05/05/2024
ලොව වටා හස්තීන්ගේ විවිධත්ත්වය
වර්තමානය වනවිට ලොව හස්තීන් විශේෂ තුනක් සිටියී. අප්‍රිකානු සැවානා අලියා (Loxodonta africana) සහ අප්‍රිකානු වනාන්තර අලියා (Loxodonta cyclotis) අප්‍රිකාවේ ජීවත් වන විශේෂ වන අතර ආසියානු අලියා (Elephas maximus) ආසියාවේ සහ ඊට අයිති ශ්‍රී ලංකාව, සුමාත්‍රා සහ බෝර්නියෝ දූපත් වල ව්‍යාප්ත වී සිටින විශේෂය වේ. ආසියානු අලි උප විශේෂ හතරක් ලෙස ව්‍යාප්ත වී ඇත.
1) ඉන්දියානු අලියා
SN: Elephas maximus indicus
E: Mainland or Indian elephants
• මෙම උප විශේෂය අනෙකුත් උප විශේෂයන්ට සාපේක්ෂව විශාල ලෙස භූමියේ ව්‍යාප්තව ඇත. ආසියානු ප්‍රධාන භූමියේ දක්නට ලැබේ.
2) ශ්‍රී ලංකානු අලියා
SN: Elephas maximus maximus
E: Sri Lankan elephants
• මෙම උප විශේෂයට අනෙකුත් උප විශේෂවලට සාපේක්ෂව විශාලතම ශරීර ප්‍රමාණය සහ අඳුරුතම සමේ වර්ණය ඇත. ව්‍යාප්තව අත්තේ ශ්‍රී ලංකාවේ පමණි.
3) සුමාත්‍රානු අලියා
SN: Elephas maximus sumatranus
E: Sumatran elephants
• දැඩි වාසස්ථාන අහිමි වීම හේතුවෙන් මෙම උප විශේෂ ගහනය වඳවීමේ අවදානමට ලක්ව ඇත. ඉන්දුනීසියාවේ සුමාත්‍රා දූපත්වල මොවුන් ජීවත් වේ.
4) බෝර්නියානු අලියා (කුරු අලියා)
SN: Elephas maximus borneensis
E: Borneo elephants
• වර්තමානයේ ජීවත්වන කුඩාම අලි ඇතුන්ය. ඔවුන්ගේ වාසභූමිය බෝර්නියෝ දූපතේ ඛණ්ඩනය වූ වනාන්තරයි.
අප්‍රිකානු අලි සාමාන්‍යයෙන් ආසියානු අලින්ට වඩා ශරීර උසකින් යුක්ත වේ. අප්‍රිකානු අලින්ගේ කන් ආසියානු අලින්ට වඩා විශාල වන අතර අප්‍රිකාව හැඩැති කන් මෙන් දිස්වේ. අලි හෝ ඇතුන් ගේ ඇති දිගු කෘන්තක (දළ) ආසියානු සහ අප්‍රිකානු අලි ඇතුන් වෙන්කර හඳුනා ගැනීම සඳහා භාවිතා කරන ප්‍රධාන වෙනස්කමක් වේ. අප්‍රිකානු අලි ඇතුන්ගේ ගැහැණු සහ පිරිමින්ට දළ යුගලයක් පවතින අතර ආසියානු අලි ඇතුන්ගේ සමහර පිරිමි සතුන්ට පමණක් දළ යුගලයක් පවතියි.
අප්‍රිකානු සැවානා අලි (Loxodonta africana) සහ අප්‍රිකානු වනාන්තර අලි (Loxodonta cyclotis) විශේෂ දෙක අතර ඇති ප්‍රධාන වෙනස්කම් වන්නේ ඔවුන්ගේ වාසස්ථාන හා ශරීර ප්‍රමාණයි. අප්‍රිකානු සැවානා අලි ජීවත් වන්නේ ඔවුන්ගේ නම් යෝජනා කර ඇති ආකාරයටම සැවානා වාසස්ථානවල ය. ඔවුන් කෙන්යාවේ, සැම්බියාවේ හෝ නැමීබියා ජනරජයේ සැවානා වල දක්නට ලැබේ. අප්‍රිකානු වනාන්තර අලි ගැබොන් සහ කොංගෝ ජනරජයේ දක්නට ලැබෙන මධ්‍යම අප්‍රිකානු මහාද්වීපයේ නිවර්තන වැසි වනාන්තරවල ජීවත් වේ. සැවානා අලි ඇතුන් වනාන්තර අලින්ට සාපේක්ෂව විශාල ශරීර ප්‍රමාණයකින් යුක්ත වේ. ස්වභාවික සම්පත් සංරක්ෂණය සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර සංගමය (IUCN) විසින් විශේෂ දෙකෙහිම සංරක්ෂණ තත්ත්වය “අවදානම් (Vulnerable)” ලෙස දක්වා ඇත.
සටහන: තාරුක දිල්ශාන් (රජරට විශ්වවිද්‍යාලය)
Illustrated© by Phakhawat Thaweepworadej
#පරිසර_සමාගම
