Toruński Serwis Turystyczny

20/01/2025

🅿️ Kontynuując tematykę naszego posta z 7 stycznia dot. degradującej przebudowy toruńskiego nabrzeża wiślanego - Bulwaru Filadelfijskiego (https://www.facebook.com/TorunskiSerwisTurystyczny/posts/pfbid02i1SCZiX3mABCkcTaYH16NRnTw62JnXuVpK6Nzd5T2HXigPSrLknfM8igcwqfWnY2l) - dziś wątek parkingu pod mostem Piłsudskiego.

🅿️ Parking pod mostem Piłsudskiego do czasu przebudowy ul. Bulwar Filadelfijski (2022-2024) i zmniejszenia jego powierzchni parkingowej był elementem niemal idealnego rozwiązania w zakresie współczesnych zasad organizacji ruchu samochodowego w centrach miast, bo był jednym z – bardzo nielicznych niestety - parkingów na obrzeżach historycznego centrum Torunia, służącym odciążeniu i zminimalizowaniu ruchu samochodowego i parkowania w obrębie obszaru UNESCO.
O nadmiarze ruchu samochodowego w obszarze objętym wpisem na Listę UNESCO, o konieczności wyprowadzenia nadmiaru tego ruchu i o konieczności tworzenia w Toruniu parkingów wokół obszaru objętego wpisem na Listę UNESCO mówi m.in. raport z 2006 r. Tymczasem w Toruniu w dalszym ciągu lekceważy się zalecenia UNESCO w sprawie ruchu samochodowego w obszarze objętym wpisem i od tego 2006 roku ciągle nie realizuje się zapisów tego raportu, bo nie usuwa się nadmiaru samochodów z obszaru, a wręcz przeciwnie: tworzy miejsca postojowe w takich lokalizacjach obszaru, w których dotąd tych miejsc nie było - wciska się jeszcze więcej samochodów w obszar objęty wpisem.
Teraz z kolei doszło do kolejnej patologicznej i niezrozumiałej sytuacji - zmniejszenia powierzchni wygodnego i niezwykle potrzebnego parkingu pod mostem Piłsudskiego. Czyli zamiast realizować zapisy z ww raportu - ignoruje się je, a nawet działa wprost przeciwnie do nich!

🅿️ Likwidacja tak dużej części powierzchni parkingu pod mostem Piłsudskiego to działanie całkowicie wbrew temu raportowi oraz wbrew współczesnym sposobom zarządzania ruchem samochodowym w miastach i wbrew współczesnym tendencjom budowy miast w ogóle.
Pod względem urbanistycznym parking ten był idealny, bo: 1) dogodnie zlokalizowany, 2) nie zajmował przestrzeni miejskiej, 3) nie psuł tkanki miejskiej, 4) położony był w obszarze predestynowanym do funkcji komunikacji, a nie do zabudowy architektonicznej.
W zamian nie utworzono nowych miejsc postojowych, zwłaszcza dla autokarów turystycznych, które i tak już wcześniej, w czasach przedcovidowych oraz przed przebudową nabrzeża i Bulwaru Filadelfijskiego w dużej liczbie borykały się z problemem dostępności miejsc postojowych i z zaparkowaniem na czas pobytu grup w Toruniu (np. często widniały tabliczki "Brak miejsc" na zamkniętym z tego powodu wjeździe na parking pod mostem Piłsudskiego).

🅿️ Podczas gdy władze miejskie działając patologicznie wyburzają w innych śródmiejskich częściach Torunia często historyczną tkankę miejską w postaci zabudowy pierzejowej i przeznaczają cenne do zabudowy architektonicznej tereny na psujące tkankę miejską odhumanizowane place parkingów (np. ul. Grudziądzka, ul. Szosa Chełmińska), to jednocześnie zmniejszają ten parking (pod mostem Piłsudskiego), który był i idealnie i funkcjonalnie zlokalizowany i nie wpływał negatywnie na tkankę miejską!
Między innymi przez wspomniany wyżej patologiczny sposób tworzenia nowych placów parkingowych w centrum Torunia – wyburzenia historycznej, pierzejowej tkanki miejskiej – osiągnięto łącznie ok. 1400 miejsc postojowych. O ile jednak tworzenie miejsc parkingowych w postaci parkingów podziemnych oraz kubaturowych wielopoziomowych garaży naziemnych wpisujących się i kontynuujących sąsiednią architektoniczno-urbanistyczną tkankę miejską jest pozytywnym rozwiązaniem, to niestety w Toruniu występuje w formie szczątkowej na rzecz tworzenia infrastruktury dla samochodów poprzez wyburzenia tkanki miejskiej, co jest niestety wyrazem drastycznego zacofania miasta o kilka dekad.

🅿️ Idealnym rozwiązaniem w Toruniu byłoby stworzenie wokół zespołu staromiejskiego UNESCO kilku wielopoziomowych garaży w formach architektonicznych korespondujących architektonicznie z otoczeniem, które łącznie z kolejnymi podobnymi parkingami do parkingu pod mostem Piłsudskiego dałyby ok. 5 tys. miejsc parkingowych. Podobne rozwiązania funkcjonują w wielu turystycznych miastach zachodnioeuropejskich, np. w centrum Lubeki (załączone foto), gdzie jest ponad 5 tys. miejsc parkingowych, w tym w 9 garażach wielopiętrowych, czy w Münster, gdzie również jest ok. 5 tys miejsc, w tym w 9 garażach wielopiętrowych.
1️⃣ (1) Jedna z ww kilku lokalizacji to np. plac obecnego parkingu po zachodniej stronie mostu Piłsudskiego na Bulwarze Filadelfijskim, gdzie powinien zostać zbudowany parking wielopoziomowy z jednoczesnym odtworzeniem placu parkingowego po wschodniej stronie mostu - vis a vis Ślimaka Getyńskiego 4️⃣ (4).
2️⃣ (2) Druga z możliwych lokalizacji to północny krańcowy odcinek ul. Skrzyńskiego, na którym powinien powstać parking wielopoziomowy.
4️⃣ (3) Trzecia z możliwych - parking architektoniczny wielopoziomowy na miejscu obecnego parkingu naziemnego przy ul. Wały Sikorskiego 8; tutaj bryła budynku parkingowego powinna wpisać się z pierzeję ulicy i wypełnić sobą tkankę miejską, tę wyrwę w pierzei między neogotyckim budynkiem Urzędu Miasta a neogotyckim budynkiem dawnego komisariatu policji:
https://toruntour.pl/6219/parking-pod-mostem-pilsudskiego

19/01/2025

ℹ Kopernik była kobietą o nienachalnej urodzie. Doskonale oddaje ten fakt jeden z najpiękniejszych murali w Toruniu.
Zobacz inne: https://toruntour.pl/5611/wycieczka-murale-streetart-w-toruniu

19/01/2025

ℹ Choć jeszcze formalnie nie odsłonięty, to nic go teraz nie zasłania :-)
Taki nowy sentymentalny mural powstał właśnie na jednym z historycznych domów na Przedmieściu Chełmińskim w metropolii Toruń (ul. Szosa Chełmińska 104).

ℹ Formalnie "Metropolię Toruń" zawiązano uroczyście na zamku w Golubiu 17 stycznia 2025 r., ale już znacznie wcześniej, bo w okresie 2014-2022 tzw. "metropolitarnym" myśleniem wykazał się ówczesny prezydent Torunia Michał Zaleski i radni VII i VIII kadencji przygotowując, w ich - zacofanym - mniemaniu, "metropolitarną" metropolitenę, czyli "wielkomiejską autostradę chełmińską" - przeszeroką, przeskalowaną, megalomańską arterię, godną "prawdziwej metropolii". Idąc tą swoją zaściankową zacofaną, ale jakże "metropolitarną" mentalnością wymienieni wyżej decydenci toruńscy zdecydowali o wyburzeniu połowy historycznej tkanki miejskiej i historycznego układu urbanistycznego w imię stworzenia wrażenia i upodobnienia się do rzekomej "nowoczesnej metropolii" i takiej "metropolitarnej" autostrady miejskiej - ul. Szosy Chełmińskiej.

ℹ Mural jest luźnym, symbolicznym przedstawieniem fragmentu zabudowy historycznego Przedmieścia Chełmińskiego w Toruniu, a zwłaszcza zabytkowej zabudowy ul. Szosy Chełmińskiej przy skrzyżowaniu z ul. Podgórną i ul. J. Bema. Większość tej zabudowy niestety już nie istnieje; została rozebrana przed 2022 r. pod budowę megalomańsko poszerzonej ulicy Szosa Chełmińska. Ta historyczna zabudowa padła ofiarą zacofanego i źle pojętego przez toruńskie władze miejskie rozumienia "rozwoju miasta", który w dzisiejszych czasach nie oznacza budowy przeskalowanej infrastruktury samochodowej kosztem historycznej tkanki miejskiej, czyli tego, co oznaczał jeszcze np. pół stulecia temu.
Obecnie, po rozbudowie Przedmieście Chełmińskie wzdłuż ul. Szosy Chełmińskiej pozbawione jest wszystkiego, co tworzyło jego genius loci, tożsamość i charakter ludzki. Wbrew współczesnym ideom i tendencjom naprawy miast, wbrew treściom Nowej Karty Ateńskiej zniszczono tu dziedzictwo, zniszczono ducha. Zniszczono historię, tożsamość, unikatowe cechy, zniszczono historyczną charakterystyczną architekturę, urbanistykę, nastrój i kameralne-ludzkie proporcje tkanki miejskiej. Zniszczono wszystkie ważne i cenne wartości tworzące ducha miejsca, jego nastrój, identyfikację. Zniszczono miasto dla ludzi, zniszczono dziedzictwo w rozumieniu kulturowej różnorodności, historii, a więc to, co kreuje u odbiorców wrażenia, przeżycia i doświadczenia i to, co nadaje cech wyjątkowości miastu, dzielnicy.
W zamian otrzymaliśmy odhumanizowany (w śródmieściu) kawałek miasta dla samochodów, nie dla ludzi, otrzymaliśmy szambo urbanistyczne, ściek komunikacyjny i krajobraz tranzytowy podmiejski w środku historycznego miasta; otrzymaliśmy nie to, co naprawia i tworzy miasto, nie architekturę i tkankę miejską, ale kolejne asfaltowe szerokie pasy jezdni, parkingi, "drogi serwisowe", barierki, bariery energochłonne, ekrany, przestrzeń bez zabudowy, bez zieleni, czyli infrastrukturę dla psującego miasta i klimat samochodu.
Zobacz więcej: https://toruntour.pl/6008/zaglada-historycznego-przedmiescia-chelminskiego-torun

ℹ Mural wykonał Jakub Brodzik. Nawiązuje wprost do obrazu pt. "Chełmionka i wehikuł czasu", namalowanego przez współczesnego twórcę Mieczysława Wilczewskiego, który to obraz znajduje się w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Cofa nas do świata bezmyślnie zniszczonego, oddając ducha miejsca i ukazując jak najwięcej charakterystycznych jego budynków, zwłaszcza tych dominujących, zwanych potocznie „pruskim murem”.

ℹ A spośród wymienionych w tym poście decydentów jeden awansował nawet nie tylko na prezydenta, ale i prezesa-"metropolitę toruńskiego", niektórzy inni zaś nadal stołki dzierżą dziś:
VII: Jarosław Beszczyński - Radny Miasta Torunia, Maciej Cichowicz - Wiceprzewodniczący Rady Miasta Torunia, Marcin Czyżniewski - Przewodniczący Rady Miasta Torunia, Marian Frąckiewicz - Radny Miasta Torunia, Jakub Gołębiewski - Radny Miasta Torunia, Paweł Gulewski - Radny Miasta Torunia, Michał Jakubaszek - Wiceprzewodniczący Rady Miasta Torunia, Bartłomiej Jóźwiak - Radny Miasta Torunia, Wojciech Klabun - Radny Miasta Torunia, Sylwia Kowalska - Radna Miasta Torunia, Jacek Kowalski - Radny Miasta Torunia, Barbara Królikowska-Ziemkiewicz - Radna Miasta Torunia, Sławomir Kruszkowski - Radny Miasta Torunia, Maciej Krużewski - Radny Miasta Torunia, Magdalena Olszta-Bloch - Radna Miasta Torunia, Michał Rzymyszkiewicz - Radny Miasta Torunia, Ludwik Szuba - Radny Miasta Torunia, Dagmara Tuszyńska - Radna Miasta Torunia, Witold Waczyński - Radny Miasta Torunia, Łukasz Walkusz - Wiceprzewodniczący Rady Miasta Torunia, Paweł Wiśniewski - Radny Miasta Torunia, Karol Wojtasik - Radny Miasta Torunia, Danuta Zając - Radna Miasta Torunia, Jan Ząbik - Radny Miasta Torunia, Krystyna Żejmo-Wysocka - Radna Miasta Torunia,
VIII: Marcin Czyżniewski - przewodniczący Rady Miasta Torunia, Michał Rzymyszkiewicz - wiceprzewodniczący Rady, Łukasz Walkusz - wiceprzewodniczący Rady, Dagmara Tuszyńska - wiceprzewodnicząca Rady, Kamila Beszczyńska, Jarosław Beszczyński, Katarzyna Chłopecka, Jakub Hartwich, Michał Jakubaszek, Bartłomiej Jóźwiak, Wojciech Klabun, Sławomir Kruszkowski, Maciej Krużewski, Jacek Krzyżaniak, Piotr Lenkiewicz, Dariusz Mądrzejewski, Margareta Skerska-Roman, Bartosz Szymanski, Witold Waczyński, Józef Wierniewski - od lutego 2019, Karol Maria Wojtasik - od lutego 2022, Michał Wojtczak - od czerwca 2020, Danuta Zając, Jan Ząbik, Krystyna Żejmo-Wysocka, Maciej Karczewski - do lutego 2019, Paweł Gulewski - do czerwca 2020, Adrian Mól - do lutego 2022.

18/01/2025

ℹ Każdy miał zegar z toruńskiego Metronu.
18 stycznia 104 lata temu - w 1920 r. - Wacław Liebert otworzył warsztat naprawy gazomierzy i wodomierzy - zalążek późniejszego Metronu. W okresie świetności - w latach PRL - był to największy w Polsce producent wielu rodzajów wodomierzy i gazomierzy, programatorów cyfrowych, przełączników czasowych, zaworów termostatycznych oraz szerokiego asortymentu zegarów, a także urządzeń usprawniających pracę biurową.
Fabryka rozwijała się systematycznie, rosło zatrudnienie, uruchamiana była produkcja nowych wyrobów. Równocześnie rozwijał się znaczny eksport wodomierzy do kilkudziesięciu krajów Europy, Azji, Bliskiego Wschodu i Ameryki Południowej. W mniejszych ilościach eksportowano także zegary mechaniczne i ich mechanizmy.
Rozwój produkcji wojskowej, zegarów i sukcesywny wzrost kadry technicznej latach 70. i 80. XX w. spowodował, że Metron potrzebował coraz większych powierzchni. Nowa fabryka, która na początku lat 70-tych powstała przy ul Targowej 12/22 na Jakubskim Przedmieściu, w 1981 r. wybudowała nowy 6-piętrowy biurowiec, nowoczesny Wydział Produkcji Narzędzi i ultranowoczesny wydział Produkcji Specjalnej na rzecz przemysłu obronnego.
Lata 1991–1997 to okres dostosowywania firmy do wymogów gospodarki wolnorynkowej, skutecznej konkurencji i przyszłej prywatyzacji. Wymieniono park maszynowy, a w 1993 r. oddano do użytku nowoczesną stację prób urządzeń pomiarowych. Rozszerzono ofertę o nowe typy produktów, jak: programatory (od 1994), ciepłomierze (od 1996), system zdalnego odczytu wodomierzy (od 1997). Zmieniono także strukturę przedsiębiorstwa, wykorzystując outsourcing. Powstały spółki-córki o węższych specjalizacjach: Metron-Tools, Metron-Term, Metron-Clocks.
W latach 90. spółka była największym producentem wodomierzy w Polsce (udział w rynku ok. 70%) i jedną z największych tego rodzaju firm w Europie.
ℹ W 2018 r. Metron złożył wniosek o upadłość i w wieku 98 lat przestał istnieć: https://toruntour.pl/5992/dawna-fabryka-metron

18/01/2025

ℹ Traktat wersalski został ratyfikowany przez parlament niemiecki 10 stycznia 1920 r. i zgodnie z jego postanowieniami po siedmiu dniach od tego momentu rozpoczęło się przejmowanie Pomorza przez Polskę. Do 17 stycznia odbywały się więc w Toruniu uroczystości pożegnalne organizowane przez różne niemieckie organizacje i stowarzyszenia, czego kulminacyjnym punktem było ekumeniczne nabożeństwo w kościele garnizonowym św. Katarzyny.

ℹ Wieczorem i w nocy z 17 na 18 stycznia 1920 r. toruńscy Polacy przystąpili do dekoracji miasta, budowali bramy powitalne. Od kilku przejściowych tygodni nad porządkiem i bezpieczeństwem czuwała polska Straż Ludowa zapobiegając ewentualnym ekscesom narodowościowym.
Ostatni oddział niemieckiego garnizonu opuścił Toruń ok. godz. 8 rano 18 stycznia z koszar na Rudaku. Toruń w godzinach porannych był jeszcze niemiecki, a po południu miał już polskie oblicze.

ℹ Przejmowaniem ziem zajętych przez pruskiego zaborcę zajął się Front Pomorski pod dowództwem gen. Józefa Hallera. Na Pomorze wojska polskie wkroczyły 17 stycznia 1920 r. przejmując m.in. Golub nad Drwęcą. Dzień później, 18 stycznia oddziały Pomorskiej Dywizji Strzelców weszły do Torunia - stolicy nowego polskiego województwa pomorskiego.
Przyjazd wojska polskiego do Torunia zaplanowano na godz. 12.30:

Toruń to nie tylko klasyczny i stereotypowy gotyk, piernik, Kopernik i Rydzyk. Ten zestaw to jedynie wstęp i początek i tylko nasz przewodnik sprawi, że ogarniesz, oswoisz sobie Toruń.

16/01/2025

ℹ Najważniejszą bodaj rocznicą, jaka przypada w 2025 r. jest tysiąclecie koronacji pierwszych polskich królów: Bolesława Chrobrego i Mieszka II Lamberta. To rocznica o znaczeniu ogólnopolskim. Mamy też natomiast wiele ważnych i okrągłych rocznic związanych z Toruniem i jego historią.
1000 lat temu, w 1025 r. Polska z księstwa awansowała do królestwa, co automatycznie wzmocniło państwo na arenie międzynarodowej, świadczyło o niezależności i samodzielności władcy i jego państwa oraz wywyższało władcę nadając mu autorytet jako pomazańca bożego.
To właśnie Bolesław Chrobry lub jego następca – Mieszko II – był najpewniej fundatorem znaczącej i arcyważnej inwestycji – budowy wczesnoromańskiej świątyni w dawnym Chełmnie (dziś podchełmińskim Kałdusie, ok. 44 km na północ od Torunia), której pozostałości odkryto w czasie prac archeologicznych w latach 1996-2003. To sensacyjne odkrycie potwierdziło uznawane dotąd za niewiarygodne zapisy Jana Długosza o ustanowieniu w Chełmnie biskupstwa. To miała być pierwsza na terenie Pomorza świątynia, rozmiarami (17 x 37 m) odpowiadająca założeniom budowlanym bazylik w Gnieźnie i Poznaniu: https://toruntour.pl/5386

ℹ W czasie gdy Polska stawała się królestwem w dzisiejszym Toruniu od około 150 lat istniała już osada grodowa. Rozwijała się ona od ok. IX-X w. na niewielkim wzgórzu nad Wisłą, na miejscu późniejszego zamku krzyżackiego; wyposażona była w obronny wał i pełniła rolę obronną leżąc nad przeprawą wiślaną, która tutaj łączyła drogi z południa i z północy (znad Bałtyku). Osada ta trwała nieprzerwanie do zniszczenia przez plemiona pruskie ok. 1220 r. i wkrótce została ponownie zagospodarowana przez sprowadzonych tu Krzyżaków, którzy wykorzystując jej zarys zbudowali w tym miejscu swój zamek komturski: https://toruntour.pl/2081

Z kolei okrągłe i ważne rocznice z drugiego krańca osi czasu, to bliższe nam współczesnym lata 1945 i 1955 r.:

ℹ 80 lat temu - 17 marca 1945 r. po wielu bydgoskich staraniach ogłoszono decyzję o zdegradowaniu Torunia - likwidacji w Toruniu Urzędu Wojewódzkiego Pomorskiego i przeniesieniu siedziby województwa do Bydgoszczy; decyzja ta i jej następstwa w decydujący sposób ukształtowały dzisiejszy Toruń.
Toruń został pozbawiony tego najważniejszego wtedy czynnika miastotwórczego, gdyż w ówczesnym systemie centralnego zarządzania to miasta wojewódzkie miały największe znaczenie i rozwój. Tylko one rozwijały się jako regionalne centra skupiające życie społeczne, kulturalne, polityczne, gospodarcze i każde inne. Dla Torunia bolesne i degradujące było więc pozbawienie go wszelkich instytucji administracyjnych, kulturalnych, społecznych i innych jednostek, licznie przenoszonych konsekwentnie do Bydgoszczy; wtedy to np. przeniesiono park maszynowy drukarń toruńskich, zabytkowe księgozbiory bibliotek, rozgłośnię Polskiego Radia (podstawowy wtedy środek masowego przekazu), liczne placówki wojskowe, zlikwidowano prasę, życiodajny dla Torunia port rzeczny, torpedowano rozwój Uniwersytetu Mikołaja Kopernika m.in. o utworzenie wydziałów lekarskiego i rolnego, które to fakultety ostatecznie powstały... w Bydgoszczy jako samodzielne uczelnie, zdegradowano i wręcz zlikwidowano toruńskie instytucjonalne życie muzyczne przy jednoczesnym rozwoju tego w Bydgoszczy, czym w konsekwencji jest brak w Toruniu a obecność w Bydgoszczy np. opery, filharmonii, akademii muzycznej (wszystkie te instytucje istniały wcześniej w Toruniu).
Toruń - jako jedyne miasto w Polsce - został w ten sposób zdegradowany i ograniczony w rozwoju w ciągu kolejnych dekad.
Zobacz więcej: https://toruntour.pl/5065 #1945

ℹ 70 lat temu - w 1955 r. na skutek zabiegów i nacisków bydgoskich wojewódzkich działaczy partyjnych zdegradowano Muzeum Pomorskie w Toruniu z poziomu narodowego do regionalnego, przekazując je we władanie Wojewódzkiej Radzie Narodowej w Bydgoszczy, która następnie jeszcze bardziej osłabiła znaczenie i prestiż muzeum zmieniając jego nazwę na "Muzeum w Toruniu".
Zobacz więcej: https://toruntour.pl/6205

Wśród ważnych wydarzeń, które zaszły pomiędzy latami 1025 a 1945-1955, a których okrągłe rocznice wypadają w 2025 r., są:

ℹ 1525 r. / 500 lat temu:
doszło do Hołdu Pruskiego. Bezpośrednie wydarzenia i okoliczności w tej sprawie działy się w Toruniu i z udziałem Torunia: obradujący w Toruniu w 1519 r. sejm Rzeczypospolitej podjął decyzję o wypowiedzeniu wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu wojny, co było konsekwencją odmawiania złożenia przez niego przysięgi na postanowienia II pokoju toruńskiego z 1466 r. Wojna rozpoczęła się i zakończyła decyzjami podjętymi w Toruniu i przy udziale władz Torunia, który stanowił wtedy też główną kwaterę króla polskiego. Trwający konflikt zbrojny jednak nie przynosił rozstrzygnięcia (najbardziej znanym epizodem ostatniej fazy wojny była udana obrona Olsztyna 26 stycznia 1521 r., którą dowodził Mikołaj Kopernik). W tej sytuacji polski monarcha Zygmunt I Stary zdecydował się przyjąć pośrednictwo cesarza Karola V Habsburga i króla Węgier Ludwika Jagiellończyka w celu rozwiązaniu sporu o przysięgę wielkich mistrzów. Do Torunia jako punktu wyjściowego przybywały oddziały polskie, ściągały kolejne poselstwa zagraniczne pośredniczące w zawarciu rozejmu lub pokoju; w rozmowach uczestniczyli też burmistrzowie toruńscy: Jacob Seuse, Konrad Hitfeld.
Ostateczne rokowania po akcjach militarnych rozpoczęły się w Toruniu w końcu stycznia 1521 r., a zakończyły zawarciem tzw., kompromisu toruńskiego 5 kwietnia 1521 r. - rozejmu zaplanowanego na 4 lata (do 1525 r.), na mocy którego obie strony miały tymczasowo zatrzymać swe zdobycze terytorialne i oczekiwać wyniku habsbursko-węgierskiego rozjemstwa.
Ostatecznie zdecydowano się przyjąć rozwiązanie w wyniku którego państwo krzyżackie zostało przekształcone w będące lennem polskim Prusy Książęce, a wielki mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollern zrzucił płaszcz zakonny, przyjął luteranizm i stał się świeckim księciem - lennikiem króla polskiego, który właśnie w 1525 r. złożył królowi polskiemu hołd.

ℹ 1595 r. / 430 lat temu:
odbył się w Toruniu synod generalny luteran, kalwinistów i braci czeskich, na którym podejmowano także temat utworzenia w Toruniu uniwersytetu; był to pierwszy moment w historii Torunia, kiedy pojawiła się realna idea oraz działania zmierzające do założenia takiej instytucji: https://toruntour.pl/3301/historia-szkolnictwa-wyzszego-w-toruniu

ℹ 1605 r. / 420 lat temu:
- odbył się wielki synod luterański pod przewodnictwem burmistrza Heinricha Strobanda
- otworzono katolickie kolegium jezuickie (ufundowane przez biskupa chełmińskiego Piotra Tylickiego już w 1593 r.) - drugą obok protestanckiego Gimnazjum Akademickiego szkołę typu gimnazjalnego, przy którym w 1670 r. powstała pierwsza na Pomorzu szkoła muzyczna: https://toruntour.pl/2841

ℹ 1625 r. / 400 lat temu:
- śmierć Anny Wazówny (ur. 1568) - królewny szwedzkiej, córki Jana III szwedzkiego i Katarzyny Jagiellonki, siostry króla polskiego, Zygmunta III Wazy.
W 1636 r. z inicjatywy króla Władysława IV Wazy przeniesiono zwłoki do protestanckiego wówczas Kościoła Mariackiego w Toruniu, gdzie w lewej ścianie prezbiterium wybudowano specjalną kaplicę nagrobną - mauzoleum. Tytułem do pochowania księżniczki w Toruniu były jej związki z tutejszymi humanistami, których była protektorką, a także istnienie jednego z najważniejszych kościołów protestanckich: https://toruntour.pl/4700

ℹ 1645 r. / 380 lat temu:
- z inicjatywy króla Władysława IV Wazy odbył się w Toruniu wielki zjazd europejskich katolików i protestantów na obrady Colloquium Charitativum w Ratuszu Staromiejskim w celu przywrócenia zgody między wyznaniami: katolickim, kalwińskim i luterańskim. Wydarzenie to, choć nie przyniosło konkretnych rezultatów odbiło się szerokim echem w całej ówczesnej Europie, podzielonej religijnie i politycznie.
- powstało 13 dziś najstarszych portretów królów polskich, dając początek najstarszemu w Polsce zestawowi wizerunków monarchów polskich: https://toruntour.pl/3941

ℹ 1755 r. / 270 lat temu:
- urodził się wybitny anatom, lekarz, fizjolog, Samuel Thomas Sömmerring: https://toruntour.pl/4703

ℹ 1825 r. / 200 lat temu:
- pobyt w Toruniu Fryderyka Chopina: https://toruntour.pl/2491

ℹ 1875 r. / 150 lat temu:
- powstanie Towarzystwa Naukowego w Toruniu, skupiającego siły intelektualne Pomorza, dziś jednego z najstarszych w Polsce; w okresie zaboru pruskiego było jedyną polską profesjonalną instytucją naukowo-badawczą w Prusach Zachodnich: https://toruntour.pl/3651

ℹ 1925 r. / 100 lat temu:
- powstał w Toruniu Instytut Bałtycki, przeniesiony w 1931 r. do Gdyni
- powstała w Toruniu Opera Pomorska: https://toruntour.pl/4421

ℹ 1935 r. / 90 lat temu:
- powstała Pomorska Rozgłośnia Polskiego Radia; https://toruntour.pl/5045

15/01/2025

ℹ W czasach, gdy radio miało zupełnie nieporównywalnie wyższą rangę i wyższe znaczenie niż dziś powstała w Toruniu 15 stycznia 90 lat temu - w 1935 r. Pomorska Rozgłośnia Polskiego Radia.
Z kolei 80 lat temu - w 1945 r. za sprawą bydgoskich działaczy politycznych rozgłośnia została - wraz z wieloma innymi elementami miastotwórczymi - przeniesiona do Bydgoszczy, degradując tym samym Toruń.
W roku 2025 r. przypadają więc dwie okrągłe rocznice w kwestii tego toruńskiego ośrodka mass mediów.

ℹ 15. stycznia 1935 roku uruchomiono w Toruniu Pomorską Rozgłośnię Polskiego Radia. Była to ósma z kolei radiostacja w Polsce i od chwili uruchomienia należała do większych w kraju. Od samego początku z toruńskim radiem współpracowali najwybitniejsi przedstawiciele miejscowego środowiska twórczego, a zwłaszcza literackiego, upowszechniając szeroką kulturę.
Znaczenie Torunia jako ośrodka mass-mediów zostało zniszczone w 1945 r. wraz z uskutecznionymi zabiegami Bydgoszczy o przeniesienie stolicy województwa z Torunia. Przyczyniło się to do utraty możliwości pozalokalnej, szerszej (ogólnopolskiej) prezentacji miejscowych wydarzeń i zjawisk i kreowania wizerunku Torunia w Polsce.

ℹ Miała być przeciwwagą dla silnej i aktywnej propagandowo niemieckiej radiostacji w Heilsbergu (Lidzbarku Warmińskim) w sąsiednich Prusach Wschodnich.
Budynki rozgłośni i maszt nadawczy (120 m wys.) zbudowano na Stawkach (ul. Podgórska 12). Dodatkowo od 1938 r. kolejne studia i przeniesione biura znalazły się w centrum - przy placu Św. Katarzyny na Przedmieściu św. Katarzyny.
Rozgłośnia dysponowała mocą 24 kW i tym samym była drugą pod względem mocy po stacji Warszawa-Raszyn. Była odbierana w promieniu ponad 200 km.
Rozgłośnia Pomorska w Toruniu posiadała studia także w Bydgoszczy, Gdyni i Ciechocinku.

ℹ Po II wojnie światowej, 25. listopada 1945 roku otworzono na powrót rozgłośnię w Toruniu, a 2 lata później, 26. października 1947 roku, uruchomiono nadajnik mocy 29 kW, jednak w związku z przeniesieniem w marcu 1945 r. siedziby województwa do Bydgoszczy i z powodów politycznych rozgłośnia w Toruniu nie miała samodzielnego bytu organizacyjnego, podporządkowana była nowej Rozgłośni Pomorskiej w Bydgoszczy, powstającej już od 1945 roku na bazie materiałowej dotychczasowego radia toruńskiego.
Więcej: https://toruntour.pl/5045/historia-radia-w-toruniu

14/01/2025

ℹ Zapraszamy do obejrzenia krótkiego filmu przedstawiającego imponujący postęp prac budowlanych przy Studiu Filmowym Europejskiego Centrum Filmowego CAMERIMAGE w okresie od marca do grudnia 2024. W ciągu zaledwie jednej minuty mogą Państwo zaobserwować, jak przez 10 miesięcy powstawała bryła budynku – od fundamentów aż po ukończenie części kluczowych elementów konstrukcyjnych: https://www.facebook.com/ECFCamerimage/videos/902917528676447/

ℹ Zobacz też jak niesamowitych odkryć archeologicznych dokonano w czasie badań poprzedzających budowę: https://toruntour.pl/6171/niesamowite-odkrycia-archeologiczne-pod-ecf-camerimage-ii

ℹ Studio Filmowe ECFC będzie pierwszym w regionie, które umożliwi twórcom korzystanie z technologii wirtualnej produkcji, coraz powszechniej wykorzystywanej w filmach fabularnych, serialach i reklamach. Polega ona na łączeniu ujęć rejestrowanych w czasie rzeczywistym z generowaną komputerowo scenografią, umożliwiając twórcom elastyczne i kreatywne dostosowanie wizualnych koncepcji bez konieczności przenoszenia całej ekipy w odległe lokacje. Technologia ta, wykorzystująca ekrany LED, pozwala uzyskać spektakularne efekty wizualne przy jednoczesnej oszczędności czasu i środków.
Studio Filmowe ECFC to nie tylko hala zdjęciowa. W nowej przestrzeni znajdą się także pomieszczenia do montażu, postprodukcji, nagrań dźwiękowych, tworzenia efektów specjalnych, a także sale kolaudacyjne, garderoby, zaplecze gastronomiczne i biura. Ta kompleksowa infrastruktura stworzy warunki do realizacji ambitnych projektów filmowych, a także wzbogaci ofertę edukacyjną Torunia i regionu kujawsko-pomorskiego.
Zachęcamy zatem do obejrzenia materiału wideo prezentującego tempo i zakres naszych dotychczasowych działań oraz do śledzenia kolejnych etapów powstawania tego niezwykłego miejsca, którego organizatorami są: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasto Toruń oraz Fundacja Tumult.

12/01/2025

🇵🇱 Czy wiesz, że najstarszy zachowany do dziś widok toruńskiej panoramy nadwiślańskiej pochodzi z 1594 r.?
Toruń sprzed 431 lat stanowi tło dla przedstawienia biblijnej sceny Chrztu Chrystusa w Jordanie, gdzie Jordanem jest Wisła w Toruniu. Z rozdartych niebios, pełnych skłębionych aniołów, spływa w snopie światła gołębica - symbol Ducha św.: https://toruntour.pl/5030/epitafium-neisserow

🇬🇧 Did you know that the oldest preserved historical view of Toruń's Vistula panorama dates back to 1594?
Toruń from 431 years ago is the background for the presentation of the biblical scene of the Baptism of Christ in the Jordan, where the Jordan is the Vistula in Toruń. There from the torn heavens, full of swirling angels, a dove - a symbol of the Holy Spirit - descends in a shaft of light.

11/01/2025

🇵🇱 Dolny fragment ob. ul. Łaziennej na Starym Mieście w Toruniu do poł. XVI w. nosił nazwę ul. Szkolnej (Schulegasse), w XVII w. Scholarskiej (Schullergasse).
Tutaj właśnie, na rogu z ul. św. Jana mieściła się od XIII w. szkoła, do której uczęszczał też Mikołaj Kopernik.

🇬🇧 The lower section of the current Łazienna street in the Old Town of Toruń until mid-16th century was called Szkolna street (Schulegasse), in the 17th century Scholarska (Schullergasse).
It was here where, on the corner with Saint John street, a medieval school was located, which was also attended by Nicolaus Copernicus.

07/01/2025

ℹ Tymczasem w Bydgoszczy... również w 2024 r. dokonano przebudowy miejsca nadrzecznego - Rybiego Rynku. Wprawdzie miejsce to rangą, powierzchnią i historycznym znaczeniem nie dorównuje randze całego długiego nabrzeża wiślanego w Toruniu, to jednak tam przemiana nie była tak bezmyślna i degradująca jak w Toruniu. Co prawda nie uniknięto tam zmiany charakteru miejsca (z jednolitego przestrzennie, otwartego placu na podział na kilka wyodrębnionych przestrzennie stref), to jednak zdecydowano się na uwypuklenie oraz przywrócenie charakterystycznych cech i elementów tożsamościowych i historycznych tego nadrzecznego obszaru.
W posadzce placu wykonano więc różę wiatrów układając odpowiednio różnokolorową kostkę brukową, co władze miejskie tłumaczą nawiązaniem do portowej historii tego miejsca. W kolejnym etapie natomiast pojawić się ma rzeźba śledziarki, będąca odniesieniem do historycznej funkcji tego placu, a na brzegu - rekonstrukcja żurawia portowego, który ma być oparty na materiale archiwalnym istniejącego tu w XIX w. oryginału.

ℹ Toruńskie staromiejskie nabrzeże wiślane, dawne portowe, zostało natomiast przeobrażone w kierunku i w duchu nie uwypuklenia, ale ZATARCIA cech historycznych, tożsamościowych zarówno samego tego miejsca, jak i Torunia w ogóle. Umniejszenie wiślanych, portowych tradycji hanzeatyckiego Torunia nie jest na pewno w interesie tego miasta i jego racji stanu. Doprowadzenie w ten sposób do obniżenia potencjału i atrakcyjności turystycznej, promocyjnej Torunia nie należy do przymiotów takich władz miejskich, którym dobro miasta leży na sercu, wręcz przeciwnie - to obniżanie atrakcyjności Torunia na rzecz miast konkurencyjnych.
A stało się to za prezydentury Michała Zaleskiego oraz radnych miejskich VIII kadencji w osobach: Marcin Czyżniewski - przewodniczący Rady Miasta Torunia, Michał Rzymyszkiewicz - wiceprzewodniczący Rady, Łukasz Walkusz - wiceprzewodniczący Rady, Dagmara Tuszyńska - wiceprzewodnicząca Rady, Kamila Beszczyńska, Jarosław Beszczyński, Katarzyna Chłopecka, Jakub Hartwich, Michał Jakubaszek, Bartłomiej Jóźwiak, Wojciech Klabun, Sławomir Kruszkowski, Maciej Krużewski, Jacek Krzyżaniak, Piotr Lenkiewicz, Dariusz Mądrzejewski, Margareta Skerska-Roman, Bartosz Szymanski, Witold Waczyński, Józef Wierniewski - od lutego 2019, Karol Maria Wojtasik - od lutego 2022, Michał Wojtczak - od czerwca 2020, Danuta Zając, Jan Ząbik, Krystyna Żejmo-Wysocka, Maciej Karczewski - do lutego 2019, Paweł Gulewski - do czerwca 2020, Adrian Mól - do lutego 2022.

ℹ Zacierając historyczną, portową tożsamość miejsca i pozostałe jeszcze dotąd elementy historyczne z portem związane decydenci toruńscy podjęli tragiczną decyzję o realizacji takiego projektu przebudowy nabrzeża, który zniszczył wiele. Do realizacji rozpoczętej jesienią 2022 r. i zakończonej w 2024 r. przebudowy nabrzeża przyjęto projekt zupełnie niedopasowany do miejsca, wyciągnięty z kapelusza, projekt, który wcale nie uwzględnia i nie odnosi się do kontekstu miejsca, nie czerpie nic z historii i nie nawiązuje nic ani do historii, ani do miejsca. Projekt, który mógłby być zrealizowany w każdym byle miejscu nad jakąkolwiek wodą, w każdym byle kurorcie nad wodą. Tu nie jest kurort, tu nie jest park; tu jest miejsce, które kipi (kipiało) historią, tożsamością i dziedzictwem kulturowym.
W Bydgoszczy takie kwestie potrafią docenić, w Toruniu - zniszczyć, zatrzeć, zapomnieć.
ℹ A może tu działa jakiś układ spiskowy? Może wyżej wymienieni mają jakiś interes, żeby zniszczyć Toruń? Ich czyny i decyzje na to wskazują.

Wartości historyczno-kulturowe zostały zatarte, zniszczone i zdeprecjonowane, a obszar ten zmienił się w zupełnie oderwane od kontekstu historycznego i kontekstu przestrzennego miejsce, w którym nacisk położono na elementy rekreacyjne oraz naturalne (przyrodnicze), a zatarto elementy kulturowe, historyczne.
Stworzono nową przestrzeń w taki sposób, jakby miejsce to było dziewicze, surowe, puste, jakby nie miało swej bogatej i arcyważnej dla miasta przeszłości, swego dziedzictwa, tożsamości, jakby dopiero teraz trzeba było je ukształtować i nadać mu wyraz.
Stworzono to jakby dla ludzi prostych, płytkich, bezrefleksycjnych, głupich, dla których wartości dziedzictwa, przeszłości i tożsamości nie mają żadnej wartości: https://toruntour.pl/6187/torun-nie-dba-o-dziedzictwo-xlii-bulwar-filadelfijski-po-przebudowie