Bedeker - Przewodnik Warszawski

25/04/2024

Cmentarz Powązkowski w Warszawie
fot. Rafał Adrian Kraszewski 2023

19/04/2024

Dziś obchodzimy 81. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim, które rozpoczęło się 19 kwietnia 1943 roku. To wydarzenie było pierwszym zbrojnym wystąpieniem tego rodzaju w okupowanej Europie podczas II wojny światowej.

Przyczyną główną powstania było brutalne eksterminowanie ludności żydowskiej w ramach operacji "Reinhardt", prowadzonej przez Niemców na terytorium okupowanej Polski w latach 1942–1943. Rozpoczęcie wielkiej akcji likwidacyjnej w getcie warszawskim miało miejsce 22 lipca 1942 roku, kiedy około 300 tysięcy ludzi zostało wywiezionych do obozu zagłady w Treblince. Po zakończeniu tej operacji w getcie pozostało około 60 tysięcy Żydów.

Heinrich Himmler osobiście zatwierdził kolejną akcję wysiedleńczą, która odbyła się między 18 a 21 stycznia 1943 roku. To wtedy doszło do pierwszego zbrojnego oporu, gdy grupa pod dowództwem Mordechaja Anielewicza zaatakowała konwoje prowadzące ludność żydowską na Umschlagplatz. Pomimo przerwania akcji wysiedleńczej, Niemcy wywieźli do Treblinki około 5 tysięcy osób spośród planowanych 8 tysięcy.

Wczesnym rankiem 19 kwietnia 1943 roku niemieckie i kolaborujące oddziały ukraińskie i łotewskie wkroczyły na teren getta warszawskiego. Niemcy zostali zaskoczeni ostrzałem ze strony Żydowskiej Organizacji Bojowej, co spowodowało ich wycofanie się i konieczność ponownego grupowania oddziałów. Najbardziej zacięte walki miały miejsce na placu Muranowskim.

Przez niespełna miesiąc trwała heroiczna walka Żydowskiego Ruchu Oporu przeciwko lepiej uzbrojonym i liczebnym oddziałom niemieckim.

Powstańcy otrzymywali wsparcie z zewnątrz od Armi Krajowej i Gwardii Ludowej, które organizowały liczne akcje zbrojne w okolicach getta, włącznie z próbami wysadzenia murów. Niestety, po wyczerpujących walkach powstanie upadło, a 16 maja 1943 roku Jürgen Stroop wydał rozkaz wysadzenia Wielkiej Synagogi, kończąc tym samym powstanie w getcie warszawskim. Niemcy jeszcze przez kilka miesięcy poszukiwali ukrywających się Żydów w ruinach getta.

19/04/2024

Zachowany fragment muru cmentarza żydowskiego na Woli od strony ulicy Spokojnej w Warszawie pełnił funkcję granicy getta, aż do wyłączenia nekropolii z jego granic (od listopada 1940 roku do grudnia 1941 roku).

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2021

17/04/2024

Dzisiejszy poranek na moście Gdańskim.

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2024

17/04/2024

❓Czy poznajecie to miejsce?

👉 Pocztówka przedstawia w centralnej części dom mieszkalny Pocztowej Kasy Oszczędności mieszczący się przy ulicy Bugaj 3 w Warszawie. Budynek wybudowano w 1923 roku wg projektu Mariana Lalewicza. Został zniszczony w czasie II wojny światowej.

Pocztówka, Składnica i Wydawnictwo Pocztówek K. Wojutyński (1928 rok)
Źródło zdjęcia: Biblioteka Narodowa

16/04/2024

Warszawskie Konserwacje 2024 już w ten weekend. Wydarzenie organizowane przez Stołeczny Konserwator Zabytków. Jest to weekendowy cykl spacerów poświęcony odnowionym zabytkom dzięki dotacjom m.st. Warszawy. Wstęp wolny, Na "Warszawskie Konserwacje" nie ma zapisów.

Warszawskie Konserwacje 2024 już w ten weekend❗️ 20 i 21 kwietnia zapraszamy na spacery szlakiem zabytków odnowionych dzięki dotacjom m.st. Warszawy.
Początek: ❌sobota, 20 kwietnia, ⏰godz. 11.00 przy skwerze M. Foga, ul. Boya-Żeleńskiego 4.
Program na weekend:

✅Sobota, 20 kwietnia
Godz. 11.00 – 12.30, ul. Boya-Żeleńskiego 4 (skwer M. Fogga), elewacja kamienicy z lat 30.i 40. XX wieku, inauguracja;
Godz. 12.30-12.45 – przejazd autobusem na ul. Grójecką*;
Godz. 12.45 -13.30 – ul. Grójecka 38 (pl. Narutowicza), kościół św. Niepokalanego Poczęcia NMP, malowidła Heleny i Lecha Grześkiewiczów z lat 40. XX wieku;
Godz. 13.35 -14.00 – ul. Barska 5, kamienica z lat 1925-1930;
Godz. 14.05 – 14.25 – ul. Akademicka 3, kamienica z lat 20.XX wieku;
Godz. 14.30 – 14.45 – przejazd autobusem na ul. Chłodną
Godz. 14.45 – 15.10 – ul. Chłodna 9, kościół św. Karola Boromeusza, elewacja kościoła z połowy XIX wieku.

✅Niedziela, 21 kwietnia
Godz. 11.30 – 13.00 – ul. Wolska 138/140, malowidła Jerzego Nowosielskiego w cerkwi św. Jana Klimaka oraz kaplica i groby ukraińskie na cmentarzu;
Godz. 13.00 – 13.20 - przejazd autobusem na ul. Żytnią
Godz. 13.20 -13.45 – ul. Żytnia 42, cmentarz ewangelicko-reformowany, nagrobki Ragazzich i Frybesów;
Godz. 13.50 – 14.20 – ul. Młynarska 54/56/58, cmentarz ewangelicko-augsburski, żeliwna kaplica Braeunigów.

*autobus🚌 zapewnia BSKZ dzięki uprzejmości ZTM Warszawski Transport Publiczny

15/04/2024

W poszukiwaniu południka 21°00'00'' E w Warszawie możemy odnaleźć kilka interesujących miejsc. Ale zanim zanurzymy się w ich opisie, warto najpierw przyjrzeć się samej istocie południka.

❗️ Południk geograficzny, to nic innego jak linia łącząca dwa bieguny na kuli ziemskiej, przecinająca prostopadle równik.

👉W ostatnich latach za sprawą Pana Południka, czyli Mariusza Meusa (inicjatora akcji „Honorowy Południk Krakowski” i członka Stowarzyszenia Geodetów Polskich) głośno było o zabytkowej kolumnie, będącej reliktem geodezyjnego stanowiska pomiarowego z 1872 roku. Odnajdziemy ją na placu Teatralnym w Warszawie. Często była nazywana "południkiem warszawskim". Jednak nazwa była myląca, gdyż nie miała ona nic wspólnego z rzeczywistym południkiem warszawskim o długości 21°00'00'' E, a jedynie nawiązywała do południka wieży ratuszowej. Kolumna była stanowiskiem pomiarowym, należącym do łuku geodezyjnego równoleżnika 52°N. W 2022 roku dzięki inicjatywie pana Mariusza kolumna została odnowiona i uznana za Pomnik Geodezji Europejskiej.

❓Skoro dawny „południk warszawski” z placu Teatralnego nie jest rzeczywistym południkiem warszawskim, to gdzie go szukać?

Zanim odpowiem na to pytanie, to opowiem wcześniej jeszcze o jednym miejscu.

👉Na nowo wybudowanym pieszo-rowerowym moście, po praskiej stronie Wisły, namalowano czerwoną linię. Co ona oznacza? Odpowiedź brzmi: „warszawski południk zerowy”. Niestety, również ta linia nie pokrywa się z rzeczywistym południkiem 21°00'00'' E. Warszawski południk zerowy został wyznaczony w 1825 roku przez astronoma Franciszka Armińskiego w celu prowadzenia obserwacji astronomicznych oraz tworzenia map topograficznych Królestwa Polskiego. Jego długość geograficzna współcześnie wynosi 21°01’39,25697″ E.

❓ To gdzie jest rzeczywisty południk warszawski?

❗️ Rzeczywisty południk warszawski, czyli południk 21°00'00'' E, przecina zabytkową "wędrującą fontannę" przed kinem Muranów. Ten zabytek obecnie określa dokładną lokalizację południka 21°00'00'' E w Warszawie.

Warto odwiedzić wskazane miejsca, aby lepiej zrozumieć ich znaczenie w kontekście geodezji i historii miasta.

Honorowy Południk Krakowski Miasto Stołeczne Warszawa Społeczni Opiekunowie Zabytków - Warszawa Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Stołeczny Konserwator Zabytków



fot. Rafał Adrian Kraszewski

14/04/2024

Pawie, mandarynki, wiewiórki - urzekająca fauna Łazienek Królewskich.

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2024

14/04/2024

Na nowym warszawskim moście, kłódki zawieszane przez zakochanych snują bardzo krótką historię. Zaczynają swój żywot jako symbole miłości, nadziei oraz obietnic. Następnie są w szybkim czasie usuwane, a ich bardzo krótki los raczej przypomina o czymś zupełnie przeciwnym tj. kruchości związków oraz nietrwałości ludzkich uczuć.

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2024

14/04/2024

Warszawska wiosna.
fot. Rafał Adrian Kraszewski 2024

01/04/2024

Ten post był żartem na Prima Aprilis😆😆😆

Wspaniała świąteczna wiadomość. Jest zgoda władz miasta Płocka i służb konserwatorskich na przeniesienie rogatek Dobrzyńskich do Warszawy. Mają zostać ulokowane w miejscu dawnych rogatek Jerozolimskich. Rogatki Dobrzyńskie zostały zaprojektowane przez znakomitego architekta Jakuba Kubickiego, który był również autorem rogatek Jerozolimskich. Rogatki Dobrzyńskie powstały około 1825 roku, czyli siedem lat później od ukończenia naszych warszawskich (1818 r.). Rogatki Jerozolimskie znajdowały się u zbiegu Al. Jerozolimskich, Towarowej i Grójeckiej. Zostały w 1942 roku rozebrane przez Niemców. Te płockie przetrwały do naszych czasów i już niebawem zostaną przeniesione z Płocka do Warszawy. Będą to kolejne obiekty w Warszawie, które po II wojnie światowej zmienią swoją lokalizację.

31/03/2024

Wielkanoc w Warszawie to czas, kiedy miasto budzi się do życia. W tym roku szczególnie sprzyja temu przepiękna pogoda, która zachęca do spacerów i odkrywania ukrytych zakątków. Tym razem postanowiłem odwiedzić miejsce, które skrywa się za jedną z praskich bram. To pod adresem Kawęczyńska 39 znajduje się dawna posesja rodziny Aleksandra Świętochowskiego, znanego pisarza, publicysty i przedstawiciela pozytywizmu.

Na wspomnianej posesji, jakby ukryta w czasie, stoi willa z 1903 roku. To miejsce, które kiedyś tętniło życiem, a teraz przypomina senne opowieści. Wybudowana przez K. Relicha dla Feliksa Świętochowskiego, często mylonego z Aleksandrem, willa emanuje swoją historią. Jej asymetryczna fasada jest prawdziwym dziełem sztuki. Obramienia okien, choć częściowo zachowane, nawiązują do stylu barokowego i przyciągają nasz wzrok

Niestety pomimo wpisu w 2015 roku do rejestru zabytków (numer A-1310) oficyna nie jest w dobrym stanie. Brak użytkowania spowodował, że budynek szybko popada w ruinę. Porastająca go inwazyjna roślinność, która przez ostatnie lata rozwinęła się na frontowej fasadzie, dodatkowo utrudnia zachowanie tego wspaniałego zabytku.

Jest to jednak nadal magiczne miejsce, pełne potencjału, które może stać się przestrzenią dla kultury, spotkań czy wystaw. Warto walczyć o to, aby zachować tę część naszego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń.

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2024

31/03/2024

🐤Z okazji Świąt Wielkanocnych chciałbym złożyć najserdeczniejsze życzenia wszystkim mieszkańcom, sympatykom i miłośnikom Warszawy oraz tym, którzy odwiedzają stronę Bedeker - Przewodnik Warszawski. 🐥
🐥Niech te święta będą pełne zdrowia, radości, miłości i nadziei, niech przyniosą Wam wiele ciepłych chwil spędzonych w gronie najbliższych oraz uśmiechu na twarzach. Niech zmartwienia odejdą w cień, a w serca wkroczy spokój i harmonia.

Wesołych Świąt Wielkanocnych!🐇
Rafał Adrian Kraszewski

02/03/2024

Z cyklu "Warszawskie AI" obrazy wygenerowane przez sztuczną inteligencję. Każdy warszawiak zapewne słyszał legendę o Złotej Kaczce. Zatem nie mogłem się oprzeć poprosić AI o wygenerowanie obrazów związanych z legendą. Który najbardziej się Wam podoba?

23/12/2023

05/11/2023

Fauna Starych Powązek - Pani Wiewiórka :)
fot. Rafał Adrian Kraszewski 2023

31/10/2023

Stare Powązki. Grób rodziny Wizlów (kwatera R, rząd 6, miejsce 22,23). Nagrobek został wykonany w zakładzie kamieniarskim R. S. Lubowiecki, a autorem rzeźby jest Bartłomiej Mazurek.

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2023

31/10/2023

🍁W złocistej aureoli polskiej jesieni, gdy liście drzew rozbrzmiewają barwami, zbliża się 1 listopada, Dzień Wszystkich Świętych. W tym czasie, kiedy odwiedzamy groby naszych bliskich opowieść o Józefie Mojżeszu Gabowiczu nabiera wyjątkowego blasku.

👉 Józef Gabowicz był twórcą rzeźb o wyjątkowym realizmie, utrwalających ducha XIX-wiecznego naturalizmu. Jego popiersia i sceny rodzajowe emanowały sentymentalnym urokiem, przynosząc mu sławę zarówno w kraju, jak i za granicą. Prace mistrza zachwycały krytyków za realistyczne przedstawianie rzeczywistości, tworzenie nastrojowych kompozycji i dokładne odzwierciedlanie detali i form.

👉 Przyszedł na świat w malowniczym Kolnie 14 lipca 1862 roku. Los rzucił go na skomplikowane ścieżki życia, gdy po śmierci ojca w 1864 roku wraz z matką i rodzeństwem przeniósł się do Łomży, a później do Tykocina. Tam uczęszczał do żydowskiej szkoły dla chłopców. W sercu rodzinnej biedy nieustannie kiełkowała jego miłość do rzeźby.

❤️ Z pasją do sztuki Józef Gabowicz stanął przed wyjątkowym wyzwaniem - 👣pieszej wędrówki do Warszawy. To nie tylko długi, wyczerpujący marsz przez dotąd nieznane mu tereny, lecz także symboliczna podróż ku spełnieniu swoich artystycznych marzeń. Ta trasa była pełna trudności. Po pierwsze, młody Gabowicz opuścił swoją rodzinę i rodzinną miejscowość, zrywając z korzeniami. Ponadto, wędrówka była niezwykle niebezpieczna i męcząca. Chłopiec musiał pokonać liczne kilometry pieszo, pomimo niełatwego terenu i zmieniających się warunków pogodowych. Brak finansów też miał duże znaczenie. Głód i zmęczenie były jego stałymi towarzyszami. Czasami musiał liczyć na życzliwość nieznajomych, jak to miało miejsce po jego przybyciu do Warszawy, gdzie zemdlał w Ogrodzie Saskim. To właśnie tam pewien doktor dostrzegł jego wyjątkowe figurki i skierował go do znanego artysty, który stał się jego mentorem artystycznym. Na przestrzeni czasu nieustannie dążył do doskonalenia swojego rzemiosła rzeźbiarskiego, a jego pasja i marzenia zaprowadziły go do nauki najpierw u Ludwika Kucharzewskiego, a potem u renomowanego Wojciecha Gersona.

👉 Wyjazd do Petersburga oraz studia na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych otworzyły przed nim zupełnie nowe horyzonty. 👨‍🎓 Po ukończeniu uczelni, podążył do Paryża, gdzie doskonalił swoje zdolności pod bacznym okiem renomowanych mistrzów takich jak Gabriel-Jules Thomas i Auguste Rodin. Na początku XX wieku wrócił z ogromnym doświadczeniem do Warszawy, gdzie rozpoczął fascynującą pracę jako rytownik w odlewni Braci Łopieńskich. Warto również wspomnieć o jego udziale w licznych wystawach w Paryżu, Brukseli, Petersburgu, Kijowie oraz Warszawie, gdzie jego dzieła zawsze przyciągały uwagę. W 1910 rząd Francji uhonorował go L'Ordre des Palmes Académiques, nagrodą za całokształt jego twórczości.

👉 W 1915 roku opuścił Warszawę i wyjechał do Moskwy. Po wybuchu rewolucji październikowej powrócił do naszego miasta. Jednak jego twórczość straciła na popularności. Artysta popadł w ubóstwo. W 1939 roku mistrz zmarł w zapomnieniu.

🪦 Jego monumentalne dzieło na Starych Powązkach (kwatera 43, rząd 5, miejsce 9,10) jest to kopia włoskiej rzeźby (1933 rok), umieszczona na grobie 13-letniej Zosi Truskolaskiej. To jedno z niewielu zachowanych prac Gabowicza, które przetrwały okres II wojny światowej. Rzeźba przedstawia postać siedzącej dziewczynki, układającej z kwiatów napis "SALVE". To hołd dla Zosi, która odeszła od nas 28 kwietnia 1932 roku.

👉 Historia Józefa Gabowicza jest pełna pasji, wytrwałości i talentu, które zdobyły mu miejsce w historii nie tylko polskiej sztuki. W jesiennej atmosferze, kiedy słońce łagodnie oświetla złote liście drzew, możemy podziwiać jego dziedzictwo na Starych Powązkach, gdzie jego rzeźba przetrwała upływ czasu, przypominając nam o wielkim artyście i jego niezwykłej twórczości.

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2023

25/09/2023

Fontanna w Ogrodzie Saskim została zaprojektowana przez wybitnego architekta - Henryka Marconiego. Jest cenną pamiątką warszawskiego wodociągu, który został uruchomiony w 1855 roku. Delfiny (według projektu Hermana Fritscha) zostały odlane w znanej warszawskiej fabryce Karola Juliusza Mintera.

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2023

21/09/2023

Poznajcie Krasnala Podróżnika, który przybył z Wrocławia do Warszawy w 2017 roku. Odnajdziemy go na Bulwarze Jana Karskiego.

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2023

10/09/2023

Niech moc będzie z Wami ;)

06/09/2023

Bardzo smutna wiadomość. Wielka strata dla Warszawy, a w szczególności dla warszawskiej Pragi. Wyrazy żalu i współczucia dla Rodziny oraz Najbliższych.

02/09/2023

Mural "Foton" w czterech odsłonach.

fot. Rafał Adrian Kraszewski

04/08/2023

Dzień dobry Warszawo :)

fot. Rafał Adrian Kraszewski 2023

01/08/2023

Ulotka dowództwa Armii Krajowej.
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

01/08/2023

01/08/2023

❗W tym historycznym miejscu doszło do pierwszych, przypadkowych walk w Powstaniu Warszawskim, które miały miejsce jeszcze przed ustanowioną godziną "W".

👉Przy ulicy Brodzińskiego znajdował się magazyn broni 9 Kompanii Dywersyjnej Armii Krajowej. Około godziny 13:30 w okolicach ulicy Krasińskiego, podczas transportu broni, żołnierze tej dzielnej kompanii starli się z patrolem niemieckim. Niestety, to zdarzenie wywołało natychmiastową mobilizację wojsk hitlerowskich, które natychmiast sprowadziły posiłki ze Śródmieścia. Każda ulica, każdy zakamarek, czy też dom został poddany rygorystycznemu przeszukaniu.

👉Niemieckie oddziały odkryły miejsce koncentracji żołnierzy IV Batalionu OW PPS im. Jarosława Dąbrowskiego w zaciszu kotłowni VI Kolonii WSM przy ulicy Suzina i Płońskiej (obecnie Próchnika). Wówczas rozpętały się kolejne walki.

❗W wyniku tych wydarzeń, wojska niemieckie odcięły Żoliborz od serca Warszawy na wysokości Dworca Gdańskiego.

👉Okupanci zdawali sobie sprawę, że do takiego wystąpienia mogło dojść. Jednak nie znali dokładnej daty i godziny.

❗O zaskoczeniu nie mogło być już mowy. Pół godziny przed godziną „W” dowództwo niemieckie ogłosiło alarm dla garnizonu warszawskiego.

01/08/2023

👉79 lat temu (1 sierpnia 1944 roku) o godzinie "W" (17:00) wybuchło Powstanie Warszawskie. Był to heroiczny akt bohaterstwa, odwagi i poświęcenia narodu polskiego.

❗Pierwsze starcia wybuchły zupełnie przypadkowo kilka godzin wcześniej w okolicach ulicy Krasińskiego na Żoliborzu, kiedy żołnierze 9 Kompanii Dywersyjnej Armii Krajowej spotkali patrol niemiecki. Nikt już nie mówił o zaskoczeniu. Hitlerowcy natychmiast ogłosili mobilizację, odcięli Żoliborz od Śródmieścia, a pół godziny przed godziną "W" ogłosili alarm dla garnizonu warszawskiego.

👉To wydarzenie było jednym z najważniejszych i najbardziej dramatycznych momentów w historii Polski. W pierwszym dniu walki pomimo wielkiej odwagi i determinacji powstańcom nie udało się zdobyć większości założonych celów. Ale nie poddawali się - przez 63 dni prowadzili niesamowitą i bohaterską walkę o swoje marzenie o wolności.

👉Powstanie Warszawskie przyniosło ogromne straty. Ludność cywilna zapłaciła najwyższą cenę za walkę o wolność - od 150 tysięcy do 200 tysięcy cywilów poniosło śmierć wskutek niemieckich morderstw i represji. Miasto zostało praktycznie zrównane z ziemią, a wiele bezcennych dóbr kultury zostało bezpowrotnie zniszczonych.

👉Powstanie Warszawskie było nie tylko walką przeciwko Niemcom, ale także wyrazem sprzeciwu wobec ZSRR i próbie przeciwstawienia się sowietyzacji Polski.

Źródło zdjęć: Narodowe Archiwum Cyfrowe

19/07/2023