06/03/2024
CÂY NÊU NGÀY TẾT
1. Sự tích cây nêu ngày Tết
Thuở xa xưa khi mà loài quỷ còn lộng hành, đất đai, ruộng vườn đều bị chúng chiếm hết, loài người phải thuê đất mà trồng trọt rồi nộp phần lớn sản phẩm cho chúng với điều kiện quỷ sẽ lấy ngọn còn người sẽ lấy thân và gốc. Lương thực chủ yếu lúc bấy giờ là lúa vì vậy gần như người dân không có lương thực để sống.
Thấy người dân gặp nhiều khó khăn, một ông tiên trong hình hài ông lão xuất hiện và bảo với nông dân rằng hãy trồng khoai vì củ khoai ở gốc rễ và có thể ăn được. Thế rồi khi bọn quỷ biết, quỷ chuyển qua phương thức "ăn gốc cho ngọn". Ông tiên bảo người lại chuyển sang trồng lúa. Kết quả, quỷ hưởng toàn rạ, lại hỏng ăn.
Quỷ tức tối nên mùa sau quỷ lại tuyên bố ăn cả gốc lẫn ngọn. Tiên trao cho nông dân giống cây bắp, loại lương thực có trái ở thân, ngọn và gốc chẳng có gì. Cuối cùng quỷ tức điên lên và bắt con người trả lại toàn bộ đất đai và không cho trồng trọt gì nữa.
Lúc này tiên cùng người dân bàn với quỷ xin miếng đất vừa bằng bóng của một chiếc áo treo trên ngọn cây tre. Bóng chiếc áo thì quả nhỏ, bọn quỷ liền đồng ý. Thế nhưng khi chiếc áo được đưa lên cao, tiên liền hóa phép cho chiếc áo lớn dần lớn dần, bóng của chiếc áo cũng dần lớn hơn xua đuổi bọn quỷ phải chạy ra biển.
Mất đất sống, quỷ huy động lực lượng vào cướp lại, lúc này Tiên mách cho người dân tấn công bằng máu chó, lá dứa, tỏi,... vì dây là những thứ quỷ rất sợ. Quỷ thua và lại trở về biển Đông. Trước khi đi quỷ xin tiên ông cho phép những ngày đầu năm cho trở về đất liền để thăm ông bà, tổ tiên của chúng. Tiên thương hại nên đồng ý.
Từ đó, hàng năm, cứ dịp Tết Nguyên Đán là bọn quỷ vào thăm đất liền, người ta theo tục cũ liền dựng cây nêu trước nhà, trên cây có treo chuông gió, có tiếng động phát ra khi gió rung để nhắc nhở bọn quỷ nhớ lời hẹn ước xưa mà tránh ra.
2. Ý nghĩa cây nêu ngày Tết
Từ câu chuyên về sự tích cây nêu ngày Tết, ta có thể thấy cây nêu là biểu tượng cho sự đấu tranh giữa thiện và ác, để bảo vệ sự bình yên cuộc sống của người dân khỏi quỷ dữ.
Mỗi khi Tết đến thì đây là lúc thần linh phải về chầu trời, do đó dễ bị ác quỷ xâm nhập, quấy phá, nên cần có "bảo bối" như cây nêu để chống lại chúng. Bên cạnh ý nghĩa là xua đuổi tà ma thì cây nêu ngày Tết còn mang ý nghĩa cầu mong một năm mới suôn sẻ, mùa màng tươi tốt, quốc thái dân an.
Bên cạnh đó, những đồ vật treo trên cây nêu cũng mang một ý nghĩa nhất định như: Cây tre đại diện cho vật dương, lọng tàn hình tròn đại diện cho vật âm. Trong đó, lọng tàn có 5 con cá chép với 5 màu đại diện cho 5 màu trong ngũ hành: Màu vàng ở giữa, màu trắng ở phía Nam, màu đen ở phía Bắc, màu xanh ở phía Đông và màu đỏ ở phía Tây.
3. Trên cây nêu treo những gì?
Tùy vào vùng miền và phong tục đặc trưng mà cây nêu sẽ có những vật dụng treo lên khác nhau như túi nhỏ đựng trầu cau, những miếng kim loại lớn nhỏ...
Khi gió thổi, chúng chạm vào nhau và phát ra tiếng leng keng rất vui tai. Người ta tin rằng những vật dụng treo trên cây nêu, cộng thêm tiếng động này để báo hiệu cho quỷ rằng biết nơi đây là nhà có chủ không được quấy phá.
Một số nơi còn treo chiếc đèn lồng trên cây nêu vào buổi tối để tổ tiên biết đường về nhà ăn Tết với con cháu. Vào đêm giao thừa, người dân VIệt xưa còn đốt pháo ở cây nêu để mừng năm mới, xua đuổi ma quỷ hoặc những điều không mau.
4. Cây nêu ngày Tết ngày nay
Ngày nay cây nêu không chỉ là cây tre cùng với những vật dụng truyền thống nữa mà cây nêu dần trở thành biểu tượng đặc trưng cho ngày Tết nhiều hơn.
Cây nêu giờ đây không nhất thiết là cây tre nữa mà có thể là bất cứ cây nào miễn có chiều cao phù hợp là sử dụng được tất. Còn với vật dụng treo trên cây nêu thì ngày trở nên đa dạng hơn.
Nếu ngày xưa, người Việt thường treo chuông khánh, trầu cau, lá dứa,... trên cây nêu thì giờ đây cây nêu được người Việt trang trí đẹp mắt hơn như câu đối ngày Tết, đồng tiền đỏ với ý nghĩa chẳng những xua đuổi tà ma mà cây nêu còn đón may mắn đến nhà nữa.
Contact information, map and directions, contact form, opening hours, services, ratings, photos, videos and announcements from Sông Kinh Bến Xưa, Food Tour Agency, khê Thuỷ A, Đường Trường Sa, Tịnh Khê, Quảng Ngãi, Quang Ngai.
