27/02/2020
!
Hongarije heeft zoveel meer te bieden dan Boedapest, Balaton en de poesta. Wil je met het hele gezin op een leuke manier op ontdekking gaan naar een stukje geschiedenis van Hongarije, dan moet je zeker een bezoekje brengen aan een van archeologische sites van Hongarije. De komende weken ga ik er meer over delen.
Helemaal in het noorden van Hongarije ligt het plaatsje IpolytarnĂłc. Het ook wel eens het Prehistorische Pompeii genoemd. Het park huisvest 23 tot 17 miljoen jaar oude fossielen. Deze omvatten de tanden van 24 verschillende soorten haaien, evenals de tanden van krokodillen en dolfijnen, een bijna 100 m lange versteende pijnboom, meer dan 15.000 subtropische, exotische bladeren en 3000 dierenvoetafdrukken van 11 soorten. Dit is een van 's werelds rijkste complexe vindplaatsen voor fossiele voetafdruk. De fossielen kunnen worden bekeken dankzij een vulkanische catastrofe die een hele subtropische jungle onder vulkanische as begroef, waardoor ze bewaard werden. De site werd beschermd in 1944 en wordt beheerd door het directoraat van het BĂŒkk National Park. Het is een bezoek waard vanwege de fossielen en hun hightech interpretatie. In 2010 kwam er de belangrijkste toegangspoort tot het tweede grensoverschrijdende geopark ter wereld, het Novohrad-NĂłgrĂĄd Geopark.
Haaientanden
De herwerkte zandsteenlagen van de 23 Ma oude zeesedimenten dragen een zeer rijke mariene fauna. De zogenaamde "haaientanden" bevatten naast haaientanden een mengsel van botten van roggen, dolfijnen, zeekoeien en krokodillen. Na de beschrijving uit 1903 van Koch, werd het "tanddragende bed van de IpolytarnĂłc haai" het karakteristieke markeerbed van de Eggenburgse fase van het lagere Mioceen in de Centrale Paratethys. De oorspronkelijke fauna, zoals meer dan 100 jaar geleden beschreven, werd onlangs herzien op basis van nieuwe vondsten. Het resultaat toont een zeer diverse gemeenschap van haaien in het lagere Mioceen met 19 geslachten met 16 bepaalde soorten.
Versteend bos
De gigantische versteende boomstam, 42 m lang, die een stroom van het Borokas-ravijn overbrugde, werd blootgesteld aan het begin van de 19e eeuw. De ontdekking ervan leidde tot het wetenschappelijk onderzoek van de site. De eerste wetenschappelijke onderzoeksactiviteiten en opgravingen begonnen in 1836, geleid door Ferenc Kubinyi. Later onderzoek toonde aan dat een heel bos werd verwoest door het vulkanisme, de bomen werden omvergeworpen bovenop het paleosurface door de nabijgelegen vulkanische explosie. De meeste boomresten zijn ingebed in de zandsteen-tuf-overgang, onder de plinian ash fall unit. Een gedetailleerde analyse van de versteende boomstammen onthulde dat het 20 Ma oude regenwoud minstens 7 naaldbossen, 4 bladverliezende en 1 palmsoort bevatte.
Blad impressies
Een recente paleobotanische studie identificeerde 64 taxa uit de grote verzameling macroflorale overblijfselen, gebaseerd op een monster van bijna 15 duizend bladeren (Hably, 1985). De assemblage wordt gedomineerd door laurofylachtige planten, indicatief voor een vegetatie in een warm en vochtig, subtropisch klimaat. De meeste van de overvloedige plantenresten bevinden zich in het basale deel van de rhyoliettuf, maar 27 plantensoorten zijn ook geĂŻdentificeerd op basis van bladafdrukken op het palaeosurface (voetafdruk zandsteen).
Fossiele sporen
Overvloedige en goed bewaarde fossiele sporen van gewervelde dieren zijn blootgesteld op de bovenste bedding van de zandsteen van de Mioceen-oever. Het behoud van de sporen is toegeschreven aan vulkanische activiteit die onmiddellijk het paleosurface bedekte. Het was Hugo Böckh, die aan de voet van de gigantische boom oorspronkelijk de prehistorische voetafdrukken van dieren in 1900 ontdekte. De oorspronkelijke ontdekking, een plaat van 4x4 m met voetafdrukken werd binnen een jaar naar Boedapest vervoerd, waar hij nog steeds in het Hongaars wordt getoond De bekende collegezaal van het Geological Institute (HGI), dus bekend als 'Footprint Hall'. In de jaren 1920, 30 en 60 verrijkte Ferenc Nopcsa en later TasnĂĄdi ook de collecties van het Instituut door meer voetafdrukken te graven (TasnĂĄdi, 1976). In de vroege jaren tachtig werden de voetafdrukken in kaart gebracht tijdens de bouw van de eerste van verschillende voorzieningen die werden gebouwd om ze te beschermen; 1298 tracks werden geregistreerd op de site, terwijl het totale aantal 1644 bereikte, samen met de exemplaren in de HGI-collecties (Kordos, 1985). Verkenningen in de jaren negentig verdubbelden het aantal voetafdrukken op de site tot 2762. De omvang van het bekende gebied met voetafdrukken dat in IpolytarnĂłc in de afgelopen honderd jaar is onderzocht, overschrijdt 1500 mÂČ. De hele site, die naar schatting 50-100 keer groter is dan de momenteel blootgestelde gebieden en meestal continu is, kan alleen worden verkend na het verwijderen van het rhyolite tuffbed. Een dergelijke blootstelling van het oppervlak met de voetafdrukken mag alleen worden uitgevoerd als ze tegen verwering kunnen worden beschermd. Daarom vindt wetenschappelijke verkenning slechts geleidelijk plaats en zijn daaropvolgende beschermende maatregelen vereist. De analyse van de voetafdrukken begon onmiddellijk na hun ontdekking, en het was honderd jaar geleden bekend dat er sporen waren van neushoorns, hoefdieren en vogels. De eerste wetenschappelijke beschrijving van de voetafdrukken was in 1935, in een boek van Othenio Abel (Abel, 1935), die voetafdrukken identificeerde van een neushoorn, een proboscidean, hertachtigen, een voorouderlijk driekleurig paard, een grote carnivoor en vogels. Hij illustreerde ze met foto's. Na de studies van TasnĂĄdi, werd de "IpolytarnĂłc" monografie van de Geologica Hungarica-serie Palaeontologica uitgegeven in 1985, voor het Regionaal ComitĂ© voor Mediterrane Neogene Stratigrap
Meer info over dit park vind je op https://www.osmaradvanyok.hu/
