05/04/2023
Praot eujt Lind 20 jaar
Allereerste Praot eujt lind op papier in iedere brievenbus van Leende
Het jubileum is dan pas op 1 oktober 2023, maar de voorbereidingen zijn al een stuk eerder begonnen. Drukkerij QF, Camiel van Onna en ik zelf (Wil Engelen) hadden al meerdere projecten samen opgepakt om iets voor de hele Leendse gemeenschap te maken, wat een succes zou kunnen worden. Eerlijk was het de bedoeling dat uiteindelijk drukkerij QF er winst op zou maken. Al wisten we toen we eraan begonnen, dat het moeilijk zou worden er winst uit te halen, om alle kosten te compenseren. Uiteindelijk is er nooit geld meeverdiend. En de kosten kwamen als kostenpost op de drukkerij. Er is nog wel een poging geweest via een abonnement, maar dat was niet mogelijk.
Het eerste logo kon Heeze pijn doen
Het voor traject was best interessant, wij wilde in eerste instantie het Sint-Jobs klokje als logo gebruiken. We wisten wel dat dit voor Heeze niet prettig zou worden, want die zouden het klokje als van hen kunnen claimen. In de jaren 60 waren ze er al zeker van dat het klokje binnen de grenzen van Heeze stond. De Heemkundekring heeft in 1972 er een artikel over gepubliceerd. Alleen had ik wat mee gemaakt begin 1970 waardoor ik een overtuiging had dat het kapel waar het Sint –Jobs kapel stond niet in Heeze heeft gestaan maar binnen de grenzen van onze gemeente Leende. Ongeveer op de helft van de Hans van Breukelenweg aan de rechtse kant. Vlak bij het bosje wat er nog steeds is. Daar heb ik een altaar setje gevonden in de bodem en een vuurpot. De vuurpot had wel de beste tijd gehad, maar was duidelijk een ijzeren pot waar vuur in gemaakt werd voor licht en warmte. Dat hing dan in de kapel. Het altaar setje is ooit door iemand geleend en nooit terugbezorgd. De vuurpot heb ik nog tot enkele jaren geleden gehad. Ik heb deze aan Ellen Siemer gegeven. Zij heeft daarvan een eigen verfkleur voor stof van weten te maken. Hoe dan ook hebben Camiel en ik het klokje niet gebruikt vanwege te weinig tastbaar bewijs en de Heezenaren te vriend te houden (met een knipoog). Uiteindelijk hebben wij toen gekozen voor het nog vrij nieuwe standbeeld dat voor de fusie van onze gemeente is geplaatst door Burgemeester van Sante. Het originele logo dat we in eerste instantie wilde gebruiken, heb ik wel altijd bewaard, deze plaats ik bij de andere foto's.
Afscheid pastoor de Vries
Ik weet nog goed dat we in de drukkerij, de kopieermachine de hele dag nergens anders voor konden gebruiken i.v.m. het aankomende nummer van Praot eujt Lind. Het allereerste nummer is gekopieerd, door een dure maar goede kwaliteit kleurenprinter. Dat was kostbaar. Maar wij waren wel enthousiast over het uiteindelijke resultaat. De kleurenfoto's zagen er perfect uit. Dus op het 1e nummer, was de achterzijde in het geheel gereserveerd voor het afscheid van Pastoor de Vries en de 1e ontmoeting met de huidige pastoor Wim van Meijl. Datum 28 september 2003. Het afscheid was groots, zoals pastoor de Vries wel meerdere evenementen wist te vieren. En steeds was ik in de buurt om er verslag van te doen. Toen was ik ook nog redacteur van het Parochieblad wat bij QF gedrukt werd. Ik kan me herinneren dat er nieuwe communiekantjes waren die verkleedpartijtjes kregen op de tafel in de sacristie. Pastoor van Meijl tilde een voor een de kinderen op en konden de priestergewaden aan trekken. De foto's zie ik hier af en toe nog voorbijkomen. Niks te dol voor pastoor de Vries. Zelfs het hondje mocht altijd op tafel liggen langs de openstaande koekjestrommel. Wat niet alle bezoekers hygiënisch vonden en blij mee waren. Als je niet oplette beet het mormel ook nog. Pastoor de Vries, greep dan niet in, want het beestje moet ook een leven hebben.
Ik stelde me de vraag zojuist of pastoor van Meijl die dit jaar dus 20 jaar aan onze parochie is verbonden hetzelfde afscheid zou krijgen of willen net als pastoor de Vries toen heeft gehad. Zijn afscheid was over meerdere dagen. Terwijl pastoor de Vries gestart was in Leende in 1993, precies 10 jaar. Het is dus 30 jaar geleden dat de onlangs overleden pastoor van Loon met pensioen ging als pastoor.
Uitgeven zonder winst
Dit is het mooie van een tijdschrift zoals wij 20 jaar geleden in gedachten hadden. We schrijven geschiedenis. Het zijn aantoonbare bewijzen hoe een periode uit Leende is vastgelegd in foto's en tekst. En dat wij geschiedenis zo bijzonder waardeerde was in meerdere opzichten vaak te zien in gratis huis aan huis geschenken van de drukkerij. Zoals de Leende kalender, deze was al eerder gestart met het publiceren van oude foto's en aankomende data van evenementen. En hier was ook in 1e instantie de bedoeling er financieel wat winst uit te halen. Maar wij besloten dat de Leendse verenigingen om de b***t een grote gift te doen uit de advertentie verkoop. De kosten konden wel worden verhaald op de advertenties, maar winst was er gewoon niet. Alleen al de uren die er zaten om alles te ontwikkelen en te organiseren. We hebben heel wat keren afgevraagd of we wel goed bezig waren als we dag en nacht aan de drukpers hadden gestaan om alles op tijd klaar te hebben.
Buiten deze kalender, die al een artikel alleen waard zou zijn, waren er ook kaarten van Leende gratis huis aan huis bezorgd. In veel van deze producties was Jan van Onna, de vader van Camiel, het creatieve brein en Camiel de uitvoerder van het produceren.
Het 1e nummer van Praot eujt Lind: Jan van Friedjes
Dit was echt een speciaal nummer, omdat alle echte bekende Leendenaren die Leende ophemelden (zonder winst) in woord en beeld een prominente vaste plek kregen. Piet Willems, Jan de Waal en Jan van Laarhoven van Fietsmuseum Fiets Varia. Jan van Friedjes, zoals in het eerste nummer te lezen viel. Van Friedje heb ik nog ergens een interview staan over onder andere de brand in Strohulzenfabriek van Engelen, waar zo'n beetje half Leende door veranderd is.
Jan de Waal
Jan de Waal was gestart met zijn rubriek ‘Linds gepraot’. ‘As ge in Lind wônt en ôk nog Linds kaant praote umdè ge dè in oewen jonge tied geleerd het, stadde d'r nie bij stil hoe schôn ut Linds eigeluk is.’ Dat was de start van zijn rubriek in het 1e nummer. Mooier kunnen we het niet zeggen. In dat nummer nam hij ook de voorpagina in het geheel in zijn bezit waar hij met zijn humor de juist gerenoveerde Dorpstraat in 'Verkeersperikelen’ op de korrel nam. Dat idee kwam eigenlijk door een aantal foto's die ik had gemaakt, waarbij niet echt goed nagedacht was over de versmalling bij de Julianastraat en het kruispunt van de Margrietlaan, zo kort daarop. Jan wilde dat wel even op zijn eigen wijze beschrijven.
Piet willems
Piet Willems was in die tijd al verdwenen bij het Eindhovens Dagblad en kon wel wat tijd besteden aan Praot eujt Lind. Dus veel nieuwtjes en verhalen over het verleden van ons dierbaar dorp. In dit eerste nummer had hij ook een artikel over een straat in slechte staat. Zijn eigen Eikenlaan, waar een behoorlijk g*t in zat. Een citaat: ‘Een inwoner van Leende informeerde op Koninginnedag met een nette brief hoe diep de verzakkingen in het wegdek moesten zijn/worden voordat de gemeente in actie wilde komen.’ Rara, wie was de man? Hij nagelde door de conclusies de Gemeente Heeze-Leende aan het kruis, in dit artikel. Over de fusie van Heeze-leende schrijft Piet: ‘...per 1 januari 1997, ontstaan door een onvrijwillige fusie van de gemeente. ….Wie terugblikt op de bijna afgelopen zeven jaren kan voor Heeze-Leende slechts tot de slotsom komen dat er niet zo heel veel goeds tot stand is gekomen...’ Dat het artikel de titel ‘Onvrede’ heeft zal niemand verbazen.
Hans Netten
Oud-burgemeester Hans Netten, had in dit nummer ook een artikel over zijn werk voor het Lilianefonds. Twee hele pagina's, met vier foto's gemaakt tijdens zijn werkbezoek aan de Filipijnen. Mede mogelijk gemaakt door o.a. de Leendenaren die een bijdrage hadden gedaan bij zijn afscheid als burgemeester. Uiteindelijk heeft hij met dit bedrag 100 projecten met kinderen kunnen aanpakken (samen me het Lilianefonds) in Manilla. Een mooi project van onze oud Burgervader.
Roel Winters
Roel Winters was ook van de partij in zijn artikel 'Van vlechtheg tot boomkikker’. Waarin eeuwen oude geschiedenis onze natuur weer wordt omgetoverd tot een natuurlijk paradijs met inheemse soorten leven.
Bep (Bertha) (Engelen) (van Gestel) van Engelen
Mijn moeder Bep (Bertha) van Engelen (meisjesnaam) van rooie Jos, had ook een rubriek in 'Lind Recept’. De naam Bertha vond ze helemaal niks, Bep was veel beter. Maar niemand in het dorp wist dan wie dat was, dus we plaagde haar er wel eens mee. Ze was getrouwd met Wim Engelen, stoffeerder bij Jan Belien en van de Plas. Hij stierf op 52-jarige leeftijd. Ze trouwde daarna met Kees van Gestel, die ze ook overleefde. Haar eerste inzending ging over ‘hachee’ maken. Als oudste dochter van Jos en Maria van Engelen Glaudemans, stond ze veel in de keuken. En leerde ze ‘Lindse’ gerechten te bereiden. Omdat de familie van Engelen wat meer te besteden hadden, kwamen er soms bourgondische gerechten op tafel. Daar kon ze mooi over vertellen. In de oorlog moest ze als tiener, met leer uit de leerlooierij van Engelen met de fiets naar boeren in Sterksel, om de lappen leer te ruilen tegen vlees. Hooguit 14 jaar oud. Met schrik in haar benen, kwam ze dan weer teruggefietst, in de hoop niet aangehouden te worden door de Duitsers die haar tas wilde controleren. Het ging altijd goed, op één keer na. Toen is ze echt aangehouden, echter toen de soldaten zagen dat ze nog zo jong was mocht ze door fietsen zonder controle. Dat was ook de theorie van haar vader voordat ze de trip ging maken, kinderen laten ze met rust. Ik weet niet of ze daarna nog vaker die rit heeft gemaakt. Vergeten te vragen. Maar denk van wel. Het was als volwassene te gevaarlijk dit soort zaken uit te voeren.
Mijn moeder heeft na dit nummer, nog diverse keren een Linds Recept geschreven. Zoals 'Hazenpeper en haar heerlijke peperkoek’ welke ik nog om de twee weken vier stuks zelf maak, voor mij en mijn dochters.
Conclusie na 20 jaar
Jan van Laarhoven, Piet Willems, Jan de Waal en mijn moeder zijn inmiddels overleden, Jan de Waal was de laatste. Zonder deze mensen was het zeker moeilijk geweest een blad als Praot eujt Lind was te maken. En dat ik er nog steeds, zij het digitaal, ermee bezig ben. En als we de geschiedenis terugkijken zijn deze eerste drie Jan Piet Jan enorm belangrijk geweest voor het gezicht van Leende, zij hebben cultuur, kunst, humor en nieuws heel hun leven met alle Leendenaren gedeeld. En daar ben ik hen nog steeds erkentelijk voor. Ere wie ere toekomt. En ik wil ook QF, al bestaat deze allang niet meer, danken voor de wilskracht de gehele bevolking van Leende met elkaar verbonden te houden.
De oude uitgaven geven een waarheidsgetrouw beeld van een tijdperk in geschreven en beeldend werk. Als je de bladen nu zou lezen, snap je hoe belangrijk dit werk is. Schrijven, fotograferen en filmen leggen de geschiedenis vast. Onze kinderen toen, ontdekken nu onze ervaringen van toen als volwassene. En sturen hopelijk aan tot hetzelfde, leven en vastleggen nu, is geschiedenis voor ons nageslacht. Voor mij moet geschiedenis feitelijk zijn, geen giswerk. Vastleggen is feitelijk weergeven van geb***tenissen. Iedere tekst, foto of film die een registratie vastlegt is geschiedenis. Het stemt mij blij dat ik daar een rol in speel zoals jullie allemaal.
Ik kreeg vorige week een vraag waarom ik weer wat fanatieker ben op Praot eujt Lind. Een van mijn buren is op dit moment niet thuis door de gevolgen van Corona die niet verdwijnen. Ze is nu in het buitenland om te revalideren en te hopen weer wat gezond te worden. Op deze manier kan ik wat bijdragen aan haar genezing.
En voor mij is het therapeutisch, want daardoor kan ik wat emoties een plaats geven nu ik na het overlijden van Ine (mijn vrouw) weer op mezelf ben. Het schrijven en verdiepen in de geschiedenis begint weer te leven.
Nog een paar opmerkingen
Het eerste nummer en wie weet ook andere nummers wil ik als pdf-bestand gaan maken en voor liefhebbers beschikbaar stellen. Deze wil ik als foto's ook op deze pagina plaatsen, maar dat zal niet alles in één keer zijn.
Wie de site Praot eujt Lind heeft willen bezoeken, zal gezien hebben dat er niets meer te vinden is. Feit is dat deze vorm van website voor mij te complex is geworden. Ik verkies liever een blogvorm, waar film, foto's en tekst afwisselen. WordPress is voor Praot het meest geschikt. Alleen ik zoek iemand die de opzet wil maken voor ons. Het onderhouden en blog schrijven gaat me wel lukken. Wie heeft de tijd en wil dat doen? Financieel valt er weinig te halen, want alles wat ik doe ik 100% gratis. Dus liefde en dank je wel is er wel, wie weet nog een Linds aandenken als presentje.
Voor Praot eujt Lind, Wil Engelen