23/12/2018
Đôi nét hiểu về Bắc Giang, Kinh Bắc, Hà Bắc, Bắc Ninh
Trong hành trình tại Quán Bà Tám, chúng tôi vẫn thường không quên nói với mọi người về lịch sử ra đời của Bắc Giang và Bắc Ninh. Có thể chúng tôi sẽ kể rất nhiều lần, cho nhiều vị khách ghé tới Quán của chúng tôi nữa. Nhưng hơn hết, chúng tôi hạnh phúc khi chia sẻ hơn tới nhiều người hơn, và tự hào về lịch sử vùng đất chúng tôi đang sống với bề dày lịch sử, nhiều sự thay đổi như chính cái tên của nó.
Thời Hùng Vương, Bắc Giang, Bắc Ninh và một phần của Hải Dương ngày nay thuộc bộ Vũ Ninh một trong 15 bộ/quận của nước Văn Lang. Đến thời kì Bắc thuộc thì tên gọi thay đổi khác nhau giữa nhà Tần, nhà Hán, đất Bắc Ninh và Bắc Giang ngày nay cũng bị xê dịch, Bắc Ninh ngày nay trước đa phần là huyện Luy Lâu (một trong những đô thi lớn miền Bắc), Bắc Giang thì thuộc huyện Long Biên. Tên Bắc Giang chính thức được xuất hiện lần đầu khi vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) về Thăng Long (Hà Nội), lúc bất giờ vua Lý chia đất được thành 24 lộ địa lý hành chính, lộ Bắc Giang ra đời. Qua thờ Lý (1009-1225), thời Lê (1225-1400) kéo dài thời Hậu Lê vẫn giữ tên là Lộ Bắc Giang. Về sau, nhà Lê thay đổi thành 13 Thừa Tuyên, từ Thừa Tuyên lập đơn vị hành chính Trấn. Thừa tuyên Bắc Giang (gồm đất Bắc Giang, Bắc Ninh ngày nay) được đổi thành Trấn Kinh Bắc (một trong bốn Thăng Long Tứ Trấn). Năm 1831, vua Minh Mạng thứ 12 tiến hành cải cách hành chính, Trấn Bắc Ninh được đổi tên thành tỉnh Bắc Ninh.
Sau này, phủ Lạng Giang tách ra thành lập thành tỉnh Bắc Giang, phần còn lại là tỉnh Bắc Ninh. Tuy nhiên, năm 1963, tỉnh Bắc Ninh lại được xáp nhập với tỉnh Bắc Giang thành tỉnh Hà Bắc, tỉnh lỵ đặt tại thị xã Bắc Giang. Hà Bắc bấy giờ giữ một vai trò là trung tâm kinh tế - xã hội trọng điểm, bên cạnh thủ đô Hà Nội. Đến năm 1996, Quốc Hội Khóa IX, nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam lại tách Hà Bắc thành hai tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh ngày nay.
Trong suốt quá trình lịch sử từ Hùng Vương, Bắc thuộc cho tới thời kì độc lập, hai tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang hiện nay liên tục nhập vào rồi tách ra về địa lý hành chính. Cũng vì vậy mà hai tỉnh cũng có nét văn hóa đương đối giống nhau như các làng nghề thủ công truyền thống, chợ đầu mối giao thương buôn bán lớn hay văn hóa Quan Họ Kinh Bắc xưa.
Chúng tôi, ở Quán, là những người trẻ lãng mạn, muốn qua những bước chân đi của đương đại để tự hào giới thiệu bạn nhiều hơn về vùng đất Kinh Bắc xưa. Không chỉ kể cho bạn nghe về cái tên Bắc Giang, Bắc Ninh mà còn nhiều hơn nữa.
Liên hệ/Tham gia/Hợp tác: [email protected]
Ảnh: Wikimedia