22/01/2023
යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම අනුරාධපුර නගරයේ පිහිටි රුවන්වැලි මහා සෑය.
=========================================
රුවන්වැලි මහා සෑය ලෙසින් ද හැඳින්වෙන රුවන්වැලි ස්ථූපය ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු රාජධානිය වන අනුරාධපුරයේ පිහිටි පැරණිතම බෞද්ධ සිද්ධස්ථානයකි. එය මෙරට තිබෙන අති පූජනීය හා බෞද්ධයන් හට ඉතා වැදගත් බෞද්ධ සිද්ධස්ථානයක් ලෙස සැලකෙන අතර ක්‍රිස්තු පූර්ව 2 වැනි සියවසේදී දුටුගැමුණු රජතුමා විසින් මෙහි ඉදිකිරීම් ආරම්භ කරන ලද අතර ඔහුගේ අභාවයෙන් පසු ඔහුගේ සහෝදරයා වන සද්ධාතිස්ස රජු විසින් මෙම ස්ථූපයේ ඉදිකිරීම් කටයුතු අවසන් කරන ලද බව මහා වංශයේ සඳහන් වේ. බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ද්‍රෝණයක් ධාතූන් වහන්සේලා ආරක්‍ෂා කරන රුවන්වැලි මහා සෑය ලාංකීය ගොඩනැගිලි කලාවේ විශ්මිත නිර්මාණයකි. මෙම ස්ථූපය මුළුමනින්ම ගඩොලින් නිමවා කපරාරු කර ඇති අතර එය අඩි 300කට වඩා උස්වේ. රුවන්වැලි ස්ථූපය ලොව උසම ස්ථූපවලින් එකක් වන අතර එය කුඩා ස්ථූප හතරකින් සහ ඇත් පවුරකින් වටවී ඇත. රුවන්වැලි මහා සෑය යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ස්ථානයක් වන අතර, සෑම වසරකම සංචාරකයින් සහ වන්දනාකරුවන් දහස් ගණනක් එය නැරඹීමට පැමිණේ. එය 1982 දී ලෝක උරුම ලැයිස්තුවට ඇතුළත් වූ ශ්‍රී ලංකාවේ ලෝක උරුම ස්ථාන අටෙන් එකකි. මහින්දාගමනයෙන් පසු සිදුවූ ශ්‍රී ලංකාවේ බුදුදහම ස්ථාපිත කිරීම ලාංකිකයන්ගේ ජීවන රටාව මෙන්ම ඔවුන් අනුගමනය කළ තාක්ෂණය, සිරිත් විරිත් සහ සම්ප්‍රදායන් ද වෙනස් කළ හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් විය. රුවන්වැලි මහා සෑය ක්‍රි.පූ. 2 වැනි සියවසේ සිට ක්‍රිස්තු වර්ෂ 14 වැනි සියවස දක්වා දිවයිනේ වර්ධනය වූ ශ්‍රී ලාංකේය ශිෂ්ටාචාරය නියෝජනය කරන බැවින් එම ස්ථානය කැපී පෙනෙන ලෙස විශ්වීය වටිනාකම් සඳහා පිළිගැනීමට ලක් විය. රුවන්වැලි ස්ථූපය පුරාණ ශ්‍රී ලංකාවේ සංස්කෘතික සම්ප්‍රදායන් මෙන්ම ප්‍රධාන ආගමික ස්ථානයක් ලෙස ද අතිශයින්ම සැමගේ ගෞරවාදාරයට ලක්වූ ස්ථානයකි.
ඉන්දියාවේ රජකම් කළ ධර්මාශෝක අධිරාජ්‍යයාගේ ආදරණීය පුත්‍රයා වූ මිහිඳු මාහිමිපාණන් වහන්සේ ශ්‍රී ලංකාවට බුදුදහම ගෙන ආවේ දේවානම්පියතිස්ස රජුගේ කාලයේදීය. රුවන්වැලි මහා සෑය ඉදිකිරීමට අරහත් මිහිඳු මාහිමියන් විසින් එම පුදබිම වෙන් කර ගත් බව ශ්‍රී ලංකාවේ මහා වංශකථාව වන මහාවංසය හෙළි කරයි. දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා ගල්කණුවක් මගින් එම ස්ථානය සලකුණු කළ බවත් එසේ කරන ලද්දේ එය දුටුගැමුණු රජතුමා අනාගතයේ දකිනු ඇතැයි අපේක්ෂාවෙන් බවත් ජනප්‍රවාදයේ දැක්වේ. දුටුගැමුණු රජතුමා එම ගල් කණුව සොයාගෙන එම ස්ථානයේ රුවන්වැලි මහා සෑය ඉදිකිරීමට තීරණය කළ බව ද ජනශ්‍රුතියේ දක්වේ. රුවන්වැලි මහා සෑයට නම ලැබුණු හැටි පිළිබඳව තවත් රසවත් කතාවක් ඇත. රුවන්වැලි මහා සෑය ඉදිකිරීමට වෙන්කර තිබූ ස්ථානයේ තිබී සුවිශාල තෙලඹු ගසක් ඉදිකිරීම් කරුවන්ට හමු වී ඇත. එම ගස කපා දැමීමට ඔවුන් සැලසුම් කළ අතර එහෙත් එම ගසේ දෙවඟනක් වාසය කර ඇත. එබැවින් ඇය එම ගස කපාදැමීම පිළිබඳව ඉදිකිරීම්කරුවන්ගේ අදහස ප්‍රතික්ෂේප කළාය. වංශකතාවල සඳහන් වන්නේ තමා මෙම භූමියේ විශාල චෛත්‍යයක් ඉදිකරන බව රජු ඇයට හෙළි කළ බවත් එවිට දේවිය "මම මගේ වාසස්ථානය වෙනස් කරමි, නමුත් කරුණාකර එම චෛත්‍යය නම් කිරීමේදී මගේ නම වන "ස්වර්ණමාලි" ලෙස එම චෛත්‍යය නම් කරන්නැයි ඇය නිහතමානී ඉල්ලීමක් සිදු කර ඇත. ඇගේ වදන් ගැන සතුටු වූ රජතුමා මෙම තනන චෛත්‍යයේ නම "රුවන්වැලි සෑය" ලෙස උච්චාරණය කළත්, "ස්වර්ණමාලී ස්ථූපය" ලෙස නම් කිරීමට තීරණය කළේය.
අරහත් මිහිඳු මා හිමියන්ගේ පැමිණීමෙන් එකළු වූ ශ්‍රී ලාංකේය ජන සමාජය දියුණු තාක්ෂණයෙන් යුත් ගොඩනැගිලි, වෙහෙර විහාර, ඉදි කිරීම මෙන්ම වාරි කර්මාන්තයේ දියුණුව සහ සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණවලට ද මග පෙන්වූ අතර ඒ සඳහා රජුගේ අනුග්‍රහය ඉතා වැදගත් වූ බව ඉතිහාසය විසින් පෙන්වා දේ. එම ආර්ථික සහ සංස්කෘතිකමය දියුණුවේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ථූපාරාමය, අභයගිරිය, ජේතවනාරාමය, රුවන්වැලි මහා සෑය වැනි ලොව මවිත කළ නිර්මාණ බිහි කිරීමට අපේ පැරැන්නන් පෙළඹුණහ.
අතිපූජ්‍ය ආචාර්ය පල්ලේගම හේමරතන නාහිමියන්ගේ අනුශාසනා පරිදි වත්මන් රුවන්වැලිසෑ චෛත්‍යයරාමාධිපති අතිපූජ්‍ය ඊතලවැටුණුවැවේ ධම්මතිලක ස්වාමීන් වහන්සේ විසින් මෙම රුවන්වැලි මහා සෑය අනාගත පරපුර වෙනුවෙන් රැකබලා ගැනීමේ වගකීම මේ වනවිට දරනු ලැබේ.
#ක්‍රිෂාන්ත බෝපගේ
2023.01.21
Ruwanweli Sthupa in UNESCO Heritage city Anuradhapura
======================================
Sri lanka
=======
The Ruwanweli Sthupa, also known as the Ruwanweli Maha seya, is an ancient Buddhist temple located in UNESCO heritage city Anuradhapura in Sri Lanka. It is considered one of the most sacred and important Buddhist shrines in the country and is believed to have been built around the 2nd century BCE by King Dutugemunu,s era. Ruwanwell sthupa , the which protects a Drona of relics of the Lord Buddha , is a marvel created by the ancestral strength. The stupa is made of brick and stands at a height of over 300 feet, making it one of the tallest stupas in the world. It is surrounded by Four smaller stupa and other ancient structures like Elephant Wall. The Ruwanweli Sthupa is a UNESCO World Heritage Site and is visited by thousands of tourists and pilgrims every year. It is one of eight World Heritage sites in Sri Lanka that were inscribed on the list in 1982. The establishment of Buddhism in Sri Lanka was the turning point that changed the lifestyles of people as well as the technology, customs and traditions they followed. The Ruwanweli Sthupa was recognized for their outstanding universal value as they represent the Sri Lankan civilization which developed on the island from the 3rd century BCE to the 14th century CE. It is a unique testimony to the cultural traditions of ancient Sri Lanka and its significance as a major religious site.
Arhat Mahinda thero, the beloved son of emperor Dharmashoka who reigned in India , brought Buddhism to Sri Lanka during the time period of King Devanampiyathissa . The great chronicle of Sri Lanka , The Mahavansa discloses that Arhath Mahinda thero reserved the sacred land to build the great Stupa , Ruwanweli Maha Seya , in the future. King Dewanampiyathissa raised a stone pillar hoping that King Dutugemunu would see it in the future. Finally, his intentions were successful. King Dutugemunu found the stone pillar and decided to construct Ruwanweli Maha Seya at that place. How Ruwanweli Maha Seya Got Its Name another Interesting story. The builders found a "Thelambu” tree at the site reserved for the construction of Ruwanweli Maha Seya. So they planned to cut down the tree. But there lived a goddess persisting in the tree. So she refused the discussion of builders about cutting down the tree. The chronicles say that the King revealed to her that he was going to build a large stupa on this site. Then the goddess has made a humble request, “I will change my abode, but please use my name “Swarnamali“as the name of this constructing stupa". Afterward, the King was happy and pleased with her words and decided to name the stupa, " Swarnamall Although we pronounce it as " Ruwanweli Seya.
The Sri Lankan ancient society, enlightened by arrival of arhat mahinda thero, was motivated to construct buildings, temples and also social reforms, and it is confirmed that the patronage of the king was great for that. As a result of that economic and cultural development, our ancestors were motivated to create world-amazing creations such as Thuparamaya, Abhayagiirya, Jetavanaramaya and Ruwanveli Maha Saya.
According to the advice of the most venerable Dr. Pallegama Hemarathana Thero, the current Ruwanwali maha seya Viharaya Chief Venerable Eethalavatunuwewe Dhammatilaka Thero is responsible for protecting this place for future generations.
Bopage
21.01.2023
