16/12/2021
Di tích lịch sử văn hóa Đình làng Phú Xuân, nơi thờ cúng 1 vị công chúa thời Trần
Công chúa Thiệu Ninh là con của hoàng đế đời thứ 8 nhà Trần. Tổ bên ngoại ở hương Cổ Lũ, bản huyện ( huyện Thanh Quan). Vua Trần Nghệ Tông ban làng Cổ Lũ. Đến Lê Thánh Tông đổi tên là xã Đồng Hải Vũ Đình Quang có con gái là Vũ Nương, được vua Nghệ Tông nạp làm hiền phi, sinh được con gái là Thiệu Ninh Công chúa.Năm Xương Phù thứ 5 Công chúa cùng em là Thượng Hầu về tỉnh tấu xin đặt từ đường hương hỏa cho Hiền Phi trùng tu chùa, Phật. Mời Hàn Lâm phụng chỉ Hồ Tông Trạc soạn văn bia tên là Từ Ân tự (chùa Từ Ân). Nghệ Hoàng Tông ban cho ruộng 240 mẫu tại địa phận xã công chúa ban cho dân thôn 80 mẫu để canh tác, nộp hoa màu. Sau đến đoạn đoạn Hồ Quý Ly chiếm ngôi, công chúa trở về bản chùa. Nhân lúc binh loạn thương dân đói khổ công chúa lấy lương thực tích trữ từ trước và tiền của chu cấp cho dân thôn nam, nữ, già, trẻ còn sống sót hơn 300 người, không thể không thừ phụng, phúc đức sinh phúc thần. Sau khi mất, táng tại gò lớn bên phía nam của bản chùa, dân thôn và xã Đồng Hải lập nơi thờ tự tỏ rõ linh ứng.Trong thời vua Lê Cung, Lê Mạc Đăng Dung chiếm vị, trịnh thái sư tiến Quân đánh trên đường qua huyện sai phái viên quan đến nơi thờ tự bí mật cầu đảo, nghênh hương bình phụng tại trong thuyền, khi đến quân lính giặc không chỗ nào là không lẽ lướt. Chiến Thắng trở về Thanh Hóa lập đề ở Sóc Sơn thờ phụng. Thời vua Dụ Tông niên hiệu Vĩnh Thịnh năm thứ 2, Thừa Hiến nhị ti yêu cầu dân địa phương có linh từ (đền thờ linh thiêng) khai báo để xem xét, bản thần tham dự khảo xét, có đám mây vàng lúc ly lúc hợp. Được dự trúng cách, sắc phong Thượng đẳng thần tối linh từ. Thần phàm có hạn hán, cầu đảo mưa, không gì là không linh nghiệm. Xa gần cầu tự không gì là không ứng. Số ruộng nghiệp sau Trịnh Thành Tổ phê chuẩn là ruộng công để cung nạp thuế công.
Dọc theo chiều dài lịch sử, Di tích lịch sử văn hóa Đình làng Phú Xuân suy tôn, thờ cúng Thiệu Ninh công chúa, Sắc Phong Trần Triều Công Chúa Thục Diệu Phu Nhân Kinh Uyển Chay Tịnh Dực Bảo Trung Hưng Tôn Thần Ngọc Bệ Hạ (Thiệu Ninh công chúa), ngoài ra nhân dân còn suy tôn thờ cúng lập Đền thờ Đức Thánh Trần, lập Miếu thờ Thánh Bà của Làng Phú Xuân. Hằng năm, để tưởng nhớ công ơn, Xã Đông Á - huyện Đông Hưng - tỉnh Thái Bình vẫn tổ chức lễ hội, trò chơi dân gian để các con em trong và ngoài xã đến cầu nguyện, tham quan, vui chơi.
Trích: Thần tích thôn Chàng – xã Thượng Tầm – Tổng Thượng tầm – Phủ Thái Ninh – Tỉnh Thái Bình( nay thuộc xã Đông Á huyện Đông Hưng Tỉnh Thái Bình)
Viện Hàn Lâm Khoa học và Xã hội Việt Nam
