03/12/2024
Skoro było o Andrzejach, Katarzynach, to przyszła pora na Barbarę i kilka informacji, gdzie można we Wrocławiu ją odszukać.
Z postacią św. Barbary wiąże się wiele legend. Powszechnie jest czczona jako patronka górników, ale również artylerzystów, marynarzy, architektów, kowali, kamieniarzy, dzwonników, kucharzy, a nawet więźniów i flisaków.W ikonografii św. Barbara przedstawiana jest w długiej tunice i w płaszczu, z koroną na głowie, niekiedy w czepku. W ręku trzyma kielich i hostię (symbol Eucharystii). Czasami ukazywana jest z wieżą, w której była więziona.Za patronkę św. Barbarę obrali sobie górnicy, bo według legendy, gdy uciekała przed ojcem (lub z więzienia), rozstąpiła się przed nią skała i dziewczynie udało się przecisnąć przez szczelinę.
Św. Barbara należała do grona „Czternastu Świętych Wspomożycieli” (Auxiliatores) – grupy wyselekcjonowanych patronów stanowiących „oddział” pomocny w różnego rodzaju dolegliwościach, zarówno duchowych jak i cielesnych. Jej kult dotyczył szeroko pojętej sfery śmierci: miała ochraniać wszystkich wykonujących niebezpieczne profesje (górników, marynarzy, żołnierzy, artylerzystów); otaczała opieką w trakcie zarazy, chroniła przed pożarem i uderzeniem pioruna. Wierzono, że ktokolwiek poprosi ją o wstawiennictwo nie umrze bez wcześniejszej spowiedzi, święta patronowała szpitalnym i cmentarnym kaplicom, a najgorliwsi jej wyznawcy wstępowali do Bractw św. Barbary pełniących posługę przy chorych i umierających.
1. Ulica Św.Barbary
Odchodziła od ulicy św. Mikołaja i pod koniec XIX wieku łączyła się z ulicą obecnie Wszystkich Świętych
Pierwsza wzmianka o tym miejscu pochodzi z 1398 r.Już od XIII wieku istniał tu cmentarz. W XVIII wieku zaczęto jednak na cmentarzu chować bogatych rzemieślników, rajców miejskich, a nawet szlachtę. W ramach cmentarza istniała kaplica cmentarna parafii pw. św. Elżbiety. Patronowali jej święci Barbara, Feliks i Adaukt. Kaplica spłonęła w XIV wieku. Jej odbudowa miała miejsce w 1400 r. W kolejnych latach miało miejsce kilka inwestycji związanych ze świątynią. Obejmowały między innymi: około 1430–1440 r. budowa prezbiterium przy kaplicy, po 1465 r. budowa na jej miejscu nowego korpusu z wieżą i zakrystią przez Hansa Bertholda i Petera Franczke. Początkowo świątynia służyła cechowi tkaczy, białoskórników, mydlarzy i karczmarzy, którzy mieli tu osobną emporę. W 1526 r. kościół stał się świątynią ewangelicką.
W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:
plac Cyckowy (Cziczenplatz, Zitzenplatz), od 1398 r. do ok. XV wieku (Cziczenplatz, 1398 r.; Zitzenplatz, do XVI wieku)
inne nazwy od XVII wieku do 1924 r.:
Sitzplatz
Besitzplatz
Sitzegässel
Besitzegässel
Sackgasse
Brustgasse – uliczka Piersiasta, od ok. XV wieku do 1824 r.
św. Barbary (Barbaragasse), od 1824 r.
2. Kościół Św.Barbary
Kościół św. Barbary został wzniesiony na miejscu kaplicy cmentarnej cechu białoskórników, wzmiankowanej po raz pierwszy w 1265 lub 1268 roku. kościół służył cechowi tkaczy, blisko też związani byli z nim nadal białoskórnicy, karczmarze i mydlarze. Założono przy nim w XV wieku bractwo mieszczańskie św. Barbary, a książę Wacław Żagański ustanowił przy świątyni fundację. Wiadomo również, iż w kościele św. Barbary w XV wieku kazania w języku polskim głosił niejaki ksiądz Jan. Na początku XVI stulecia świątynia miała mieć 5 ołtarzy, 12 altarystów i rangę podobno porównywalną z kolegiatą św. Krzyża, choć kościół św. Barbary stanowił jedynie filię fary św. Elżbiety. W 1525 roku kościół został przejęty przez protestantów, w których rękach pozostawał do drugiej wojny światowej. W 1648 roku służył sąsiednim gminom, których kościoły zostały ograbione, podobnie zastępował farę św. Elżbiety, gdy runęły w niej filary międzynawowe i musiała być wyremontowana. W 1945 roku kościół został poważnie zniszczony, łącznie z całkowitym wypaleniem wnętrza, w którym zagładzie uległy średniowieczne polichromie. Odbudowę przeprowadzono w latach 1947-1949 i 1959-1961, po czym budynek został przekazany cerkwi prawosławnej. W 1963 r. kościół zamieniono na katedrę prawosławną pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy . Wystrój i wyposażenie wnętrza wykonali w latach 1964-67 Adam Dobrzański i Jerzy Nowosielski. W jego skład wchodzą witraże, malowidła ścienne i ikonostas.
3. Ołtarz Św.Barbary
Znany także jako Poliptyk Świętej Barbary – gotyckie retabulum ołtarzowe pochodzące z kościoła Świętej Barbary we Wrocławiu. Namalowane w 1447 roku, według ostatnich badań łączone z twórczością Wilhelma Kalteysena z Akwizgranu i Mistrza Marcina. Do dziś zachowały się jedynie korpus poliptyku (skrzydła zaginęły podczas II wojny światowej), podzielony na trzy części i mieszczący główny obraz flankowany parami kwater ze scenami z życia świętej Barbary. Cenny przykład malarstwa tablicowego na Śląsku. Malowidła z ołtarza należą do pierwszych na Śląsku przykładów oddziaływania malarstwa Jana van Eycka. Aktualnie eksponowany w Muzeum Narodowym w Warszawie.
4. Cmentarz św. Barbary (I), niem. St. Barbara Friedhof lub Glacisfriedhof – dawny cmentarz protestancki, założony w roku 1774 przez parafię św. Barbary we Wrocławiu. W odróżnieniu od cmentarza przykościelnego tej parafii[c], zlokalizowany został na zewnątrz linii fortyfikacji miejskich, na Przedmurzu Mikołajskim (niem. Nicolai Glacis), na zachód od skrzyżowania obecnych ulicy Sokolniczej (niem. Jahnstraße) i pl. Orląt Lwowskich na przedłużeniu Braniborskiej (niem. Berliner Straße). Obecnie znajduje się tu boisko XII Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego we Wrocławiu
Cmentarz św. Barbary [II] (Friedhof zu St. Barbara; Cholera Friedhof)
Cmentarz położony w rozwidleniu Striegauer Strasse (ulica Strzegomska) i Frankfurter Strasse (ulica Legnicka), w pobliżu Striegauer Platz (plac Strzegomski).Przed 1852 rokiem parafia filialna (kuracja) św. Barbary oddała do użytku swoje nowe pole grzebalne. Epidemia cholery, która dotknęła Wrocław w 1866 roku, przyczyniła się do szybkiego jego wypełnienia. Położenie nekropolii poza miastem (w pewnej odległości od zwartej zabudowy mieszkalnej) spowodowało, że teren ten stał się jednym z miejsc pochówku zmarłych w czasie epidemii, która pochłonęła we Wrocławiu ponad 4,5 tysiąca ofiar. W 1867 roku ze względów sanitarnych (obawa przed ewentualnym ponownym rozprzestrzenieniem się zarazków) cmentarz został zamknięty. Pamięć o funkcji, jaką pełnił w okresie epidemii, odzwierciedliła się w jego późniejszym określeniu – Cholerafriedhof. W 1903 roku wrocławski magistrat zadecydował o sprzedaży terenu pocmentarnego z przeznaczeniem na plac zabaw. Przedstawiciele parafii jednak zaprotestowali. W rezultacie żmudnych pertraktacji jedną część parceli przeznaczono pod budowę nowego kościoła, który wzniesiono w latach 1911–1913 według projektu Arthura Kicktona. Był to neoromański kościół pw. św. Pawła.
więcej:
https://culture.pl/pl/tworca/mistrz-oltarza-sw-barbary
https://mnwr.pl/swieta-barbara/
https://polska-org.pl/