18/01/2020
Александр Македонский – великий полководец античности, который сумел за короткий срок подчинить себе большую часть Азии, дойдя до Индии и Пакистана. Он вошел...
Termiz arxeologiya muzeyi
- Home
- Uzbekistan
- Termiz
- Termiz arxeologiya muzeyi
The leader of our country personally participated in the opening of the first and the only one archaeological museum in Central Asia. up to XX century.
Termez Archaeological museum as a spiritual and ducational place was built owing to the independence and personal project and initiative of the President of the Republic of Uzbekistan I.A.Karimov on 2nd April 2002 on the eve of 2500th anniversary of the city. At present the funds of the museum preserve more than 85.000 exhibits, among which 3.000 are represented in exhibition halls. These exhibi
ts speak about the history of the region from 100th millennium B.C. As a result of continuous archaeological excavations and scientific-research works being carried out in southern region, the number of museum exhibits is increasingly growing. If in 2002, 27247 exhibits were listed so in 2017 this number reached 85.880 pieces, 26374 of them belong to numismatics fund. 50.000 exhibits belong to the main fund and 1000 out of them are considered as unique museum relics of world significance. Such kind of rapid increase is reflected by intensive works of a lot of local and international archaeological expeditions. The most famous among them are: Bactrian archaeological expedition, Karatepa scientific-research expedition, Tokharistan complex research expedition and expeditions under the leadership of prominent archaeologists- historians of the world as Uzbek-Japanese, Uzbek-German, Uzbek-French, Uzbek-Russian, Uzbek-Spanish, Uzbek-Chinese, Uzbek-Korean and Uzbek-Czech. There is a scientific library in the museum with modern reading-hall and more than 17.000 volumes of rarest and valuable books including Natural and Technical Sciences, agriculture and forestry, Social-humanitarian disciplines, culture, philology, art, religious studies, philosophy and psychology published from XVIII c. up to present days, most of the publications mainly belong to archaeology, ethnography, numismatics, art and architecture. Moreover, there is a special equipped halls and exhibitions hall for performing precious metals and stones. Usually scientific exhibitions dedicated to the results of various archaeological researches carried out on the territory of Surkhandarya province, as well as a lot of art exhibitions of local artists devoted to different historical-cultural events take place in this hall. The gallery under the shed-aivan is located in the internal courtyard of the museum, where the samples of unique bases of columns of antique and Kushan period cultures are represented. For instance, ceramic pots of I-III cc A.D., ceramic water pipes I-X cc A.D., capital with the image of a lion I-III cc A.D., and marble gravestone covered with Islamic inscriptions XIV-XV cc A.D. According to the Decree №308 of November the 9th 2016 of Surkhandarya Province governor and with the purpose of eternalizing the name of a Japanese scientist and archaeologist K.Kjudzo, a new exhibition which was dedicated to his scientific activity and researches carried out on the territory of our region was opened. On 22 March 2017 personal exhibition called “Navruz Values” of Tokhir Shaymuradov, the member of Association of artists of Uzbekistan Academy of Arts and who works under the pseudonym Tohir Zamon was opened in Termez archaeological museum. During his official visit to Surkhandarya Province on 25th August 2009 the President of our country I.A.Karimov gave an idea of creating web-sites of the region and museum. At present a special room is reserved in Termez archaeological museum and works of equipping it is in progress. Moreover, the museum takes an active part in the international exhibitions held in the republic. For instance, in 2008 32 of local exhibits related to Buddhist culture were successfully represented in the museums of 8 cities of Japan. In average at about 50.000 people annually visit exhibition halls of the museum. At present time scientific cooperation between Termez Archaeological museum and some countries of the world are established (Rissho University-Japan, Karlova University-Czech Republic, Laboratory of Archaeology, Philology of the East and West-Paris, France). The cooperation is aimed in promoting the archaeological monuments of the Surkhan region by researching them and creating new exhibitions by enriching museum funds regularly. In 2007 a branch of research centre on studying archaeological site “Fayaztepa” was opened in Termez archaeological museum. With the collaboration of Ministry of Culture and Sports of the Republic of Uzbekistan with Representative office of the UNESCO in Uzbekistan and Japanese TRUST fund in 2002-2006 restoration works were carried out in Fayaztepa Buddhist monastery complex located on the territory of Old Termez and the centre for studying the history of Buddhism and its culture was built. On the basis of Decree №65 of April 23rd 2007 of Surkhandarya Province governor, Fayaztepa Buddhist monastery complex and the building of its established centre was transferred into the museum balance and functioned as a museum branch until 2012. Centre of studying history and culture of Buddhism consists of 8 rooms. As a result of bad weather and of severe precipitation, roofs of exhibition and laboratory rooms fell down and the building of the centre was in an emergency. According to the PR Decree №2349 of the first President of the Republic of Uzbekistan on 22 My 2015, as well as a lot of material cultural archaeological heritage of the country, the building of Fayoztepa centre of studying history and culture of Buddhism was renovated in 2016. At the moment the number of museum employees is 62 people. Among them: 1 person is a Doctor of Historical Sciences, 2 people are Candidates of Science, 3 people have Master’s Degree, 14 people have higher education, 13 people have Bachelor’s Degree and other 29 technical officers are with secondary specialized and secondary education. Particularly, senior scientific worker of the museum D.H.S. Sh.Shaydullayev, C.H.S. Z.Kholikhov and the director of the museum Z.Alimardanova have been participating in the scientific expeditions of the Art of the Republic of Uzbekistan in Old Termez and other areas of Surkhandarya Province. Results of the scientific researches, the information reflecting antique and modern history of our region are widely promoted by the official website of Termez archaeological museum; it is also being enriched with new information regularly. For the contribution to the development of Surkhandarya archaeology, the Director of Termez archaeological museum Alimardonova Z. and the senior scientific worker Sh.Shaydullayev were awarded with the breast badge “25 years of Independence of Uzbekistan”. According to the PR Decree №2349 of May 22nd 2015 of the first President of the Republic of Uzbekistan “About regional program of developing social sphere, road-traffic and engineering-communication infrastructures of Surkhandarya province in 2015-2017” from the 1st October 2015 till the 1st October of 2016 renovation and capital repairing works of Termez archaeological museum building was carried out. Old domes were changed to ornamented blue ones, carved ornamented wooden doors replaced the old ones, and columns were changed. Some changes were also made in the interiors. Air exchange system was also improved. Heating-cooling and signaling systems have been updated. 25 CCTV cameras were installed.
“Opening ceremony” of the museum building after capital repairing works took place on 10 October 2016. New image and created conveniences of the museum require more responsibility to the administration and employees of the museum and effects to the scientific researches and developing their scientific works.
17/01/2020
Создан видеоролик, виртуально воссоздающий древний форпост, основанный армией Александра Македонского на берегах Окса. Создание анимационного видеоролика осн...
27/07/2018
10/04/2018
2018 йилнинг 30 март куни Банкок шаҳрида жойлашган Ўзбекистоннинг Бош консулхонасида Таиланддаги турли сайёҳлик фирмалари ва ОАВ вакиллари жами 50 тадан ортиқ меҳмонлар иштирокида семинар бўлиб ўтди. Семинарни Ўзбекистоннинг Таиланддаги консули Жамшид Сафаров очиб берди. Меҳмонлар орасида Ўзбекистонга ташриф буюрган ва теран тарихимиз, ранг-баранг маданиятимиз билан яқиндан танишишга муваффақ бўлган сайёҳлар юртимиз ҳақида ўзларининг илиқ фикрларини билдирди.
Шундан сўнг музей директори “Сурхондарё вилоятининг туристик потенциали” деб номланган тақдимоти билан воҳанинг бугуни ва ўтмиши, гўзал ва бетакрор табиати, вилоятда ҳар йили ўтказиладиган “Бойсун баҳори” фестивали, қадимги Бақтрия заминида буддизмнинг пайдо бўлиши ва уни шарқий, жануби-шарқий Осиё давлатларига кенг ёйилиши тарихи ҳақида вилоятдаги Айритом, Қоратепа, Фаёзтепа, Зурмала, Далварзинтепа, Чингизтепа ёдгорликлари ва ундан топилган археологик артефактлар мисолида маълумот берди.
Шунингдек, семинарга ташриф буюрган сайёҳлик фирмалари раҳбарлари ва Chao Sam Phraya миллий музейига “Сурхондарё – буюк ўтмишдан ёрқин келажак сари” китоб альбоми тақдим қилинди ҳамда семинар иштирокчиларига Термиз бўйлаб саёҳат, Сурхондарё бўйлаб саёҳат деб номланган брошюралар харитаси билан, вилоят тарихи ва ундаги ҳунармандчилик ҳақида инглиз тилидаги видео матнлар тарқатилди.
Воҳадаги буддизм тарихи иштирокчиларга катта қизиқиш уйғотди ва келгусидаги ҳамкорликлар ҳақида келишиб олинди.
13/02/2018
2018 йил 9 феврал куни Термиз археология музейида “Чироқлар эволюцияси” номли кўргазманинг очилиши бўлиб ўтди.
Кўргазмада Сурхондарё вилояти маданият бошқармаси бўлим бошлиғи Алланазар Эшмуродов, Сурхондарё тарихи ва маданияти музейи директори Саодат Иноятова, Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси Сурхондарё вилоят Кенгаши Ижроия қўмитаси Девони раҳбари С.Б.Абдураимов, ЎзМТДП Термиз шаҳар депутати Д.Нормуродова, ЎзМТДП ходимлари, Термиз Археология музейи директори З.Алимардонова ҳамда музейнинг илмий ва ишчи ходимлари иштирок этди.
Кўргазмани Термиз Археология музейи директори З.Алимардонова очиб берди, шунингдек, кўргазмага ташриф буюрган иштирокчилар сўзга чиқди.
Сўнг музей директори А.Бабахаджаев томонидан экскурсия ўтилиб, дастлабки чироқлар қачон пайдо бўлган ва қанақа кўринишда бўлган ва унинг кейинги тараққиёти ҳақида Термиз археология музейида сақланаётган турли хилдаги темир, бронза, сопол, сиркор сополлардан ясалган чироқлар ҳақида маълумот берилди.
13/02/2018
Ўзбек тилининг мавқеини кўтариш, миллий адабиётимизнинг имкониятларини дунёга ёйиш, ўзбек давлатчилик асосларини жаҳонга танитиш ҳамда мустаҳкамлаш, жамиятда ҳақиқат ва адолат мезонларини қарор топтиришга бутун умрини сарф этган бобомиз Алишер Навоийни ҳар қанча ёд олсак арзийди. Бу йил Алишер Навоий таваллуд куни янада кенг нишонланмоқда. Термиз археология музейи, Термиз шаҳар маданият бошқармаси, Термиз шаҳар 16 умумий ўрта таълим мактаби ва Собир Термизий номидаги кутубхона томонидан 2018 йил 6 февраль куни Термиз археология музейида ғазал мулкининг султони мир Алишер Навоий таваллудиниг 577 йиллиги муносабати билан “Навоий чашмасидан сув ичмоқ бахти” номли тадбир ҳамда китоблар кўргазмаси ташкил этилди. Тадбирда музей директори ўринбосари А.Бабахаджаев, музей лектори А.Абдуллаев, бўлим мудири Ш.Раджапов, Термиз шаҳар Собир Термизий кутибхонаси ходимлари сўзга чиқиб маъруза қилишди.
Сўнг Термиз шаҳар 16 умумий ўрта таълим мактаби ўқувчилари томонидан бир нечта саҳна кўриниш намойиш этилди. Шунингдек қўшиқлар куйланди, рақслар ижро этилди, шерь, рубоий ва ғазаллар айтилди.
24/01/2018
Ўзбекистон Республикаси Биринчи Президенти Ислом Каримов таваллудининг 80 йиллиги муносабати билан 2018 йил 24 январ куни Термиз археология музейи Ёшлар иттифоқи бошланғич ташкилоти ҳамда музейнинг илмий оммавий ишлари сектори томонидан “Ислом Каримов ва тарихий адолатнинг тикланиши” номли тадбир ташкил этилди.
Тадбирда Термиз шаҳар 10 - умумий ўрта таълим мактабининг ўқувчи ёшлари ва музей ходимлари иштирок этишди. Унда музей ёшлар иттифоқи БТ етакчиси Р.Худойбердиев томонидан тайёрланган “Мустақил Ўзбекистон асосчиси” номли слайд тақдимоти хамда маьнавий-маьрифий ва ҳуқуқий тарғибот йўналиши координатори А.Абдуллаев томонидан тайёрланган “Ислом Каримов ва тарихий адолатнинг тикланиши” номли видеоролик иштирокчилар эътиборига ҳавола этилди. Тадбир давомида музей илмий ходими Ш.Раджапов ўзининг “Мангуликка кетган бобом” номли шеърини ўқиб берди. Тадбир якунида Р.Худойбердиев ва А.Абдуллаевлар томонидан иштирокчиларга экскурсия ўтилди.
24/01/2018
Ўзбекистон Республикаси Биринчи Президенти Ислом Каримов таваллудининг 80 йиллиги муносабати билан 2018 йил 23 январ куни Термиз археология музейи Ёшлар иттифоқи бошланғич ташкилоти ҳамда музейнинг илмий оммавий ишлари сектори томонидан “Ислом Каримов ва тарихий адолатнинг тикланиши” номли тадбир ташкил этилди.
Тадбирда Термиз шаҳар 15 - умумий ўрта таълим мактабининг ўқувчи ёшлари ва музей ходимлари иштирок этишди.
24/01/2018
2018 йил 23 январ куни Термиз археология музейига Япониянинг Ўзбекистондаги фавқулотда ва мухтор элчиси Набуаки Ито ва бир гуруҳ элчихона ходимлари Туризмни ривожлантириш Давлат қўмитаси раиси Абдухакимов Азиз Абдукахарович ҳамрохлигида ташриф буюрди.
22/01/2018
2018 йил 21 январ куни Термиз археология музейига Афғонистон ислом республикаси ҳукумат аъзолари ҳамда жами саккиз вилоятидан йиғилган 97 нафар талаба-ёшлар ташриф буюришди. Улар Термиз археология музейи ёшлар иттифоқи бошланғич ташкилоти аъзолари ва музей рахбарияти томонидан кутиб олинди ва мазмунли экскурсия ўтказилди.
10/01/2018
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 декабрдаги "Ўзбекистон Қуролли Кучлари ташкил этилганлигининг 26 йиллиги ва Ватан ҳимоячилари куни байрамига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш тўғрисида"ги 5135-Ф-сонли фармойиши ҳамда шу хусусдаги вилоят ҳокимининг 2017 йил 9 декабрдаги 188-Ф-сонли фармойиши ижроси юзасидан 2018 йил 10 январ куни Термиз археология музейининг конференция залида “МАРДЛАР ҚЎРИҚЛАЙДИ ВАТАНННИ” мавзусида Сурхондарё вилояти Мудофаа ишлари бошқармаси ходимлари ва музей ходимлари иштирокида давра суҳбати бўлиб ўтди.
28/12/2017
2017 йил 27-28 декабр кунлари “Президент арчаси” байрами муносабати билан музейнинг кириш залида Янги йил арчаси шоу-дастури бўлиб ўтди.
Унда турли ўйинлар, саҳна кўринишлар, савол-жавоблар ва мусиқали кеча ташкил этилди. Тадбир сценарийсига кўра икки нафар бошловчи, қорбобо, қорқиз, ялмоғиз қахрамонлари музей ходимлари томонидан ижро этилди ва улар томонидан болаларга совғалар улашилди.
Тадбирни ташкил этишда яқиндан кўмак берган Термиз шаҳар маданият бўлими ва Вилоят қўғирчоқ театрига ўз миннатдорчилигимизни билдирамиз!
12/12/2017
Янги йил - қишнинг қиров сувуғида, сокин ва мунгли тунларида каттаю-кичик ёшдагиларни ҳаёлга чўмиш, орзу қилиш, мўъжизалар борлиги ва энг эзгу тилаклар ушалишига ишониш туйғуларини уйғотувчи сеҳрли байрам ҳисобланади.
"Президент арчаси" байрами муносабати билан 27-28 декабр кунлари Термиз археология музейида ўтказиладиган Янги йил арчаси шоу-дастурига Сиз азизларни таклиф этамиз!
Сеҳрли ва мўъжаз эртаклар дунёсига тушишни истасангиз МАРҲАМАТ!!!
12/12/2017
2017 йил 11 декабр куни Корея Республикасининг Ўзбекистондаги элчиси жаноб Квон Ён У рафиқаси Ким Хи Вон хоним ва элчихона ходимлари ҳамрохлигида Термиз археология музейига ташриф буюришди.
Элчи жаноблари музей экспозицияси орқали воҳамизнинг бой тарихи ва бетакрор моддий маданияти билан яқиндан танишар экан, ўзининг илиқ фикрларини музейнинг эсдалик китобига ёзиб қолдирди.
07/12/2017
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 25 йиллиги муносабати билан Ёшлар маркази биносида бўлиб ўтаётган вилоят байрами тадбирида Термиз археология музейи томонидан “Конституция –бахтимиз қомуси” номли фото кўргазма ташкил этилди
06/12/2017
2017 йил 5 декабр куни Термиз археология музейида “3 декабр-Халқаро ногиронлар куни” муносабати билан тадбир бўлиб ўтди. Унда ногиронлар ва кўзи ожизлар ҳамда уларнинг фарзандлари иштирок этишди.
Тадбирда музей лектори А.Абдуллаев томонидан иштирокчиларга воҳа тарихи, ўтмиши, маданияти, халқнинг турмуш тарзи, урф-одатларини ўзида жамлаган “Сурхон тарихи” мавзусида маъруза ўқилди, иштирокчилар билан фикр алмашилди ва уларга музей бўйлаб экскурсия ўтказилди.
30/11/2017
2017 йил 30 ноябрь куни Термиз археология музейида 1 декабрь - Бутун жаҳон ОИТС га қарши курашиш куни муносабати билан "Ўз йўлингни ўзинг танла" мавзусида тадбир бўлиб ўтди.
Тадбирда Термиз шаҳар 2-сон академик лицейининг 60 нафар ўқувчилари иштирок этди. Анъанага кўра, тадбир сўнгида иштирокчиларга музей бўйлаб имтиёзли экскурсия ташкил этилди.
29/11/2017
2017 йил 29 ноябрь куни Термиз археология музейида "Ёшларнинг маънавий қиёфаси: одоб-аҳлоқ ва кийиниш маданияти" мавзусида мактаб ва коллеж ўқувчилари ўртасида давра суҳбати ўтказилди.
28/11/2017
Франциянинг Ўзбекистондаги элчиси Виолен Д`Вильмор хоним ва Англиялик мехмонлар норасмий ташриф билан Термиз археология музейида...
28/11/2017
Термиз археология музейи ва Япониянинг Rissho университети ўртасида Зурмала харобаларини сақлаш ва тадқиқ этиш мақсадида халқаро илмий ҳамкорлик шартномаси имзоланган.
Бундан кўзланган мақсад, Зурмала буддавийлик иншоотини ер юзидан бутунлай йўқолиб кетишини олдини олиш, унга ҳавф солувчи табиий ва инсон факторларидан ҳимоя қилиш, сақлаш ва келгуси авлодга асл ҳолатда етказишдир.
Ҳозирда ушбу ёдгорликка хавф солувчи Термизнинг ўзига хос иқлимини кузатиш мақсадида икки илмий муассаса томонидан иссиқлик, намлик ва шамол тезлигини қайд қилувчи мослама ўрнатилган.
Маълумот учун - Зурмала ёдгорлиги кушонлар салтанати даврида бунёд этилган Эски Термиз ҳудудида жойлашган милодий 2-3 асрларга оид буддавийлик иншооти бўлиб, ступанинг айланаси 14,5 м., сақланиб қолган баландлиги 13 м., платформаси 22х16 м., платформасининг баландлиги 1,4 м.ни ташкил этади.
28/11/2017
Сурхон воҳасининг энг қадим тарихи Бойсун тумани ўрта Мачай қишлоғида жойлашган Тешиктош ғори ва мазкур ғорда милоддан аввалги 100-40 минг йилликларда яшаган 9 ёшли неантертал болани топилиши тарихи билан боғлиқ.
Термиз археология музейи экспозициясида Тешиктош ғоридан топилган тошдан ясалган меҳнат қуроллари билан бир қаторда, антрополог Герасимов томонидан қиёфаси тикланган неандертал бола бюсти, шунингдек музейнинг таъмирлаш устахонаси ходими Ж.Турдиев томонидан ясалган неандертал одами хайкали ёш томошабинларга катта қизиқиш уйғотмоқда...
27/11/2017
27/11/2017
23/11/2017
Термиз археология музейининг ўзига хослиги, унинг таркибида 17 мингдан ортиқ фондга эга ўз кутубхонасининг мавжудлигидир.
Музей илмий кутубхонасидаги китоблар 18 асрдан то ҳозирги кунга қадар нашр қилинган турли соҳаларга оид нодир китоблар, жумладан, табиий фанлар, техника фанлари, қишлоқ хўжалиги ва ўрмон хўжалиги, ижтимоий-гуманитар фанлар, маданият, филология, санъат, диншунослик, фалсафа ва психология фанларига оиддир.
Кутубхона фондида сақланаётган китобларнинг аксарият қисми археология, этнография, нумизматика, санъатшунослик ва архитектурага оид бўлиб, кутубхона фонди археологик экспедициялар, Халқаро жамғармалар томонидан нашр қилинган совға китоблар, янги нашрлар ҳисобига ҳар йили 200 тага кўпайиб бормоқда.
Кутубхона қошида маънавият-маърифат (ўқув хона ) хонаси ташкил қилинган бўлиб, бу китобхонларга кутубхонанинг ўзида китобларни қироат қилишга ёрдам беради.
Шунингдек, илмий архивда араб, форс ва турк тилларида ёзилган 200 дан ортиқ нодир қўлёзма ва тошбости асарлар мавжуд бўлиб, улар ўз китобхонларини кутмоқда.
23/11/2017
23/11/2017
"Конституция - бахтимиз пойдевори" кўрик танловининг 50 нафар вилоят босқичи иштирокчилари Термиз археология музейига ташриф буюрди. Музей илмий ходимлари Ш.Қувватова, Ф.Шарифова, Р.Ҳудойбердиев ва А.Абдуллаевлар томонидан тадбир иштирокчиларига "Конституция - бахтимиз қомуси" мавзусида давра суҳбати ҳамда музей бўйлаб қизиқарли экскурсия ташкил этилди.
23.11.2017 йил
23/11/2017
Музей архивидан...
22/11/2017
Археология музейида жорий йилнинг октябр ойида Сурхон воҳасининг шимолий ҳудудида жойлашган Узундара ёдгорлигида ЎзР ФА Санъатшунослик институти ҳамда РФА Археология институтининг Н.Д.Двуреченская бошчилигида олиб борилган археологик тадқиқотлар натижаларига бағишланган "Узундара қалъаси-Бақтрия қўриқчиси" номли кўргазма ва шу мавзуда брифинг бўлиб ўтди...
Дизайнер Мария Тульнова
21/11/2017
Қадимий Термиз
Тармита – Термиз шаҳар қалъасига мил. авв. I минг йилликнинг ўрталарида асос солинган. Шаҳарнинг номи қадимги бақтр тилидаги “ Taro Maetha ” сўзидан олинган бўлиб, у ” дарёнинг нариги соҳилидаги манзилгоҳ “ деган маънони билдиради. Мил. авв. 327 – йилда Александр Македонский бу қалъага Окс бўйидаги Александрия шаҳри деб ном берганлиги олимлар томонидан эътироф этилади. Мил. авв III асрда шаҳар Антиоксия – Тармита деб аталган. Термиз IV-V аср арман манбаларида “ Drmat ”, VII асрга оид хитой манбаларида “ Таmi ” номи билан қайд қилинган. IX-XII асрларга оид араб-форс манбаларида шаҳарнинг номи “ Tarmid ”,“ Tarmiz ” ва “ Tirmiz ” кўринишида ёзилган.
Юнон – Бақтрия подшоҳлиги ҳукмронлиги даври ( мил. авв. III-II асрлар) да Термиз Бақтриянинг энг йирик шаҳарларидан бири бўлиб, у ўлканинг сиёсий, иқтисодий ва маданий ҳаётида муҳим ўрин эгаллаган. Бу даврда шаҳар 10 гектардан ортиқ майдонни эгаллаган ва у Шимолий Бақтриянинг энг йирик марказларидан бири ҳисобланган. Кушонлар даврида Термиз Бақтриянинг ижтимоий – сиёсий ва маданий ҳаётида муҳим рол ўйнаган. Шаҳарда кўплаб маҳобатли маъмурий ва ижтимоий бинолар барпо этилган, ҳунармандчиликнинг турли соҳалари, савдо – сотиқ равнақ топган. Шаҳар Амударё бўйидаги асосий порт шаҳрига айланган. Шаҳар портидан чиққан катта қайиқ ва кемалар қадимги Харазм ва ундан Узбой орқали Каспий денгизигача сузиб борган. Кушонлар даврида Термиз шаҳри буддавийлик дини ва маданиятининг Ўрта Осиёдаги энг йирик маркази саналган. Термиз шаҳри Кушон салтанатининг илм – фан ривожланган марказларидан бири ҳисоланган.
Кушонлар салтанати инқирозга учрагач, шаҳар алоҳида ҳокимлик сифатида маълум вақт сосонийлар, эфталийлар кейинчалик Турк хоқонлиги таркибига кирган. VIII аср бошларида Термиз шаҳри араб халифалигига қўшиб олинган. IX асрда шаҳар сомонийлар давлати, XI-XII асрларда ғазнавийлар, қорохонийлар, салжуқийлар давлати таркибига кирган. Бу даврда Термиз шаҳри ҳар томонлама равнақ топган. Шаҳар уч таркибий қисм – қалъа, шаҳристон ва рабоддан иборат бўлиб, 500 гектардан ортиқ майдонни эгаллаган.
Шаҳарда кўплаб янги маъмурий бинолар, масжидлар бунёд этилиб, кенг кўламда ободончилик ишлари олиб борилган. Шаҳарда ҳунармандчиликнинг турли соҳалари ривожланган. Термиз ҳунармандлари таййёрлаган кўплаб махсулотлар узоқ ўлкаларда ҳам жуда харидоргир бўлган. Хусусан, Термиз совунлари, атторлик буюмлари ва қайиқлари Шарқ мамлакатларида ғоятда қадрланган. Ўрта аср муаллифлари Термизни Шимолий Тоҳаристоннинг иқтисодий ва маданий маркази деб таъкидлашган. Бу даврда Термизда ислом дунёсида машҳур кўплаб аллома ва шоирлар яшаб ижод этган. Ҳадиссшунос аллома Исо ат–Термизий, қомусий олим ва аллома Ҳаким ат – Термизий, шоир Собир Термизийлар шулар жумласидандир. 1220 – йил кузида Термиз шаҳри Чингизхон қўшинлари томонидан забт этилиб вайрон қилинган. Термиз аҳолиси босқинчиларга мардона қаршилик кўрсатганлиги учун шаҳар “Мадинат ур-рижол ”, яъни “ эрлар шаҳри ” деб улуғланган.
Темурийлар ва Бухоро хонликлари даврида Термиз Амударё бўйидаги муҳим стратегик қалъа сифатида фаолият кўрсатган. Қалъада кечувни ҳимоя қилувчи кучли ҳарбий гарнизон жойлашган.
Эски Термиз қалъаси деворининг баландлиги 18-20 метрни, қалинлиги 7-8 метрни ташкил этиб, ҳар 20-25 метр оралиғида буржлар бўлган. Эски Термиз қалъасининг девори жануби-ғарбий томон 470 метрга ва шимоли-ғарбий томон 230 метрга чўзилган ва қалъанинг умумий майдони 10 гектарни ташкил этган.
Address
Prospekt At-Termiziy 29 A
Termiz
190100
Telephone
Website
Alerts
Be the first to know and let us send you an email when Termiz arxeologiya muzeyi posts news and promotions. Your email address will not be used for any other purpose, and you can unsubscribe at any time.
Contact The Business
Send a message to Termiz arxeologiya muzeyi:
