02/08/2022
BẢN SẮC VĂN HÓA TRÊN TRANG PHỤC CỦA PHỤ NỮ DAO TIỀN
Có thể nói, đời sống văn hóa tinh thần của người Dao nói chung, Dao Tiền nói riêng rất phong phú với nhiều phong tục, nghi lễ đặc sắc. Điều đặc biệt là hầu hết tập tục, nghi lễ, kể cả trang phục truyền thống của họ đều nhắc nhở con cháu nhớ về cội nguồn dân tộc. Trong đó, mỗi biểu tượng hoa văn, họa tiết trang trí nhà cửa hay trên váy áo, vật dụng hàng ngày của người Dao Tiền đều ẩn chứa trong nó những ý nghĩa nhất định về nhân sinh quan, lịch sử cội nguồn của dân tộc.
Trang phục truyền thống của phụ nữ Dao Tiền gồm áo dài, dây lưng, váy, khăn đội đầu, phụ kiện đi kèm là chiếc túi đựng trầu, trang sức bằng bạc. Cổ áo phía sau của phụ nữ được sâu 6 đồng bạc trắng, đây là đặc trưng riêng của nhóm người Dao Tiền so với các nhóm người Dao khác. Dây lưng của người Dao Tiền được dệt bằng chỉ màu, trong khi đó, khăn đội đầu được làm bằng vải trắng, thêu viền xung quanh và khâu đắp 2 miếng vải thêu ở hai đầu khăn.
Không rực rỡ như các dân tộc khác, màu sắc chủ đạo trên trang phục của người Dao Tiền là sắc chàm và màu trắng. Sự kết hợp 2 màu cơ bản này cùng với các hình trang trí đa dạng tạo nên một bộ trang phục độc đáo và khác biệt so với các dân tộc khác. Trang phục của người Dao Tiền được làm rất tỉ mẩn và cầu kỳ, đòi hỏi sự khéo léo trong từng đường kim mũi chỉ do phải thêu tay rất nhiều họa tiết hoa văn.
Điều tạo nên nét đặc sắc cho váy áo của người Dao là họa tiết hoa văn trang trí dựa trên sự kết hợp nghệ thuật in sáp ong với cắt may, thêu và nhuộm chàm. Cùng với thêu trực tiếp váy áo, phụ nữ Dao Tiền thường thêu từng mảnh vải nhỏ, sau đó, khâu đắp nổi vào váy áo. Độc đáo nhất là nghệ thuật in sáp ong. Sau khi nấu chảy sáp ong, họ sẽ dùng bút vẽ, nhúng vào sáp ong rồi trực tiếp vẽ lên vải hoặc dùng khuôn in. Khi hoàn thành bức vẽ họ mới mang vải đi nhuộm chàm.
Họa tiết trang trí trên váy áo và đồ trang sức của người Dao Tiền chủ yếu là hình sóng nước, cây thông, đường zích zắc, hình con chó, con dê, chim... Mỗi họa tiết đều chứa đựng câu chuyện về cuộc sống, có ý nghĩa sâu xa. các họa tiết trang trí của người Dao đều là những ký ức văn hóa, thể hiện nhân sinh quan của dân tộc này. Theo quan niệm của người Dao, cá chính là con vật có nhiệm vụ đưa linh hồn người chết về với tổ tiên. Còn chim Phượng Hoàng có trách nhiệm đưa thư cho 2 cõi, từ trần gian lên thượng giới. Trong khi đó, hoa văn cách điệu bông hoa, trên đó có hình ngôi sao tám cánh là tượng trưng cho 4 phương tám hướng của trời đất. Hoa văn cây thông biểu tượng cho giai đoạn văn hóa chuyển từ vùng sông nước lên vùng núi non, mát mẻ của người Dao. Hình con cá trên chiếc túi đựng trầu của người Dao Tiền nhắc tới khởi thủy gắn liền với sông nước. Theo nghiên cứu của nhiều học giả người Dao, trong lịch sử tộc người, buổi đầu sơ khai là gắn với vùng sông nước sau do loạn lạc, thiên tai, người Dao di cư tới Việt Nam.
Trang phục của người Dao Tiền với những hình thêu cầu kỳ, tinh tế rõ ràng ngoài giá trị sử dụng, tính thẩm mỹ cao còn là những câu chuyện dài về lịch sử cội nguồn dân tộc Dao.
Nguồn thông tin: Sưu tầm & trải nghiệm. Tổng hợp bởi Chie Dù Pù Dù Pà - Chie Ở Rừng Ở Núi
Ảnh: Chie chụp tại xóm Sưng, Đà Bắc, Hòa Bình