්මකින්) සුරක්ෂිත නොවීය. එයට හේතුව සිංහල රජුගේ නාවික බලය පෘතුගීසීන්ට තර්ජනයක් නොවූ බැවිනි.

1640 දී ලන්දේසීන් විසින් දින කිහිපයකින් ගාලු බලකොටුව අත්පත් කර ගැනීමට සමත් විය. කෙසේ වෙතත්, පෘතුගීසීන් විසින් ගාල්ල නැවත ලබාගැනීමේ උත්සාහය අත්නොහල නිසා ලන්දේසීන්ට බලකොටුවේ සිරවී බොහෝ කාලයක් සිටීමට සිදුවියවිය. කෙසේ වෙතත්, ලන්දේසීන් ඔවුන්ගේ ජයග්‍රහණය සුරක්ෂිත කර ගැනීමට සමත් විය.

1640 සිට වසර 156 ක් පුරා සිදු වූ ඉදිකිරීම් වලින් ලන්දේසීන් ඔවුන්ගේ අනන්‍යතාවය ගාලු බලකොටුවට එක් කළහ. ලන්දේසි අනන්‍යතාවය තවමත් ගාලු කොටුවේ කැපී පෙනේ. කොටු බැමි බොහොමයක් 1663 දී ඉදිකරන ලද ඒවාය. මෙම ඉදිකිරීම් අද දක්වා දැකියහැකි හෙක්ටයාර් 52 (අක්කර 130) ක භූමි ප්‍රදේශයක් වටකර සිටී. අද දක්වා දැකියහැකි මුහුද පැත්තේ බැම්ම 1729 දී ආරක්ෂක අරමුණු සඳහා නගර සැලසුම් සම්පූර්ණ කිරීම සඳහා කරන ලද එකතු කිරීමකි. 1796 පෙබරවාරි 23 වන දින බ්‍රිතාන්‍යයන් ගාලු බලකොටුව අත්පත් කර ගත්හ. ඒ කොළඹ අත්පත් කරගෙන සතියකට පසුව ය.

මෙම බලකොටුව කළු ගල්, කොරල් සහ බදාම වලින් සාදා ඇත.. මෙම ද්‍රව්‍ය බලකොටුවේ ඉතිරිව ඇති බිත්තිවල දැකිය හැකිය.

මෙම ඇල්බමයේ ඡායාරූප ගාලු කොටුවේ ඇති සමහර ප්‍රධාන ආකර්ශනීය ස්ථාන හා මෙම ආකර්ෂණීය ස්ථාන සඳහා කෙටි විස්තර සහිතව මෙහි ඉදිරිපත් කර ඇත.

16/09/2023

බුදුරුවගල පිහිටි බුද්ධ ප්‍රතිමාව ශ්‍රී ලංකාවේ පාෂාණයෙන් කැටයම් කරන ලද විශාලතම බුද්ධ ප්‍රතිමාවයි . මෙය අල්ප උනත (සම්පූර්නයෙන් මතු නොකල) පිළිමයක් බව සැලකිල්ලට ගත යුතුය. මෙම පර්වතයේ කැටයම් කළ රූප හතක් ඇත.

මෙම කෘතිය ක්‍රි.ව. 8-9 වන සියවසට අයත් යැයි විශ්වාස කෙරේ (එය අනුරාධපුර රාජධානියේ යුගයයි). මෙය පුරාණ ශ්‍රී ලංකාවේ රෝහන රාජධානියේ මහායාන බුද්ධාගමේ සාක්ෂියක් යැයි විශ්වාස කෙරේ. කෙසේ වෙතත්, නිශ්චිත කාල පරිච්ඡේදය පිළිබඳ ඓතිහාසික වාර්තා නොමැත.

එක් එක් පිළිමය සම්බන්ධව වැඩිදුර විස්තර එම පිළිමවල ඡායාරූප සමග දක්වා ඇත.

මාර්ගය : A2 (වැල්ලවාය- තනමල්විල අතර කොටස)
බුදුරුවගල පුරාවිද්‍යා කෞතුකාගාරය අසල සිට කිලෝමීටර 4 ක් දුරින් පිහිටා ඇත (වැල්ලවාය සිට කි.මී. 5 ක් දුරින් පිහිටි පුරාවිද්‍යා කෞතුකාගාරය ඒ 2 මාර්ගයේ පැත්තෙන් දැක ගත හැකිය - වැල්ලවාය සහ තණමල්විල අතර). මෙම හැරවුම් මාර්ගයෙන් කොටසක් බොරළු පාරකි. කෙසේ වෙතත්, මුළු මාර්ගයම මෝටර් රථයකින් ධාවනය කළ හැකිය (2019 සැප්තැම්බර්).

06/07/2023

යටගල රාජමහා විහාරය (උණවටුන) : දේවානම් පියතිස්ස රජුගේ පාලන සමයේදී ආරම්භ වූ මෙම විහාරස්ථානයට වසර 2300 කට අධික ඉතිහාසයක් ඇත. මෙම විහාරස්ථානයට ශ්‍රී ලංකාවේ රජවරුන් තිදෙනෙකුගෙන් රාජකීය අනුග්‍රහය ලැබී තිබේ. ශ්‍රී මහා බෝධියෙන් ලබාගත් අෂ්ඨඵල බෝධිවලින් එක් බෝධියක් එකල මෙහි රෝපණය කර ඇත.

මෙම විහාරස්ථානය පිහිටා ඇත්තේ ගාල්ල - උණවටුන මාර්ගයේ සිට කිලෝමීටර 2.2 ක් පමණක් දුරින් වුවද මෙය එතරම් සංචාරක ආකර්ෂණයක් සහිත ස්ථානයක් නොවේ. කෙසේ වෙතත්, මෙය මා මෙතෙක් දැක ඇති වඩාත්ම ආකර්ශනීය හා පිළිවෙලට ඇති විහාරස්ථානයකි.

පුරාවිද්‍යායන් විශ්වාස කරන්නේ බෝ ගස වටා ඇති විශාල කළුගල් මෙම ස්ථානය සුරක්ෂිත කරන ආකරයට පිහිට තිබීම, අෂ්ඨඵල බෝධිය සිටුවීම සඳහා මෙම ස්ථානය තෝරා ගැනීමට ප්‍රධාන හේතුවක් වන්නට ඇති බවයි.
දඹදෙණි යුගයේ රජකල දෙවෙනි පරක්‍රමබාහු රජතුමාගේ නියෝගය අනුව දේවපතිරාජ නම් අමාත්‍යවරයා ගල් ගුහාව තුළ 18 රියන් සැතෙපන පිළිමයක් ඉදිකර ඇත.

ලංකාවේ අන්තිම රජු වන ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු මෙම විහාරයට නින්දගම්, ඉඩම් සහ තවත් වටිනා තෑගි රාශියක් ප්‍රදානය කරන ඇත.
අතීතයේදී විහාරස්ඵාන දහඅටක් යටගල විහාරයේ විහාරධිපති හිමියන්ගේ පාලනය යටතේ පැවති අතර සිතුල්පව්ව විහාරය සහ මගුල් මහා විහාරයේ භාරකාරත්වය ද යටගල විහාරයට අයත්විය.
බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත පාලන සමයේ සිටි මෙම විහාරස්ඵානයේ නායක හිමියන් බ්‍රිතාන්‍ය ගවනර් මාෂල් (Governer Marshell) සමඟ ශක්තිමත් මිත්‍රත්වයක් ගොඩනඟා ගත් අතර එවකට පිහිටුවන ලද බෞද්ධ පාසලක් එම හිමියන්ගේ නමින් නම් කර ඇති අතර තවමත් පාසල එම නම දරයි.

වඩාත් මෑත කාලයේදී යටගල විහාරස්ඵානය පූජනීය ප්‍රදේශයක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද අතර එය අතීත කීර්තියට නැවත ගෙන ඒම සඳහා සංවර්ධන කටයුතු සිදුකර ඇත.

මාර්ගය: ගාල්ලේ සිට A 2 මාර්ගයේ පැමිණෙන විට, උණවටුන තැපැල් කාර්යාලය අසලින් වමට අැති හීනටිගල පාරට වෙත හැරෙන්න. එම මාර්ගයේ කිලෝමීටර 1.5 කින් වමට හැරී යටගල රාජමහා විහාර මාවතට පිවිසෙන්න. එතැන සිට මීටර් 650 ක් දුරින් යටගල විහාරස්ඵානය පිහිටා ඇත.

03/07/2023

ස්වභාවික ඉතිහාසය පිළිබඳ ඇමරිකානු කෞතුකාගාරයේ ඇති ලංකාවේ මැණික් එකතුව
--------------------------------------------------

අප කවුරුත් දන්නා පරිදි ශ්‍රී ලංකාව මැණික් සඳහා ලොව ප්‍රසිද්ධයක් උසුලයි. පහත සදහන් වන්නේ එම ජනප්‍රියත්වය පෙන්වන හොඳ උදාහරණයක් පිලිබදවයි. ඒ අන් කිසිවක් නොව ලොව ප්‍රමුඛතම ස්වභාවික ඉතිහාසය පිළිබද කෞතුකාගාරයක් වන ඇමරිකානු ස්වභාවික ඉතිහාසය පිළිබද කෞතුකාගාරයේ (American Museum of Natural History) ඇති ශ්‍රී ලාංකික මැණික් එකතුවයි.

මෙම කෞතුකාගාරයේ මැණික් හා ඛනිජ සඳහා වෙන් වූ කොටස ඇලිසන් සහ රොබර්ටෝ මිග්නෝන් (Allison and Roberto Mignone) මැණික් හා ඛනිජ ප්‍රදර්ශන ශාලාව ලෙස හැඳින්වේ.
මෙහි ඇති රටවල් අසු නමයකින් ගෙන ආ ප්‍රදර්ශන භාණ්ඩ අතර මැණික් අතරින් ශ්‍රී ලංකාවේ මැණික් වලට වැදගත් තැනක් හිමිවේ. මෙම මැණික් සමහරක් දුර්ලභ හා අසාමාන්‍ය මැණික් (rare and unusual) අංශයේ ප්‍රදර්ශනය කෙරේ.

තවද මෙහි "මැණික් නගරය" (City of Gems) නමින් රත්නපුර නගරය ගැන සදහන්වන පුවරුව මෙහි දක්නට ලැබේ.
ඉතා දුර්ලභ මැණික් වර්ගයක් වන පද්පරද්ශ (padparadscha sapphire) වර්ගයේ කැරට් 100 ඉතා විශාල මැණික ශ්‍රී ලංකාවෙන් හමුවන දුර්ලභ මැණික්වලට මෙහි ඇති හොදම උදාහරණයයි (මැද පෙනෙන තැඹිලි පැහැති විශාල මැණික).
ශ්‍රී ලංකාවෙන් හමුවූ මෙහි ප්‍රදර්ශනය කර ඇති මැණික් වර්ග කිහිපයක් පහත පරිදි වේ
Star of India (ඉන්දියාවේ තරුව) ශ්‍රී ලංකාවෙන් හමුවූ කැරට් 563.4 star sapphire වර්ගයේ නිල් මැණික
කැරට් 58.8 (1), 10 (2), 202.1 (3) සහ 149.3(7) වන කොරන්ඩම් /තරු වර්ගයේ නිල් මැණික් (Corundum /star sapphire)
Midnight star ලෙස හැඳින්වෙන කැරට් 119.3 කොරන්ඩම් /තරු වර්ගයේ නිල් මැණික් (Corundum /star sapphire)
සිංහලයිට් වර්ගයේ (Sinhalite) මැණික් : මෙම මැණික්වලට සම්බන්ධ පුවරුව මෙසේ සදහන් කරයි - සිංහලයිට් නම සිංහල හෙවත් මෙම මැණික් හමුවූ ශ්‍රී ලංකාව හදුන්වන සංස්කෘතික භාෂාවේ නම ඇසුරින් නම්කර ඇත (Sinhalite was named after Sinhala, the Sanskrit name for Sri Lanka, where the gem is found. Color range from pink to brownish pink).
පහත සදහන් මෙම කෞතුකාගාරයේ වෙබ් පිටුවේ sapphire යටතේ ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධ සටහන් ලංකාවේ මැණික්වලට මෙහි ලැබෙන ප්‍රමුකත්වය තවදුරටත් පැහැදිලි කරයි.
https://www.amnh.org/exhibitions/permanent/gems-minerals
මෙම කෞතුකාගාරයේ කාර්ය මණ්ඩලයට පවා ශ්‍රී ලංකාවේ නිල් මැණික් ගැන හොඳ දැනුමක් තිබුණි (ශ්‍රී ලංකාව යැයි රටක් ඇති බවවත් නොදන්නා බොහෝ ඇමරිකානුවන් සිටිති). එවැනි තත්ත්වයන් තුළ මෙම වටිනා මැණික් ශ්‍රී ලංකාවේ නම ලෝකයට ගෙන යාම අපට ආඩම්බර විය හැකි කරුණකි.

01/01/2023

2023 ඔබ සැමට සුභ නව වසරක් වේවා!

09/01/2021

අභයගිරි විහාර සංකීර්ණයේ , රත්න ප්‍රාසාදය සහ අභයගිරි විහාර අතර වටවන්දනා පාර අසලම පිහිට ඇති පිළිමය දෙවැනි සමාධි පිළිමය ලෙස ද හදුන්වනු ලබයි. මෙම පිළිමය හානියට පත්වී ඇති බැවින් එහි හස්ථ මුද්‍රාව පැහැදිලි නැත. එහෙත් මෙම සමාධි පිළිමය විතර්ක මුද්‍රාවෙන් යුත්වූ පිළිමයක් ලෙස විශ්වාස කරයි. ඒ අනුව මෙම පිළිමය දෙවැනි සමාධි පිළිමය ලෙස හැදින්වුවද එය බොහෝදුරට සමාධි මුද්‍රාවෙන් යුත් පිළිමයක් නොවේ.
අනුරාධපුරයේ දෙවන (අංක දෙක) බෝධිඝරය හා සම්බන්ධවූ මෙම පිළිමය ක්‍රි.ව. 6-8 සියවස් අතර කාලයට අයත්යයි විශ්වාස කරයි.
මෙම පිළිමය ගුප්ත් සම්ප්‍රදාය අනුව නිමවා ඇත.
එතරම් සංචාරක ආකර්ශනයක් හෝ බැතිමතුන්ගේ වන්දනාවට ලක්නොවන මෙම පිළිමය වටවන්දනා මාර්ගය අසල ඉදිකළ තාවකාලික ආවරණයක සෙවනෙහි වැඩවසයි.

මාර්ගය: අභයගිරිය ස්තුපයේ සිට 450m දුරින් (රත්නප්‍රාසාදය දෙසට) වටවන්දනා පාරේ වම්පසින් පිහිට ඇත.

01/01/2021

ඔබ සැමට සුභ නව වසරක් වේවා !

27/12/2020

නෙදර්ලන්තයේ ප්‍රදර්ශණයට තබා ඇති කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජුගේ කස්තාන සහ කිනිස්ස

මහනුවර රාජධානියේ රජකළ කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජුගේයැයි (ක්‍රි.ව 1747-1782) සැලකෙන මෙම කස්තාන දෙක සහ කිනිස්ස වර්තමානයේ නෙදර්ලතයේ රයික්ස් කෞතුකාගාරයේ (Rijksmuseum) ප්‍රදර්ශණයට තබා ඇත.

ඉතා අලංකාර සියුම් රන් සහ රිදී කැටයම්වලින් යුත් මේවා ඉතා විශිෂ්ට නිර්මාණවේ. රන් කස්තානය 78.6cm දිගින්ද , රිදී කස්තානය 61.5cm දිගින්ද, කිණිස්ස 29.5cm දිගින්ද යුක්තවේ.

1765 වසරේදී ලන්දේසින් (ලන්දේසි පෙරදිග ඉන්දීය වෙළද සමාගම /V.O.C) මහනුවරට එල්ලකළ ප්‍රහාරයේදී මෙම කස්තානා දෙක සහ කිනිස්ස මහනුවර රජුගේ මාලිගාවෙන් ලන්දේසින් අතට වන්නට ඇතැයි විස්වාස කරයි.

මේවා රජුගේ පෞද්ගලික දේපළ වලට අයත්වන්නට ඇති බවට විශ්වාස කෙරේ. මක්නිසාද යත්, එකල රන් මිටක් සහිත පිහියක් සහ කඩුවක් පැළඳීමට හිමිකම් ඇති එකම තැනැත්තා මහනුවර රජු වූ අතර එම නිසා මේවා රජුට අයත් වූ බව විශ්වාස කිරීම සාධාරණය.

මහනුවර රාජධානියේ රිදී කස්තාන පැළදීම සිදුකළේ ආදිකාරම්වරු විසිනි. මෙම රිදී කස්තාන මහනුවර රජුගේ වැඩපළවලදී නිර්මාණය කර ආදිකාරම්වරු බලයට පත්වන විට රජු විසින්ම ඔවුන්ට ලබාදෙන ලදී. එම නිසා මෙම රිදී කස්තාන මහනුවර රජු විසින් ඉහළ නිලධාරීන්ට (ආදිකාරම්වරුන්ට) ලබාදීමට නිර්මාණය කළ ඒවා විය හැකිය.

1765 ජනවාරි 4 වනදා ආරම්භවූ ලන්දේසි ආක්‍රමණයේදී සෙබළුන් 4400 කට අධික සංඛ්‍යාවක් සහිත වූ ලන්දේසින් හමුදා, පෙබරවාරි 16 වන දින ගෝනවල, ගලගෙදර, වැඋඩ සහ කටුගස්තොට හරහා ඉදිරියට ගොස් පෙබරවාරි 19 වනදා පමණ මහනුවරට ඇතුළු වී එහි පාලනය සියතට ගත්හ. මෙහිදී රජු නගරය හැරගිය අතර මාළිගාව පළමුව නගර වැසියන්ද (මෙහි සත්‍යතාවය පැහැදිලි නැත) දෙවනුව ලන්දේසින් විසින්ද කොල්ලකන ලදී. මෙම කස්තාන දෙක සහ කිනිස්ස මෙහිදී ලන්දෙන්සින් සතුවන්නට ඇත.

ඉතා කෙටිකලක්දි ලන්දේසීන් මහනුවර නගරය හැරයාමට තීරණය කළ අතර, ඒ අනුව ඔවුන් අගෝස්තු 25 (1765) දින නගරය අතහැර යාමට තීරණය කළ අතර 31 දින මහනුවරින් පසුබැසීම ආරම්භ කළහ.

එම වසරේදීම (1765) ධුරයේ දී මියගිය ලන්දේසි ලංකාවේ ආණ්ඩුකාර බාරොන් ලුබර්ට් ජෑන් වැන් එක්ගේ සතු වූ භාණ්ඩ ලැයිස්තු (inventory) වල මෙම කඩු සඳහන් වේ.

පෙර සදහන්කල පරිදි මේවා වර්තමානයේ නෙදර්ලන්තයේ ඇම්ස්ටර්ඩම් රිජික් කෞතුකාගාරයේ (Rijksmuseum, Amsterdam) අතිවිශාල පෙර අපරදිග පුරාවස්තු එකතුව අතර ප්‍රදර්ශණකුටි අංක 1.5 හි ප්‍රදර්ශණයට තබා ඇත.

27/12/2020

නෙදර්ලන්තයේ ප්‍රදර්ශණයට තබා ඇති කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජුගේ කස්තාන සහ කිනිස්ස

මහනුවර රාජධානියේ රජකළ කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජුගේයැයි (ක්‍රි.ව 1747-1782) සැලකෙන මෙම කස්තාන දෙක සහ කිනිස්ස වර්තමානයේ නෙදර්ලතයේ රයික්ස් කෞතුකාගාරයේ (Rijksmuseum) ප්‍රදර්ශණයට තබා ඇත.
ඉතා අලංකාර සියුම් රන් සහ රිදී කැටයම්වලින් යුත් මේවා ඉතා විශිෂ්ට නිර්මාණවේ. රන් කස්තානය 78.6cm දිගින්ද , රිදී කස්තානය 61.5cm දිගින්ද, කිණිස්ස 29.5cm දිගින්ද යුක්තවේ.
1765 වසරේදී ලන්දේසින් (ලන්දේසි පෙරදිග ඉන්දීය වෙළද සමාගම /V.O.C) මහනුවරට එල්ලකළ ප්‍රහාරයේදී මෙම කස්තානා දෙක සහ කිනිස්ස මහනුවර රජුගේ මාලිගාවෙන් ලන්දේසින් අතට වන්නට ඇතැයි විස්වාස කරයි.
මේවා රජුගේ පෞද්ගලික දේපළ වලට අයත්වන්නට ඇති බවට විශ්වාස කෙරේ. මක්නිසාද යත්, එකල රන් මිටක් සහිත පිහියක් සහ කඩුවක් පැළඳීමට හිමිකම් ඇති එකම තැනැත්තා මහනුවර රජු වූ අතර එම නිසා මේවා රජුට අයත් වූ බව විශ්වාස කිරීම සාධාරණය.
මහනුවර රාජධානියේ රිදී කස්තාන පැළදීම සිදුකළේ ආදිකාරම්වරු විසිනි. මෙම රිදී කස්තාන මහනුවර රජුගේ වැඩපළවලදී නිර්මාණය කර ආදිකාරම්වරු බලයට පත්වන විට රජු විසින්ම ඔවුන්ට ලබාදෙන ලදී. එම නිසා මෙම රිදී කස්තාන මහනුවර රජු විසින් ඉහළ නිලධාරීන්ට (ආදිකාරම්වරුන්ට) ලබාදීමට නිර්මාණය කළ ඒවා විය හැකිය.
1765 ජනවාරි 4 වනදා ආරම්භවූ ලන්දේසි ආක්‍රමණයේදී සෙබළුන් 4400 කට අධික සංඛ්‍යාවක් සහිත වූ ලන්දේසින් හමුදා, පෙබරවාරි 16 වන දින ගෝනවල, ගලගෙදර, වැඋඩ සහ කටුගස්තොට හරහා ඉදිරියට ගොස් පෙබරවාරි 19 වනදා පමණ මහනුවරට ඇතුළු වී එහි පාලනය සියතට ගත්හ. මෙහිදී රජු නගරය හැරගිය අතර මාළිගාව පළමුව නගර වැසියන්ද (මෙහි සත්‍යතාවය පැහැදිලි නැත) දෙවනුව ලන්දේසින් විසින්ද කොල්ලකන ලදී. මෙම කස්තාන දෙක සහ කිනිස්ස මෙහිදී ලන්දෙන්සින් සතුවන්නට ඇත.
ඉතා කෙටිකලක්දි ලන්දේසීන් මහනුවර නගරය හැරයාමට තීරණය කළ අතර, ඒ අනුව ඔවුන් අගෝස්තු 25 (1765) දින නගරය අතහැර යාමට තීරණය කළ අතර 31 දින මහනුවරින් පසුබැසීම ආරම්භ කළහ.
එම වසරේදීම (1765) ධුරයේ දී මියගිය ලන්දේසි ලංකාවේ ආණ්ඩුකාර බාරොන් ලුබර්ට් ජෑන් වැන් එක්ගේ සතු වූ භාණ්ඩ ලැයිස්තු (inventory) වල මෙම කඩු සඳහන් වේ.
පෙර සදහන්කල පරිදි මේවා වර්තමානයේ නෙදර්ලන්තයේ ඇම්ස්ටර්ඩම් රිජික් කෞතුකාගාරයේ (Rijksmuseum, Amsterdam) අතිවිශාල පෙර අපරදිග පුරාවස්තු එකතුව අතර ප්‍රදර්ශණකුටි අංක 1.5 හි ප්‍රදර්ශණයට තබා ඇත.