10/10/2019
Keçe; koyun yapağısı veya keçi kılının yalnızca dövülmesiyle elde edilen dokusuz tekstil türüdür. Yapım tekniği nedeniyle “tepme keçecilik” olarak da adlandırılır.
Türklerin günlük yaşamda kullandıkları keçe örneklerine ilk kez MÖ V. ve III. yüzyıllara tarihlenen Pazırık mezarlarında rastlanmıştır. Göçebe Türkler; çadır, halı, kilim ve keçe gibi kullandıkları eşyaların yapımında, yetiştirdikleri hayvanların yünlerinden yararlanmışlar ve bunları diğer sanatlarla birlikte Anadolu'ya taşımışlardır.
Keçe yapımının üç işlem aşaması vardır: İlk aşamada yün atılır. İkinci aşamada yün saçılır, desen oluşturulur ve pişirilir. Son aşamada ise keçe yıkanır ve kurutulur. Keçe yapımında; yay, tokmak, kalıp, kalıpleş/kalıpgeç, çubuk-sepki, makas, su kabı, süpürge, terazi (kantar), buhar kazanı, keçe tepme makinesi, boya kazanı ve ocak gibi araç gereçler kullanılır.
Keçede kullanılacak yün, koyunun mayıs ayı kırkımından elde edilir. Yün kırkımdan sonra temizlenmesi için iyice didiklenir ve ardından yay ve tokmakla lifler birbirinden tamamen ayrılana kadar “atılır”. Yere serilen hasır üzerine hazırlanan bu yün her tarafa eşit şekilde serpilir, üzerine desen oluşturmak için motifler yerleştirilir ve hafif ılık su ile ıslatılır. Yün hasırla birlikte sarılarak rulo yapılır ve 30-40 dakika boyunca “tepilir”. Ardından hasır kalıp açılır ve ham keçenin “pişirme” aşamasına geçilir. Pişirme işleminde birbirine tutunmuş yüne sıcak su ve sabun verilir, el ya da dirsek basıncı ile iyice ovulur, yünün birbirine geçmesi sağlanır. Elle, ayakla ileri geri, sağa, sola her yöne ovma hareketleriyle pişirme tamamlanır, keçe açılır. Kırışıklıklar tığlama denen işlemler düzeltilir. Son aşamada, keçe sabundan arındırmak için yıkanır ve asılarak kurutulur.
Koçboynuzu, yıldız, göl, ay, baklava ibrik, şamdan keçede kullanılan desenlerden bazılarıdır. Keçe; yolluk, yorgan, çadır, ayakkabı keçesi, heybe, kepenek, külah, terlik, çorap, mazot filtre keçesi, yağ keçesi, tapa keçesi vb. gibi eşyaların yapımında kullanılmaktadır. Ayrıca keçeden turistik ve hediyelik eşya da üretilmektedir.